Метан CH4
Карбанад ангидрид CO2
Азот оксиди N2O
Гидрофторуглерод ГФУ
Перфторуглерод ПФУ
Гексафторид SF6
Энергетика
Қишлоқ хўжалиги
Саноат
Транспорт
Бинолар
Чиқиндилар
Ва бошқа кичик манбалар
Углерод изи
Углерод изи (carbon footprint)-бу маълум бир инсон ёки корхона фаолияти натижасида ҳосил бўлган иссиқхона газлари чиқиндиларининг миқдори.
- Углерод изи нафақат бевосита, балки билвосита CО2 чиқиндиларини ҳам ҳисобга олади. Бевосита чиқиндилар ёқилғининг ёнишидан хосил бўлса , билвосита ишлаб чиқаришда энергия сарфланадиган материаллар ва маҳсулотлардан фойдаланишдан келиб чиқади.
1 литр бензинни ёқиш — 1,93 кг CО2
1 кВт·ч электроэнергии — 0,59 кг CO2
Чироқ ишлаши (75 ватт) 4 соат-0,18 кг CО2
Қаҳва қайнатиш (бир финжон) — 0,14 кг CО2
Ўзбекистонта СО2 ташланмалари 2017 йилги ҳисоб китобларга кўра: Энергетика – 144,4 млн т СО2 экв (76%) Саноат – 8,5 млн т СО2 экв (4,5%) Қишлоқ хўжалиги – 33,7 млн т СО2 экв (17%) Қаттиқ маиший чиқиндилар – 2,7 млн т СО2 экв (1,4%)
1 йилда 189,2 млн.т СО2-экв
Иқлим ўзгаришини иқтисодиётга таъсири
2030 йилгача прогноз:
Анормал иссиқлик туфайли аҳоли соғлигини сақлаш ва ижтимоий ҳимоя бўйича ЯИМнинг 6% миқдорида қўшимча харажат юзага келтиради.
2100-йилда ишчи кучига таклиф 1,5°C сценарийси бўйича 2 фоиз пунктга, 2.0°C - 5 фоиз пунктига ва 3.0°C - 10 фоиз пунктига камаяди.
Иқлим ўзгаришининг бевосита (жисмоний) таъсирининг иқтисодий қиймати ЯИМнинг 1 фоизини ташкил этади
Ер деградацияси ЯИМнинг 4%га тенг иқтисодий йўқотишларга олиб келади.
Иссиқхона газларинин қисқартириш
Қайта тикланувчи энергия манбалар
Энергия самарадорлик ва энергия тежамкорлик (бинолар, технологиялар)
Газларни ушлаб қолувчи филтрлар қўйиш
Ўрмонзор ва дарахзорларни кўпайтириш
Электомобил ва электр транспорт воситаларига ўтиш
Do'stlaringiz bilan baham: |