O'zbekiston respublikasi profi universitety

Qo'zg'alishning, arang sezgirlikni yuzaga keltiradigan minimal 
kattaligi, sezgirlikning mutlaq quyi chegarasi (ostonasi) deyiladi. Shu eng 
kuchsiz qo'zg'alishni sezish qobiliyati mutlaq sezgirlik deyiladi. U hamisha 
mutlaq birliklarda, raqamlarda ifodalanadi. Masalan, bosim sezgisining yuzaga 
kelishi uchun tananing yuza qismiga, teriga 1kv.mm yuzaga 2 mg kuch bilan ta'sir 
qilish kifoya. (24-rasm). 
Sezgining yuqori mutlaq chegarasi - qo'zg'alishning maksimal 
kattaligidir, uning yanada ortishi esa sezgirlikning yo'qolishi yoki og'riq 
sezgisini yuzaga keltiradi. Masalan, haddan tashqari baland tovush quloqlarda 
og'riqni yuzaga keltiradi, undanda yuqori, o'ta kuchli (20000 Gts dan ortiq 
tebranish chastotasidagi) tovush esa sezgirlikning yo'qolib ketishiga olib keladi 
(eshitilib turilgan tovush ulьtra tovushga aylanadi). 300 g/kv.mm bosim og'riqni 
yuzaga keltiradi. 
Sezgirlik chegarasi (ostonasi, porogi oshusheniya) sezgirlikning quyi va 
yuqori “ostonasi” (porogi)ga farqlanadi. Sezgilar shu chegaralar orasida aks 
ettiriladi. Bu degani sezgi analizatorlariga shu chegaralardan tashqarida (quyi yoki 
INTRORESEPTIV-
ORGANIK 
HID BILISH
 
KO’RISH
 
KO’RISH
 
HID BILISH
 
PROPRIOSEPTIV - 
KINESTEZIK 
KINESTEZIK
 
TERI-TUYISH
 
ORGANIK
 
MAZA-TA’M
 
EKSTEROSEPTIV 
TERI-TUYISH
 
ESHITISH
 
DISTANT 
KONTAKT 
ESHITISH
 

---

131 
yuqorida) qo'zg'atuvchi ta'sir etmaydi degani emas. 25-kadr kabi fenomenlar shu 
holatda amal qiladi.