O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

2.2 - topshiriq. Elektr energiyasi iste’moli. (variantlar 2 – jadvaldan olinadi)
Misol: O’zgaruvchan tok tarmog’iga temir o’zakli induktiv g’altak orqali LD-30 tipli lyuminetsent lampa ulangan.
Tarmoqning kuchlanishi U=220 V, U_nom=110V lampaning nominal aktiv quvvati P_nom=36Vt va ish toki I_nom=P _nom /U _nom = 36/110 = 0.33A.
Quyidagilar aniqlansin:
1) lampadagi va temir o’zakli induktiv g’altakdagi kuchlanish;
2) lampaning aktiv qarshiligi va temir o’zakli g’altakning induktivligi;
3) zanjirning reaktiv va to’la quvvati;
4) zanjirning quvvat koeffitsienti.
Yechish. Lampadagi kuchlanishni tarmoq kuchlanishining aktiv tashkil etuvchisi deb, temir o’zakli induktiv g’altakdagi kuchlanishni esa uning reaktiv tashkil etuvchisi deb hisoblash mumkin, chunki temir o’zakli induktiv g’altakning aktiv qarshiligi induktiv qarshilikdan juda xam kichik (r<_L).
A) Lampadagn ish toki:
I_nom=P _nom /U _nom = 36/110 = 0.33A
B) Temir o’zakli induktiv g’altakdagi kuchlanish:
U = _{ } =  = 245,97 V.
V) Lampaning aktiv qarshiligi:

G) Lampa va temir o’zakli induktiv g’altak ketma-ket ulanganda o’tayotgan tokning qiymati bir xil. Temir o’zakli g’altakning induktiv qarshiligi:

D) Temir o’zakli g’altakning induktivligi:

J) Zanjirning reaktiv quvvati:

Z) Zanjirning to’la quvvati:

S=_{ }=_{ }=88,79 VA.
I) Quvvat koeffitsienti:
sosφ=P_nom/S=36/88,79=0,405.

2.3 - topshiriq. Quvvat isrofini aniqlash. (variantlar 3 – jadvaldan olinadi)

Misol: Ochiq mis simdan o’tkazilgan l=110m uzunlikdagi 2 (ikki) simli liniya aluminiy simga almashtirildi. Ikkala xil simning ko’ndalang kesimi bir xil: F=25mm² bo’lib, liniyadan oqib o’tayotgan tok I=90A ni tashkil etsa, iste’molchining qismlaridagi kuchlanishni o’zgarmas saqlash uchun liniya boshidagi kuchlanishni necha Voltga orttirish kerakligi va simlarni almashtirish tufayli yuzaga kelgan qo’shimcha quvvat isrofi aniqlansin (_{ }).
Yeчиш.
A) l=110m uzunlikdagi mis simning qarshiligi:

B) Mis sim o’tkazilgandagi kuchlanishning pasayishi:

V) l = 110 m uzunlikdagi alyumin simning qarshiligi:

G) Alyumin sim o’tkazilgandagi kuchlanishning pasayishi:

D) Liniya boshida orttirilishi kerak bo’lgan kuchlanishning qiymati:

G) Liniya mis simdan o’tkazilgandagi quvvat isrofi:

J) Liniya aluminiy simdan o’tkazilgandagi quvvat isrofi:

Z) Simlarni almashtirish tufayli yuzaga kelgan qo’shimcha quvvat isrofi: