O'zbekiston respublikasi profi universitety

Frustratsiya (lot. frustratic - muvaffaqiyatsizlik, aldov) - oliy ahamiyatga 
ega bo'lgan maqsadlarga erishish yo'lida kutilmaganda yuzaga kelgan, yengib 
bo'lmaydigan to'siqlar, umidlarning barbod bo'lishi bilan bog'liq ravishda yuzaga 
keladigan salbiy-emotsional nizoli holatdir. 
Frustratsiya - ko'pincha frustratsiya manbaiga, frustratorga qarshi 
yo'naltirilgan, tajovuzkorona xulq bilan bog'liq bo'ladi. Frustratsiya, sababini 
bartaraf etib bo'lmaslik holatlarida (boy berilgan narsa, imkoniyatlarni qaytarib 
bo'lmasligida) psixikaning sezilarli va davomli buzilishi (xotira, mantiqiy tafakkur 
qobiliyati va b.q.) bilan bog'liq bo'lgan chuqur depressiv holatlarda yuzaga 
kelishi mumkin. 
Frustratsiyani aniqlab, belgilab bo'lmaslik, ya'ni uning qiyinligi, odam 
bunday holat sababini bartaraf eta olmasligi bilan bog'liq. Shuning uchun, odam 
frustratsiya holatida qandaydir kompensatsiya qiluvchi (o'rnini to'ldiruvchi) 
yechimlar qidiradi, hayol, orzular olamiga kirib ketadi, gohida psixik 
rivojlanishning ancha oldingi bosqichlariga qaytadi (regressiya qiladi). 
5 §. Oliy hislar - hissiyot 
His - ijtimoiy ahamiyatli hodisalarni aks ettirishning hissiyotli shaklidir. 
Ular u yoki bu sharoitni, mazkur odamning shaxs sifatidagi hayotiy faoliyati 
jihatlariga qay darajada mos kelishi yoki mos kelmasligi bilan yuzaga keladi. 
Agar, tuban, vaziyatli hissiyotlar biologik ehtiyojlarni qondirilishi bilan 
bog'liq bo'lsa, oliy hissiyot (his) esa - shaxsiy, ijtimoiy ahamiyatli qadriyatlar bilan 
bog'liq. 
His - shaxsning asosiy (bazaviy) emotsional-mazmuniy jihatidir. Ular 
biologik shartlangan hissiyotlardan, kelib chiqishiga ko'ra farqlanadi, individ 
tomonidan 
ijtimoiy 
qadriyatlarning 
o'zlashtirilishi 
(internalizatsiyalanishi) 
darajasiga ko'ra shakllanadi. “Men uchun ahamiyatli” holat, hislar “Biz uchun 
ahamiyatli” tarzda o'zgartiriladi. Shaxsning ijtimoiylashuvi, ijtimoiy ahamiyatli 
hodisalarni individning emotsional jihatlariga o'tkazishdan iborat bo'ladi. 
Ijtimoiylashuvdagi kamchilik, nuqsonlar (defektlar) - individning asosiy (bazaviy) 
hislarining shakllanganligi, uning quyi hissiyotlar stixiyasi (inson irodasiga 
bo'ysun-maydigan qudratli ijtimoiy hayot hodisasi)ga vaziyatli tobeligida 
kuzatiladi.
Odamning hislari iyerarxik tuzilgan bo'ladi. Har bir individda uning shaxsiy 
yo'nalganligini belgilab beruvchi ustivor hislari mavjud. Ular odamni voqelik bilan 
bo'ladigan o'zaro munosabatlarining turli jihatlarini boshqarib turadi. Hislarning 
iyerarxiyasi shaxsning motivatsion jihatlarini belgilab beradi.
Praksik, axloqiy, estetik va bilish hislari farqlanadi.