Oʻzbekiston respublikasi oliy va ta`lim, fan va innavatsiyalar vazirligi mirzo ulug`bek nomidagi o`zbekiston milliy universitetning jizzax filiali 914-20 guruh talabasi Abiyorqulov Azamatning tayyorlagan Mustaqil ishi Qabul qiluvchi

Yan Amos Komenskiy shaxs kamolatining tabiatga uyg’unligi haqida.
Yan Amos Komenskiy «Buyuk didaktika» asarida shaxs kamoloti tabiatga uyg’un bo’lishi degan g’oyani ilgari suradi. Ushbu g’oya ilk bor ilgari surilgan edi.
Yan Amos Komenskiy inson tabiatning bir kismi va tabiatning bir qismi sifatida uning eng asosiy umumiy qoidalariga bo’ysunadi, deb hisoblanadi. Yan Amos Komenskiy «Maktabning aniq tartibini tabiatdan olmoq kerak» deydi.
Inson tabiatga ergashib, hamma narsani bilib olishi mumkin, uning xotirasiz hamma narsani qamrab oladi, tiklaydi, lekin hyech qachon to’lib toshib ketmaydi.
Komenskiy tarbiya jarayonidagi xar bir pedagogik muammoni dalillar keltirish yuli bilan isbotlash usulini kiritdi va tarbiyaning umumiy konuniyatini ta’riflab berishga urindi.
Komenskiyning asarlarida tarbiyaning tabiatga uyg’un bo’lishi to’g’risida gapirar ekan, tabiat qonuniyatlari asosida bola yoshini davrilarga bo’lishini amaliy jaryonda isbotlab berdi.
Yan Amos Komenskiy sinf dars sistemasi va uning ta’lim mazmuniga oid qarash.
Komenskiy inson tabiatiga asoslanib, yosh buguning umrini xar qaysisi 6 yoshdan bo’lgan davrga ajratadi:

1. 
   Gudaklik davri – 0 – 6 yosh ona maktabi «Onalar maktabi»
   
2. 
   Bolalik davri 6 – 12 – yosh ona tili maktabi «Tillar va hamma fanlarning ochiq eshigi»
   
3. 
   O’smirlik davri – 12 – 18 yosh lotin maktabi Gimnaziya «Xislar vositasi bilan anglanadigan narsalarning suratlari»
   
4. 
   Yetuklik davri – 18 – 24 yosh Akademiya.
   

Komenskiy uzluksiz ta’lim tizimini ishlab chikdi va sinf dars sistemasiga asos soldi. Bir xil yoshda, bir vaktda o’qitish, o’quv yilini chorak va ta’tillarga bo’lish tuzumini ishlab chikdi. Shaxsni jamoatda tarbiyalash g’oyasini ilgari surdi.
Lotin maktabi: 6 yil.
S i n f l a r.

1. 
   Gramatika 4. Axlok
   
2. 
   Fizika 5. Dialektika
   
3. 
   Matematika 6. Ritorika
   

A k a d ye m i ya
1. Geologiya 2. Yuridik 3. Medisina
Yan Amos Komenskiy mazkur ta’lim tizimiga mo’ljallab bir qator zamonaviy ta’lim mazmuniga oid darsliklar yaratdi.
Bular «Tillar va hamma fanlarning ochiq eshigi» (1631), «Hislar vositasi bilan idrok qilinadigan narsalarning suratlari» (1658),
Komenskiy darslik qanday bo’lishi lozimligi haqida bir qancha qimmatli nazariy fikrlarni aytdi va o’z zamoni uchun namunali bo’lgan bir necha darslik yozib, o’zining shu nazariy fikrlarini amalda ruyobga chikardi.