Sanoat binolarini loyihalash asoslari

1-mavzu:
Sanoat binolari haqida umumiy ma’lumotlar. Sanoat binolarining tasnifi. Sanoat binolari va konstruktsiyalarini birxillashtirish va namunaviylashtirish. Sanoat binolari va konstruktsiyalarini industrlashtirish va standartlashtirish.
Reja:

1. 
   Sanoat binolarini loyihalash asoslari
   
2. 
   Sanoat binolariga qo’yiladigan talablar
   
3. 
   Sanoat binolari turlari
   
4. 
   TSex ichidagi ko’tarish - tashish jihozlari
   

1.1 SANOAT BINOLARINI LOYIHALASH ASOSLARI

Sanoat inshootlari qurilishida ishlab chiqarish binolari bir qavatli ko’’ oraliqli bo’lib, asosan to’tri burchak shaklda, ustunlar orasidagi masofa va badandligi bir xil o’lchamda va oddiy shaklga ega bo’lgan.
Ishlatilgan materiallar: yuk ko’taruvchi gqismida yog’och, temirbe- ton, tuziLmalarning o’rab turuvchi qismida quyma va kichik o’lchamli yig’ma ‘litalar, yog’och va asbesgtsementli yo’malar, devorlari esa g’isht va kichik shlakobloklardan tashkil to’gan.
Shu o’tgan yillar ichida Res’ub likamizda yiryk sanoat korxonalari va muhandislik inshootlari qurildi va foydylanishga to’shirildi. Mehmorchiligimiz oldida turgan vazifalafdan biri, davrniig ulug’vorli- gini va go’zalligini mehmorchilik vositalari bilan aks etgirishdir, chunki bizning sharoitimizda har qanday inshoot maxsus talablarnigina emas, balki, g’oyaviy, milliy, esgetik talablarni ham qondiradigan bo’lsh’i lozim. Ko’’roq kagga o’dyamdagi binrlarni birlashtirish (sblokirovanie), yig’- maligini (sbornostg’) oshirish hisobiga sanoat uzellari injenerlik inshootlari va yordamchi binolar bilan birgalikda qurilmokda, hamda ishchilarnm yax’sh sharoitda ishlashlari uchun binolarni ichki va tashqi ko’rinishlariga katta ehtibor berilmoqda.
SHuni’g b’lan birga nimalarga ko’’roq ehtibor berishim’z nazar- da tutiladi:
-qurilishii tannarxi va unga ketadigan mehnatni kamaytirish;
-arzon, lekn’ chidamli qurilish mollari;
-yuk ko’taruvchi va yo’ma tuzilmalar vazn og’yrligini yengillatish; -materiallar va grunt aeoslari chidamliligidan to’liq foydalanish.
-seysmik zo’riqishning eng kichik qiymatini tahminlaydigan materiallar va tuzilmaviy sxemalarni qo’llash;
- simmetrik tuzilmaviy sxemalarni qabul qilish bilan bino tuzilmasining bikrligi va myssasini bir tekis taqsimlash;
- oraliqlar (oraliq) balandligi bir hil bo’lishi va binoni to’g’ri burchak shaklida tavsiya qilish;
- binolarni loyihalashda issiq quruq iqlim sharoitlarini hisobga olish.
Sanoat binolarini texnik mavqeini oshirish va tannarxini kamaytirish uchun quyidagi yo’nalshnlar bo’yicha ish olib borish kerak:
-asosiy yordamchi binolarni birlashtirish yo’li bilan bir tom (bino) shakliga keltirish;
-universal (har tomonlama) va boshqa ‘rogressiv bino turlarini qo’llash (‘avilionli, tekis tomli va h.k.);
-ikki va ko’p qavagli binoni ko’paytirish;
-katta hajmdagi kranlarni (mostovoy) osma va ‘olda yuradigan kranlarga almashtirish;
-qurilish tuzilmalari va detallarini to’laligicha zavodlarda tayyorlab keltirish;
-sanoat korxonasiga qerak bo’lgai asbob-uskunalarni ishchilarga halaqit bermaydigan joylarga joylashtirish;
-tsexlarda ishlayotganlar uchun yaxshi sanitar-gigienik va estetik sharoitlar yaratish va hokazo.
1.2 SANOAT BINOLARIGA QO’YILADIGAN TALABLAR
Sanoat korxonalariga qo’yiladigan talablar asosan 4ta ular quyidagilarga bo’linadi: funkqional, texnik, badiiy mehmorchilik va iqtisodiy.
1) Funkqional talab, yahni sanoat binolariga o’rnatilgan (texnologiya uchun xizmat qiladigan) asbob-uskunalar ishlab chiqariladigan mahsulotlarni sifatli va to’la yig’ishini qanoatlantirsin. Bu talab binoning hajmiy- rejasiga va tuzilmasiga, tsex ichidagi ko’tarish va tash’sh mexanizmlariga, havo, Yorug’lik va shovqin kabi holatlarni o’z ichiga olgan bo’lishi kerak, hamda texnologik jarayon’i o’zgarishiga va rivojlanishiga xizmat qilsin.
2) Texnik talab biioning mustahkam, bikir, chidamli bo’lshini, ishchilar uchun xavfli bo’lgai yong’in va ‘ortlashlarni, hamda binoni industrial usul bilai tiklashni tahminlaydi.
Bu talablar binodagi sa’itar, texnik va muhandisl’k jihozlarigaham tegishli hisoblanadi. Loyihalashda va kurilqshda bino tuzilma- larining mustahkamligi, bikirligi va chidamliligi binodan foydalanishda, uni ishonchliligini aniqlaydi. Ishonchli bino deganda, unda hisobiy foydalanish davri mobaynida har hil kuchlar va tabiiy - iklimiy tahsirlar ostida ishlash qobiliyatini yo’qotmasligiga aytiladi.
3) Mehmorchilik - badiiy talab, sanoat binolar tashki qiyofasi ko’rinishli, badiiy tomonlari qoniqarli bo’lishi kerak. Bino mehmorchiligi kom’leks imoratlar va tashqi muhit bilan garmonik bog’langan bo’lishi talab etiladi
Sanoat binolari chiroyi, uning elementlarini ‘ro’orqional va ritmik joylashishiga, hamda yuqori sifatli montaj va ‘ardoz ishlariga bog’liqdir. Binoga mahmuriy ko’rinish berish uchun yo’ma, o’rama materiallarga mos ranglar tanlanadi.
Bino interg’eri xonaning funkqional holatiga to’g’ri kelishi, ishchilarni estetik talablariga javob berishi kerak.
4) Iqtisodiy talab, binoni qurish va undan foydalanish vaktida kam xarj qilishni o’rtanadi. Bu talab asosida hajmiy-rejaviy, tuzilmaviy va badiiy- mehmorchilik kabi xo’susiyatlari yaxshi bo’lgan loyihalarni tanlab olinadn.
Qurilish narxini kamaytirish uchun mahalliy hurilish materiallarini ishlatish kerak. Mehyordan ortiq o’ta chidamli tuzilmalarni ishlatish ham bino tannarxini oshiradi
Yuqoridagi talablardan tashkari, loyihalarda ishlayotganlar uchun qulay maishiy va tibbiy xizmat ko’rsatish, malaka oshirish va madaniy dam olish xonalari bo’lishi kerak. TSexlarda mehnat qilayotgan ishchilarga qulay sanitar-gigienik sharoit yaratish uchun quyidagilar ko’riladi:
- normal harorat - namlik rejimi bo’lishi;
- ishlash joylarini mehyordagidan kam bo’lmagan yorug’lik bilan tahminlash;
-o’tkir hidli va zaharli moddalar chiqaradigan va to’’lanadigan joylar’i aniqlash va u joylarni sunhiy va tabiiy shamollatish yo’li bilan tozalash;
- ish joylarida hosil bo’lad’gan shovkin va tebranishi oldini olish;
-zaharli moddalar va shovqin chiqaradigan binolarni boshqa binolardan maxsus tuzilmalar yordamida ajratib qo’yish kerak.
Sanoat korxonalarida mehnat va dam olish sharoitlarini yaxshilash uchun avvalo sanoat maydonini sifatli obodonlashtirish va ko’kalamzorlashtirish talablari qo’yiladi.

3.