O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta talim vazirligi mirzo ulig’bek nomidagi o’zbekiston milliy

Joylashgan ,undan pastroqda esa qorin tomonida qorin so‘rg‘ichi bor . Bu so‘rg‘ichlar o‘t yo‘llarga yopishib , ushlab turish vazifasini bajaradi.
So‘rg‘ichlilarning teri-muskul qopchasi ham kiprikli
chuvalchanglarnikiga o‘xshaydi,lekin trematodalar,shu jumladan,jigar
qurtining tanasiham tegumentdeb ataluvchisitoplazmatikpo‘stbilan
qoplangan.Bu ikki ,ya’ni yadrosiz tashqi va yadroga ega bo‘lgan ichki qavatdan iborat . Tegumentnnng tashqi va ichki qavati plazmatik membranaorqali ajralib turad I .Membrana ostida gisitoplazmada bir necha mayda vakuolalar ,shuningdek mitoxondriyalar va kutikuladan iborat kichik tukchalar mavjuddir . Tegument tashqi qavatining ostki tomoni bazal membrane bilan qoplangan ,uning mayda teshikchalari orqali sitoplazmatik
ipchalaro‘tib,tegumentninngikkalaqavatinibir-biribilantutashtiribturadi
(30-31-rasm).Jigarqurtining ovqathazm qilish tizimitananing oldingi
qismidagiso‘rg‘ichiningo‘rtasidajoylashganog‘izteshigidanboshlanadi.
Og‘izdankeyintomoqoldibo‘shlig‘ivamusqullitomoqjoylashadi.
hammasibirgalikdaovqatso‘ruvchiapparatnihosilqiladi.Endodermadan
So‘rg‘ichlilarning so‘rg‘ichi,tomoq oldibo‘shlig‘iva tomoq bular rivojlangano‘rtaichakikkitaasosiyshoxchagabo‘linadi,ularesabirnecha
yonko‘ro‘simtalar
hosilqiladi.Analteshigiyo‘q,ovqatqoldiqlariog‘izteshigiorqalichiqadi(32
Ayiruv organlari protonefridiytarzi datuzilgan. Tananing o‘rta qismida
Toqa yiruv naychas ibo‘lib ,unga bir necha mayda yig‘uvchi naychalar kelib
qo‘shiladi. Asosiy ayiruv naychasi tananing orqa uchidan tashqariga
ochiladi ().
Qon aylanish va nafas olish organlar tizimi rivojlanmagan. Nerv
Sistemas ikiprikli chuvalchanglar ga nisbatan sust rivojlangan .Xalqum oldi nerv ‘izso‘rg‘ichi gavatananing orqauchi gaqara buchjuft
(qorin,yelka vayon)bo‘ylamanervtolalaritarqalgan.Bunervtolalari
o‘zaro komissuralar bilan bog‘langandir .So‘rg‘ichlilarning ko‘pchiligida shu jumladan ,jigar qurtida ham ootip bo‘lmayd I . Bunday holatda ootip vazifasini oxirgiuc hidagi kengaygan qismiga
sariq donlarning chiqarish naychasi kelib qo‘shiladi. Tuxumdonning bu qismin iustki tomondan qoplab turgan bir hujayrali mayda bezlar esa Melis tanachasini hosil qiladi. Urug‘langan tuxumlar shuyerda sariq moddaga o‘raladi va po‘st bilan qoplanadi.
.Tananing o‘rta qismida toq ayiruv naychasi bo‘lib ,unga bir necha mayda yig‘uvchi naychalar kelib qo‘shiladi Asosiy ayiruv naychasi tananing orqa uchidan tashqariga ochiladi(32-rasm,V).
Qon aylanish va nafas olish organlartizimirivojlanmagan.Nerv
Sistemasi kiprikli chuvalchanglarga nisbatan sust rivojlangan. Xalqum oldi nerv tugunidan og‘iz so‘rg‘ichiga va tananing orqa uchi gaqarab uch juft(qorin ,yelka vayon) bo‘ylama nerv tolalari tarqalgan .Bu nerv tolalari o‘zaro komissuralar bilan boglangan. Ayiruv organlari protonefridiy tarzida tuzilgan .So‘rg‘ichlilarning ko‘pchiligida ,shu
jumladan,jigar qurtida ham ootip bo‘lmaydi.Bunday holatda ootip
vazifasini bajaruvchi tuxumdonning oxirgi uchidagi kengaygan qismiga
sariqdonlarning chiqarish naychasikelib qo‘shiladi.Tuxumdonning bu
qismini ustki tomondan qoplab turgan bir hujayrali mayda bezlar esa Melis tanachasini hosil qiladi . Urug‘langan tuxumlar shu yerda sariq moddaga o‘raladi va po‘st bilan qoplanad I . Tuxumdonning shu qismida juda ko‘p buralgan organ — bachadon boshlanadi. U qorin so‘rg‘ichi oldida
ingichkalashib borib jinsiy kloakaga ochiladi.Jigarqurtlariqo‘shilishi
paytida bachadon orqali spermatozoidlar o‘tadi, demak u qin vazifasini ham bajaradi . yetilgan jigar qurtida urug‘langan tuxumlar bachadonda saqlanadi. Erkaklik organlar tizimi juda ko‘p mayda shoxchalar hosil qiladigan va jigar qurti tanasining markaziy qismida joylashgan juft urug‘dondan iborat.
Harbir urug‘dondan chiqqan urug ‘yo‘llari qorin so‘rg‘ichi gayaqin joyda o‘zaro qo‘shilib, urug‘ pufagini hosil qilib, keyiningi chkaurug‘ chiqarish naychasiga aylanadi.