O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

MBBT ni tuzishni dasturiy vositalatri

 

 

DBASE dasturi; 

 

Microsoft Access; 

 

Microsoft For Pro For DOS; 

 

Microsoft For Pro For  WINDOWS; 

 

Paradox for DOS; 

 

Paradox for WINDOWS

 

---

Ma’lumotlar bazasi bitta yoki bir necha modellarga asoslangan bo’lishi mumkin.  Xar 

qanday modelga o’zining xossalari (parametrlari) bilan tavsiflanuvchi obyekt sifatida karash 

mumkin.  Shunday obyekt ustida biror amal (ish) bajarsa bo’ladi.  

 

---

Ma’lumotlar bazasini asosiy ob’ektlari 

Ma’lumotlarni  nomlangan  eng  kichik  birligi  ma’lumot  elementidir.  U  ko’pincha 

maydon  deb  aytiladi  va  bayt  va  bitlardan  tashkil  topadi.  Ma’lumotlar  agregati 

ma’lumot elementini nomlangan to’plamidir. 

  

 Ma’lumotlar  bazasini  ishlatish  afzalliklari.  Ma’lumot  bazasini  administratori  .  MB 

administratori deyilganda  birorta shaxs yoki bir necha shaxslardan iborat bo’lgan va 

MB sini loyihalash, uzatish va samarador ishlashini ta’minlovchidir. 

  

Ma’lumotlar  bazasi  tushunchasi  bilan  ma’lumotlar  banki  tushunchasi  ham  mavjud 

(ishlatiladi).Ma’lumotlar banki (MBn) tushunchasi  ikki xil talqin etiladi. 

1.      Hozirgi  kunda  ma’lumotlar  markazlashmagan  holda  (ishchi  o’rinlarda)  ShK 

yordamida  qayta  ishlanadi.  Ilgari  ular  alohida  xonalarda  joylashgan  EHM  larda 

(hisoblash  markazlarida  (HM))  markazlashgan  holda   qayta  ishlangan.  XM  lariga 

axborotlar  tashqi  qurilmalar  orqali  kelib  to’plangan.  Ma’lumotlar   bazasi 

markazlashgani  hisobiga  ularni  ma’lumotlar  banki  deb  atashgan  va  shuning  uchun 

ma’lumotlar  banki  bilan  ma’lumotlar  bazasi  tushunchalari  o’rtasida  farq 

qilinmaydi(sinonim sifatida ishlatiladi). 

2.      Ma’lumotlar  banki   -  ma’lumotlar  bazasi   uni  boshqarish  tizimi(MBBT) 

tushuniladi.  

 Ma’lumotlar banki:  

1.  Ma’lumotlar  majmui.  Bu  ma’lumotlar  berilgan  mavzuga  tegishli  bo’lib 

foydalanuvchilar  bilan  o’zaro  ta’sir  qila  olishini  ta’minlaydigan  tarzda  tashkil 

qilingan. 

2.  Ma’lumotlarni  markazlashtirilgan  holda  saqlash  va  jamoa  bo’lib 

foydalanishning avtomatlashtirilgan tizimi. Uning tarkibiga  ma’lumotlar bazasi yoki 

ularning  majmui,  ma’lumotlar  bazasi  spravochnigi,  MBBT,  hamda  so’rovlar  va 

amaliy dasturlar kutubxonasi kiradi. 

Hujjat:  

1.  Matn,  tovush  yoki  tasvir  shaklida  axborot  yozilgan,  zamon  va  makonda 

uzatish hamda saqlash va jamoat tomonidan foydalanish uchun mo’ljallangan moddiy 

obekt. 

2. Ma’lum bir faktni yoki biror narsaga huquqni tasdiqlovchi ish qog’ozi. 

3. Ko’rsatuvchi shaxsini aniqlovchi guvohnoma, rasmiy qog’oz. 

4. Ma’lum tarixiy voqealar, faktlar haqidagi yozma guvohnoma.