O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

Eslatma: Fayllarni topishning ism qutisida fayl nomlarini maxsuslashtirayotganda notanish belgilar * (Asterisk) va ? belgilari foydalanishi mumkin. Bular fayllarni qidirishda foydali hisoblanadi chunki ular yo'lak va fayllarni maxsuslashtirishda moslashuvchanlikni ta'minlab beradi.
? belgisi istagan bitta yoki hech qanday belgi u o'rinni egallay olmasligini bildiradi, * istagan belgilar sonini almashtiradi.
•Boshqarish: Boshqarish burug'i sizga dastur papka yoki web saytni ochish imkoniyatini beradi.

5.8-rasm. Boshqarish buyrug'i.

Ochiq kombinatsiyalashgan oynada web sayt, papka yoki dastur nomini kiriting va uni faollashtirish uchun OK tugmasini bosing. Masalan, Kalkulyatorga kirish uchun ochiq kombinatsiyalashgan oynada calc so'zini yozing va OK tugmasini bosing.
Belgilar
Belgilar dasturlarning tasviriy belgisini yoki kichik grafik sur'atlarni bildiradi. Belgilar Ish stolida namoyish etiladi va papka, fayl, dasturni bildiradigan ekranda ko'rsatilgan kichik sur'atlar hisoblanadi (5.9-rasmga qarang).

5.9-rasm. Figuralar.


Siz sichqonchaning chap tugmasini belgi ustiga bosgan holda ishchi stolida osongina bir joydan ikkinchi joyga siljitishingiz mumkin. Belgini bildiradigan papka yoki faylni ochish uchun sichqoncha ishorasini uning ustiga olib keling va sichqonchaning chap tugmasini ikki martta bosing (tez suratdagi ikki martta bosish).
Bu belgini faollashtiradi yoki papka yoki faylni ochadi. Ishchi stolidagi belgilar ularning ustiga o'ng tugmani bosish va qayta nomlanishi orqali yoki shu kabi O'chirish buyrug'i orqali o'chirilishi mumkin (5.10-rasmga qarang).

|@ Управление
Подключить сетевой диск...
Отключить сетевой диск...
Создать ярлык
Удалить Переименовать
Свойства
5.10-rasm. Figurani qayta nomlash.
Belgilar turlari
Quyida har xil belgi turlari tasvirlanadi: Disk Yurituvchi belgilar¹⁷.
Belgining bu turlari kompyuter drayverlarini bildiradi. Masalan, 3‘5 dyumli
Floppy A; Qattiq Disk yurituvchi, CD yurituvchi va h.k.


5.11-rasm. Disk yurituvchi fbelgilar.

DVD RW дисковод (E:J

Dastur belgilari

Dastur belgilari turli dasturlarni faollashtiradigan dastur jamlanmasini bildiradi.
Masalan, Kalkulyator, MS-Paint, MS-Word va boshqalar.

5.12-rasm. Dastur belgilari

Yorliq belgilari
Yorliq belgilari dasturga tez kirish uchun ishlatiladi. Bu belfilar Ish stoli / yangi / yorliq buyrug'i orqali yaratiladi. Masalan, Moy kompyuter, Total komander, Set, Kalkulyatorsh, Bo'yash va hokazo.

13. 
    rasm. Yorliq belgilari.
    

Hujjat belgilari
Bu belgilar hujjat faylini bildiradi. Masalan, MS Word hujjati, Notepad Hujjati va hokazo.

13. 
    rasm. Hujjat belgilari.
    

5.3. Windows 7 operatsion tizimi oynalari.
“W” Katta harf bilan aytilganda Windows Microsoft tizimi dasturi nomi hisoblanadi (Windows XP, Vista, 7 va hokazo). “w” kichik harf bilan aytilganda oyna kompyuter ekrani yoki displeyidagi to'rtburchak shaklni bildiradi. Bu orqali siz ma'lumotlar faylini ko'rishingiz mumkin, hujjat va raqam yoki ma'lumotlar bazasi yoki dastur. Dastur oynasini ochish uchun dasturni ishga tushuring. Kontent oynani ochish uchun ish stolidan papka yoki qurilma belgisini ikki martta bosing yoki bosh menyudan papkani tanlang. Masalan, Startni bosing va keyin Mening kompyuterimni bosing bu oynani ochish uchun (5.15-rasmga qarang). Joriy oyna boshqa istalgan ochiq oynalarning yuqorisida paydo bo'ladi va holat satri yorqinroq ko'rinadi.



oladi.

5.15-rasm. Barcha oynalar u oyna bilan ishlashda umumiy nazoratni o'z ichiga

Oynani kattalashtirish

Oynani yopish

Sarlavha qatori


Oyna ochiq bo'lganda siz yuqori o'ng burchakda oyna uchun nazoratlarni ko'rishingiz mumkin (chapdan o'ngga: minimallashtirish, maksimallashtirish va yopish). Masalan, oynani yopish uchun 5.15-rasmda ko'rsatilganidek yopish tugmasini bosing.
Yo'l va yo'l nomi tushunchasi
Kompyuterdagi axborotlar fayllarda saqlanadi. Har bir fayl uning ismidan kelib chiqqan holda xarakterlanadi. Faylning nomi ikkita komponentdan iborat, ya'ni, fayl nomi va kengaytirilgan qismi. O'xshash fayllarning xarakteri (ya'ni, o'sha o'xshash ilovaga tegishli) o'xshash kengaytmaga ega, shu bilan bir vaqtda fayl nomi har bir fayl uchun noyob hisoblanadi. Shuning uchun, faylni topish uchun faylning nomi va kengaytmasi bir xil darajada muhim ro'l o'ynaydi, kompaniyaning ishchilari to'g'risidagi ma'lumotlarni saqlovchi fayl
nomiga ishchilar.doc deb bersak. Bu yerda, fayl nomi ishchilar va uning kengaytmasi doc bu shundan dalolat beradiki ya'ni bu fayl MS-WORD dasturiga tegishlidir. (MS- WORD hujjati uchun kengaytma “doc” yoki “docx” agar siz MS-WORD 2007dan foydalansangiz). Fayl kengaytmasi faylda saqlanayotgan ma'lumotlarning xarakteri haqidagi fikr va faylni qaysi maqsadda ishlatilishi uchun foydalaniladi.
Kompyuterda saqlanayotgan fayllar umuman olganda diskdagi papkalarda yoki kataloglarda joylashadi. Papkalar o'zida fayl va boshqa papkalarni
mujassamlashtiruvchi asosiy fayllarga analog hisoblanadi. Fayllar bevosita diskda saqlanishi (C:\), yoki papka bilan (C:\XYZ), yoki papkalar ostida (C:\XYZ\DATA) bo'lishi ham mumkin.

Papkani o'zida joylashtirgan papka joylashtirilgan papka deb ataladi. Faylning diskda aniq joylashtirilgan joyi uning yo'rig'i deyiladi. Shunday qilib, faylga yo'l barcha papkalar ro'yxatini o'zida saqlaydi, masalan; Agar ishchilar.doc fayli XYZ diskdagi papka osti papkada saqlansa, unda yo'riq nomi quyidagi tarzda ifodalanadi :