O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta talim vazirligi mirzo ulig’bek nomidagi o’zbekiston milliy

.Tirikbodyaganibinokulyaryokilupaorqalikuzatib,uningog‘izchaoskulumigae’tiborbering,

bodyaganingnoaniqshakliga,tanasiningyashil

rangigae’tiborberingvarasminichizing.

2.Bodyagatanasiniqoplabturgantashqiqavatini(dermalmembrana)

qisqich yordamida olib tashlang va mikroskopning kichik va katta

ob’ektivlari orqali kuzatib,bodyaga tanasiga suv kiradigan mayda

teshikchalarnikuzatingvarasminichizing.

3.Tirikbodyagayashayotgansuvgabirozkarminsolib yokibir

tomchitushtomizib,uningbodyagatanasigatomonyo’nalishinikuzating.

4.Bodyagatanasiningbirbo’laginiqirqiboling.Unisoatoynasigayoki

buyum oynasiga qo‘yib,preparovalninalaryordamida maydalang va

mikroskoporqalikuzating.Mezogleyaqavatidagiamyobasimonhujayralararxeotsitlarniizlabtopingvaularningharakatlanishigae’tiborbering.

Bu

paytdayirikjinslihujayralar-makrogametalarnivagemmulalarniham ko‘rish

mumkin.Ularningrasmlarinichizing. 1.Aureliyameduzasi(Aireliaaurita)tuzilishivarivojlanishi
Aureliyameduzasiyokidengizlaganchasideyarlibarchadengizlarda
kengtarqalgan.Uningsoyabonsimontanasiunchakattaemas,diametri20
–30sm gachabo‘ladi.Soyabonchetidayuzlarchakattapaypaslagichlar
ularningoralig‘idaesa8taqirg‘oqtanachalari– ropaliyalarjoylashgan.
Ulardanyorug‘liknisezuvchimaydako‘zchalarimuvozanatorganivahid
sezuvchinervhujayralarimavjud (20-rasm).Soyabon ostining markaz
qismida4taog‘izoldikurakchalari(paypaslagichlar),ularningo‘rtasidaesa
to‘rtburchak shakldagi og‘iz joylashgan. Og‘iz oldidagi va soyabon
atrofidagi paypaslagichlarning hammasi otiluvchi hujayralarga ega.
Og‘izdan keyin davom etadigan qisqagina tomoq gastrovaskulyar
sistemaning markaziy qismiga,ya’nioshqozonga borib qo‘shiladi.
Oshqozonbir-biridan parda bilanajralgan 4taxonahosilqiladi.
Bularda judako‘p otiluvchivabezlihujayralargaegabo‘lgangastraliplar
boAureliya ayrim jinsli, etilgan tuxum va spermatozoidlari
gastrovaskulyarsistemaningkanallarigakeyinoshqozongavauerdanog‘iz
orqalitashqarigachiqadi.Ba’zibirmeduzalardatuxum hujayrasisuvda
urug‘lanadi,lekinaureliyaningtuxumlariog‘izdanchiqqandankeyin,uning
og‘izoldikurakchalaridagitarnovchalarningxonalarigatushadivashuerda
urug‘lanadi.Urug‘langantuxum hujayrasimaydalanib,blastulavagastrula
davrlarinio‘taydivaustikiprikchalarbilanqoplanganlichinka-planulaga
aylanadi.Planulaanchavaqterkinsuzibyurganidankeyindengiztubiga
chukib,o‘troqholdayashovchi-ssifistomagaaylanadi.Undaoldin4ta,keyin
8tavanihoyatoxirida16tapaypaslagichhosilbo‘ladi(20rasm).
Ssifistomakurtaklashyo‘libilanko‘payadivayangissifistomalarhosil
qilishimumkin.Ssifistomaning ko‘ndalangiga bo‘linishidan halqasimon
bo‘g‘inlar paydo bo‘ladiva ssifistoma bir necha halqalardan iborat
strobilagaaylanadi.
Bu xalqalar birin-ketin strobiladan ajraladiva tuzilishiga ko‘ra
meduzalarga o‘xshash efiralarga aylanadi,ularesa suzib yurib kichik
meduzalarga aylanadi. Demak ssifomeduzalarda jinssiz ko‘payish

1. 
   (ssifistoma)bilanjinsiyko‘payish(meduza)bo‘g‘inlarigallanibturadi
   

tuzilishinio‘rganishuchununchakattabo‘lmagan



rasm*.Ssifomeduzaningrivojlanishi:
1-tuxum;2-planula;3-ssifistoma;4-ko‘ndalang bo‘linish yo‘li(strobilyasiya) bilan
efiralarninghosilbo‘lishi;5-efira;6-voyagaetganmeduza.
____________________________________________________________________