O'zbekiston Respublikasi Sog'likni Saqlash Vazirligi Toshkent Farmatsevtika instituti Mavzu: Ishqoriy metallar Bajardi


Ishqoriy metallarning atom tuzilishidagi qonuniyatlarni nomlang


Download 1.35 Mb.
bet2/2
Sana18.06.2023
Hajmi1.35 Mb.
#1595265
1   2
Bog'liq
Kimyo 9-mavzu

Ishqoriy metallarning atom tuzilishidagi qonuniyatlarni nomlang:

  • tashqi elektron qavatining o’xshashligi.
  • atom radiuslarining ketma-ketligi.
  • atomda elektron qavatlarning ortib borishi.

- Li dan Cs qarab element atomlarining atom radiuslari ortib boradi va shu bilan birga metallik va qaytaruvchanlik xossasi ortib boradi.

Ishqoriy metallar – Oddiy moddalar


Oddiy metallar
Metal bog’ М0 – 1 е → М+1
metal
Kumushsimon oq, yumshoq, metallik yaltiroqligi, Li dan Cs ga zichlik ortadi , Li dan Cs ga qarab suyuqlanish harorati kamayadi
M E T A L L A R
2
Li + O 2
Na, K + O 2
+ H2O
+ Cl → xloridlar
+ H 2 → gidridlar
+ S → sulfidlar
oksidlar
→ peroksidlar
→ ishqor + Н 2

Ishqoriy metallar ionlarini ularning alangani bo’yash bo’yicha aniqlash bilan tanishish


Natriyning yonishi
Litiyning yonishi

Qo’llanish

NaOH

KOH

Na2CO3 •10H2O

NaHCO3

К2С03

Na2SO4 • 10H2O

Neft mahsulotlarini tozalash

К

У

Г

М

Ю

Д

Qishloq xo’jaligi

X

3

С

Ф

О

А

Sovun olish

Н

С

Е

Л

Р

Ы

Yengil sanoat

В

У

Г

X

Д

Э

Qog’oz tayyorlash

И

Ш

Р

А

Ж

Ч

Shisha i/ch стекла

Ж

Т

О

Ф

В

А

Oziq – ovqat
sanoati

Г

Ы

У

Н

С

У

Tibbiyot

Л

X

М

И

Я

Е

ISHQORIY METALLARNING TABIIY BIRIKMALARI

Jadvalda keltirilgan birikmalarni qo’llanilish yo’nalishini belgilang.
:
S A Q L A S H

Bilimingizni sinab ko’ring

  • Kuyidagi moddalarni kislorod bilan reaksiyasi tenglamasini tuzing:

  • а) Litiy ; b) natriy
    Elementlarni oksidlanish darajasini qo’ying, elektronlarni o’tishini
    strelka bilan ko’rsating. Reaksiya mahsulotlarini nomlang.
  • Litiyni kislorod bilan reaksiyasiga tavsifnoma bering:
  • boshlang’ich moddalar va mahsulotlar tarkibi va soni

  • bo’yicha
  • Atomlarni aksidlanish darajasi bo’yicha -
  • yo’nalishi bo’yicha
  • Issiqlik samarasi bo’yicha -
  • Moddalarning agregat holatiga bo’yicha -

Bilimingizni sinab ko’ring


Ishqoriy metallarni metalmaslar bilan o’zaro ta’sir reaksiyalari sxemalarini, umumiy formulalar va reaksiya mahsulotlarini yozgan holda to’ldiring. Aniq reasuya tenglamalarini yozing va elektron balans usuli bilan koeffisientlar qo’ying.
М+ С12
а) М+ Н 2 b)
Misol:
Misol:

s) М+ S d) М+ N2
Misol: Misol:
Reaksiy tenglamasini yakunlang. Quyida ko’rsatilgan strelka yo’nalishi bo’yicha kimyoviy reaksiya tezligi qanday o’zgaradi?
а) Li + H2O→ ………………………. б) Na + H2O→………………………. в) К + Н2О→………………………..
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
Ishqoriy metallarni suv bilan o’zaro reaksiysi tezligi qanday faktorlarga bog’liqligini tushuntiring ………………………..
Reaksiya mahsulotlarini nomlang. Ularni hosil bo’lishini qanday asoslash
kerak.
………………………............................................

O’zingizni bilimingiz testi


  • Elementlarni atomlarini quyidagi: <, > yioki = o’rniga *

  • belgilarni qo’yib taqqoslang.
    а) yadro zaryadi: Li * Rb, Na * Al, Ca * К;
    b) elektron qavatlar soni: Li * Rb, Na * Al, Ca * К;
    s) Tashqi qavatidagi elektronlar soni: Li * Rb, Na * Al, Ca * К;
    d) atom radiuslari: Li * Rb, Na * Al, Ca * K;
    g) Qaytaruvchilik xossasi: Li * Rb, Na * Al, Ca * K.

Download 1.35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling