O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

Hujjatga ishlov berish Hujjatlarni yaratish va o’zgartirish jarayoni. Hujjatlarga 

ishlov  berish  tasniflash,  saralash,  zarur  bo’lgan  shaklga  o’zgartirish,  ma’lumotlar 

---

bazasida  joylashtirish,  izlash  va  foydalanuvchilarga  berishdan  iborat.  Ishlovga 

insonga  ham,  tizimga  ham  tushunarli  hujjatlar  loyiq.  Masalan,  hisobotlar,  loyihalar, 

yozma murojaat, arizalar, bank hisoblari, do’konlarning cheklari. 

Ma’lumotlar bazasi (MB):  

1. Elektron hisoblash mashinalari yordamida qidirib topilishi va qayta ishlanishi 

mumkin bo’lgan tarzda tartibga solingan ma’lumotlar to’plami (masalan: maqolalar, 

hisob-kitob). 

2.  Aniq  qoidalar  asosida  tashkil  qilingan  va  amaliy  dasturlarga  bog’liq 

bo’lmagan  ma’lumotlar  to’plami.  Bu  qoidalar  ma’lumotlarni  ta’riflash,  saqlash  va 

joyini o’zgarishga oid umumiy tomoyillarni nazarda tutadi. 

Ma’lumotlar bazasi (MB) yetarlicha to’la, to’g’ri tashkil qilingan, hozirgi kunga 

doimo mos keluvchi va foydalanish uchun qulay bo’lishi lozim. Bu ma’lumotlar bir-

biriga  zid  bo’lmasligi  zarur. Ma’lumotlarni tahrirlash, to’latish  va  yo’qotib tashlash, 

hamda ularni qidirib topish va saralash MBni boshqarish tizimi (MBBT) yordamida 

amalga oshiriladi. MBlari shaxsiy va jamoaviy foydalanishga mo’ljallangan bo’ladi. 

Jamoa  foydalanadigan  yirik  MBlarni  kuzatib  borishni  ma’lumotlar  bazasining 

boshqaruvchisi amalga oshiradi. 

Bitta kompyuterda  joylashgan  mahalliy  bazalar  va bir-biri  bilan  bog’langan bir 

nechta kompyuterda taqsimlangan bazalar farqlanadi. 

 

 

---