O`zbekiston respublikasi oliy va

Tanlangan narsalarning o`ziga qarab rasm chizish

bet	5/8
Sana	05.01.2022
Hajmi	489.97 Kb.
	#216316

1 2 3 4 5 6 7 8

Bog'liq
suv boyoqda ishlash tehnologiyasini

Tanlangan narsalarning o`ziga qarab rasm chizish

mashg’ulotlarini tuzilishi.

Dars turi: Narsalarning o`ziga qarab rasmini chizish

Dars mavzusi: Harakatdagi odamning xomaki rasmini ishlash

Darsning maqsadi: a) O`quvchilarni odam jismini chizishga

o`rgatish.

b) xomaki rasm chizishga bo`lgan

qiziqishlarini yanada o`stirish.

Darsni jihozlanishi: O`qituvchi uchun: xar xil jurnallar, kitoblar.

O`quvchilar uchun: al’bom, ish daftar, qalamlar, o`chirgich.

Dars rejasi: 1.Tashkiliy qism

2.YAngi mavzuni bayon qilish

3.O`quvchilarning amaliy mashg’ulotlari

4. Uyga berilgan vazifalarni teshkirish

5.Darsni yakunlash

Darsning borishi:Sinfga kirib, o`quvchilar bilan salomlashib, yo`qlama qilinadi

va o`quvchilarni darsga tayyorgarliklarini tekshirib chiqiladi. O`quvchilarga yangi

mavzu bayon qilina boshlaydi.

Bolalar, bugun siz harakatdagi odamning rasmini xomaki chizishni o`rganasiz.

O`qituvchi doskada odam gavdasini qismlarga bo`lib chizib ko`rsatadi. Dastlab

ular yoshni aniqlash kerakligini, chunki katta kishining boshi gavdasiga nisbatan 8

marta, yosh bola gavdasi esa 4-5 martagacha kichik bo`lishi haqida tushuntiriladi.

So`ng xomaki rasm chizishda quyidagilarga e`tibor berish lozim:

Kam chiziqlar chizgan holda odam harakatini to`g’ri aks ettira olish.

Tik turgan odam holatini chizganda proportsiya qanaqa bo`lishini to`g’ri

joylashtirib boshqa holatlarda bo`lganda masalan: egilganda, o`tirganda,

yugurganda, raqsga tushayotganda va boshqa holatlarda tana ayrim qismlarini

qisqarishini hisobga olgan holda chizishni.

Xomaki rasm ishlashda odamning yuz tuzilishi, ko`z, qosh, burun, og’iz

o`rinlarini faqat chiziqlar bilan ko`rsatib qo`yish kifoyaligini aytadi.

Dars temasi bolalarga yanada tushunarliroq bo`lishi uchun o`quvchi doskaga

ma`lum bir harakatdagi odamning xomaki rasmini tezda chizib tushuntiradi.

O`quvchilar chizilgan rasmni ko`rib bo`lgach darhol rasmni artib tashlaydi.

O`qituvchi doskaga sinfdan bir o`quvchini taklif qiladi. Unga tushuntirishga qulay

bo`lgan kishiniing harakat vaziyatini ifodalovchi holatda turib berishini aytadi.

O`qituvchi o`quvchilarga savol beradi:

- O`ng oyog’i qanday holatda turibdi?

- Elkalarini chizayotganingizda nimalarni hisobga olishimiz kerak?

- Gavdasiga nisbatan boshi qanday holatda?

Darsining savol-javob qismidan so`ng o`qituvchi o`quvchilarning ishlarini

kuzatib, kamchiliklarini aytib beradi.

Dars

so`ngida

chizilgan

ishlardan

talabga

javob

beradigan

bermaydiganlari bittadan olinib, ulardagi yutuq va kamchiliklar aytiladi. Uyga

vazifa qilib turli holatdagi odamning xomaki rasmini chizib kelish topshiriladi.

Darsning ko`rinishi: Naturaga qarab rasm chizish.

Darsning mavzusi: Uy ro`zg’or buyumlardan ko`za, kosa, olma, qalampirdan

tashkil topgan natryumortni o`ziga qarab rasmini chizish.

Darsning maqsadi: O`quvchilarni tematik natryumortning umumiy

ko`rinishi bilan tanishtirish.

O`quvchilarda uy-ro`zg’or buyumlari qalamda qoidaga asosan belgilab

chizish va uni rangda bo`yash texnikasini hosil qilish.

Darsni jihozlash: O`qituvchi uchun uchta bir hildagi tematik natryumort,

rangli matolar, taglik, qalam va rangda o`qituvchi tomonidan ishlangan ko`rgazma

qurollar.

O`quvchilar uchun al’bom, oddiy qalam, o`chirgich va qalam chiqargich.

Sinf doskasini jihozlash.

Dars rejasi:

1. Tashkiliy qism

2. O`tilgan mavzuni mustahkamlash

3. Mustaqil ish

4. Uyga vazifa

Darsning borishi: Darsning tashkiliy qismida o`qituvchi sinfga kirgach,

birinchi navbatda tartib o`rnatiladi. Navbatchi orqali darsga kelmagan o`quvchilar

jurnalga belgilab qo`yiladi. O`tilgan mavzu yuzasidan savol-javoblar o`tkaziladi.

Baho qo`yiladi. YAngi mavzu nomini o`quvchilar kundaliklarlarga yozib oladilar.

YAngi mavzuni bayoni:

Bolalar bugun siz bilan bir necha shakllarni o`zida mujassamlashtirgan

murakkab ko`za, kosa, olma, qalampirning rasmni ishlaymiz.

Diqqat qiling, ishlanadigan narsalarni tahlil qilamiz. Qo`ituvchi savollar bera

boshlaydi:

-Quyidagi narsalarning qaysi biri bo`yi jixatdan uzun?

-Kosa qanday holatda turibdi?

-Olma va qalampir kosaga nisbatan necha marta kichik?

Savollarga javob olingach, o`qituvchi tasvirni al’bom varag’iga

natryumortni vertikal yoki gorizantal ravishda joylashtirish kerakligini va nima

uchunligi isbotlab beriladi. O`quvchilar chizayotganda o`qituvchi oralab yurib

ishlarni tekshiradi, tushunmagan joylarni tushuntiradi.

Bolalarga natryumort tushayotgan yorug’ va soya farqlari, chegarasi hamda

ularning rangi engil qilib qalamda belgilab qo`yishlarini esalatadi. Rang quyishda

avval suyultirgan holda berilishi, biroz qurigandan so`ng ranglar to`q berilishini

tushuntiriladi. O`quvchilar ishni bajara boshlaydilar.

Dars tugashiga oz vaqt qolganda chizish jarayonini to`g’ri bajargan va

noto`g’ri bajargan bolalarning ishlari yig’ib olinadi.

O`quvchilarni yutuq va kamchiliklari tahlil qilinadi. Uyga vazifa, tematik

natryumortlarni chizib o`rganish topshiriladi.

Texnika vositalarining o`quvchilar ijodiy aktivligini oshirishga ta`siri.

Maktab haqidagi qonunda, oliy va o`rta maxsus ta`limi o`quv yurtlarining

ta`lim va tarbiya ishlarida, kino, radio, televizor va boshqa texnika vositalaridan

foydalanish zarurligi qayd etilgan.

Bu vazifalarni bajarishda eng asosiy omillardan biri o`qitish ishlarida texnik

vositalardan keng foydalanishni amalga oshirishdir.

Hozirgi paytda vatanimizda zamonaviy elektron va optik texnikaning

taraqqiyoti natijasida yangi-yangi dioproektsiya va kinoproektsiya apparatlari

yaratilmoqda.

Mavjud texnika vositalarini o`quvchilarning qaysi sezgi organlariga ta`sir

etishiga qarab uch gruppaga bo`lish mumkin.

1.Eshitish organiga ta`sir etuvchi magnitafon, radio.

Ko`rish organiga ta`sir etuvchi ediskop, fil’mokson.

Ko`rish va eshitish organiga ta`sir etuvchi kino xamda televizor.

Maktablarda tasviriy san`at darslarida qo`llaniladigan texnika vositalarining

asosiy turlari fil’maskop FGK-49, allaskop, epidoskop, magnitafon, fotoapparat va

boshqalar.

O`qituvchi kinofil’m namoyish qilishi maqsadga muvofiqdir. O`quv

kinofil’mlarining yuqori badiiy afzalliklari bilan uyg’unlashgan dinamistik g’oyat

ko`rgazmalik va aniqlik bolalarning tafakkuri va ruhiyatiga ta`sir qilib, ularning

xulq atvorida namoyon bo`ladigan sifatlardir.

Tasviriy san`at o`qituvchisi ko`rgazmali vositalarning barchasini o`zida

mujassamlashtirgan televideniyaning o`quv vositalari qatoriga qo`shish o`quv

tarbiya jarayonini yanada oshiradi va o`qituvchining ishini osonlashtiradi.

Televideniya orqali berib borilayotgan tasviriy san`atga oid ko`rsatuvlarni dars

mazmuniga ustalik bilan uyg’unlashtirilsa o`quvchilarning bilim olish sifati yanada

oshadi.

Hozirgi paytda o`quv jarayonini takomillashtirish davomida o`qitishning

kino va diafil’m kabi texnik vositalarni qo`llash katta ahamiyatga ega bo`lmoqda.

O`quvchining tasavvur qilish va obrazli tafakkurini o`stirishda texnika

vositalaridan foydalanishning ahamiyati katta.

O`qituvchi kino, diafil’mlardan o`quvchilarga yangi materialni tushuntirish,

rasm chizish tartibini ko`rsatish, o`tilganlarni esga solish, umumlashtirish

maqsadlarida foydalanadi.

Mavzu asosida rasm chizish mashg’ulotlari bilim yurtlarida rasm chizish

darslarining muhim turlaridan biri hisoblanadi. Bu mashg’ulotlar rasm chizish

malakalarini har tomonlama kamol toptirish bilan birga tafakkur, ijodiy qobilyat,

badiiy ijod kabi hislatlarni rivojlantiradi.

Mavzu asosida rasm chizish ilgari ko`rilgan nasra va hodisalarni eslash

asosida yoki, tasavvur etib amalga oshiriladi.

Mavzu asosida rasm chizishda tevarak atrofdagi narsa va hodisalarni kuzata

bilish va ularni esda saqlab qolish katta ahamiyatga ega.

Mavzu asosida rasm chizishning 2 turi mavjud:

1. tevarak atrofdagi hayotdan olingan mavzular asosida rasm chizish.

2. adabiy asarlarga iilyustralar chizish.

Tevarak atrofdagi hayotdan olingan mavzular asosida rasm chizish uchun

“SHahar ko`chalari”, “Baxor manzaralari”, “Bizning qishloq” kabi mavzular

tanlanadi. Mavzu asosida rasm chizganda asosiy e`tiborni voqeadagi eng qiziqarli

jarayonga, narsa va ko`nikmalarning o`ziga xos holatiga, perespektiva va

realistika, yorug’-soya qoidalariga qaratilishi lozim.

Ish jarayonida tanlangan mavzuga oid rasmning bir necha variantlaridan

chizib ko`rish, rasm chizish kompozitsiyasi va mavzuning qiziqarli bo`lishiga olib

keladi.

Mavzu asosida rasm chizish quyidagi izohlilikda amalga oshiriladi.

1. Mavzuga xos mazmun tanlash.

2. Mavzuga oid materiallar to`plash.

3. Rasm eskizini chizib olish.

4. Ma`qul bo`lgan eskizni oqqa ko`chirish.

5. Rasmdagi obrazlar va ularning ijodliligini chizish ustida ishlash.