O‘zbеkistоn rеspublikаsi sog‘liqni saqlash vazirligi аbu аli ibn sinо nоmidаgi buхоrо dаvlаt tibbiyot instituti anatomiya, klinik anatomiya (oxta) kafedrasi

Jigar rezekstiyasi. K o‘ r s a t m a l a r.    Qator  hollarda jigarning jaroxatlanishi oqibatida 
qon  ketishini  to‘xtatish  uchun  uning  jaroxatlangan  qismini  rezekstiya  qilish  talab  qilinadi. 
Shuningdek, rezekstiya jigar o‘smalarida xam qo‘llanadi. 
 
Jigar rezekstiyasining ikki xil usuli farq qilinadi: atipik organning bir qismini uning bo‘lakli 
yoki  segmentlar  tuzilganini  xisobga  olmagan  xolda  va  qon  tomiri  kam    oraliqlar  chizig‘i  bo‘ylab 
(segmentlar rezekstiya) olib  tashlanishi lozim bo‘lgan segment yoki jigar bo‘lagi oyoqchasidagi qon 
tomirlar va o‘t yo‘lini oldindan bog‘lab, olib tashlash. 

---

 
99 
 
Ko‘rsatib  o‘tilgan  ikkala  rezekstiya  turlarining  afzalligi  va  kamchiligi  xam  bor.  Olib 
tashlanadigan sog‘lom to‘qima xajmi nuqtai nazaridan qaraganda atipik rezekstiya ancha tejamlidir. 
Bundan  tashqari,  anatomik  rezekstiyaga  qaraganda  tezroq  va  oldinroq  bajariladi.  Ammo 
rezekstiyaning bu turida xavfli va boshqarib bo‘lmaydigan qon ketishlar, shuningdek, qoldirilayotgan 
sog‘lom segmentlar qon tomir va o‘t yo‘llarining bog‘lanishi tufayli ularda nekrozlar kelib chiqishi 
mumkin. 
 
Anatomik  rezekstiyaning  afzalligi  shundaki,  avvalo  operasiyaning  bu  turida  olib 
tashlanadigan  jigar  parenximasining  xajmi  atipik  rezeksiyadagidan  ko‘ra  ko‘proq  bo‘lsada, 
operastiya paytidagi gemostaz yaxshi bo‘ladi. 
 
Jigar bo‘lagi anatomik rezeksiyasining asosiy momentlari  quyidagilardan iborat: 
-  jigarning olib tashlanadigan qismidagi glisson oyoqchasi elementlarini ajratish va bog‘lash; 
-  kaval darvozalarda jigar venalarini bog‘lash; 
-  jigarni bo‘laklararo yoriqda kesish; 
-  jaroxat yuzasini yopish. 
Jigar  rezekstiyalarida  ko‘p  qon  ketish  xavfi  bo‘ladi,  shuningdek  ochilib  turadigan  cho‘ltoq  orqali 
emboliya  ro‘y  bersa,  jigar  venalari  kesiladi,  ana  shular  tufayli  bunday  operasiyaning  ancha 
mukammal usullarini ishlab chiqish zarur bo‘lib qoldi. 
 
Amerikalik  jarroxlar  Shave  Peon  va  Gonzales  (1970)  jigarni  vaqtinchalik  20  minutga  qon 
aylanishdan chiqarib va pastki kavak venaga shishirilgan manjetkali shunt o‘tkazib, jigarni rezekstiya 
qilish operastiyasi  modelini taklif qildilar. Endokoval  shunt qo‘yish, pastki kavak venani diafragma 
ustida uning ichiga shishiriladigan manjetkani kiritib yopish, shu tufayli jigar to‘qimasi kesilgandan 
so‘ng  xavo  emboliyalari  xavfini  yo‘qotish  shuningdek,  jigardan  ketayotgan  qonni  xususiy  jigar 
arteriyasi,  darvoza  venasi  qo‘yiladigan  joydan  pastda  siqish  orqali  kamaytirish  maqsadlarini 
ko‘zlaydi.  Qon  operastiya  paytida  pastki  kavak  venaning  jigar  usti  va  jigar  osti  bo‘limlaridan 
endokoval zond orqali shuntga o‘tib ketadi. 
 
Xulosa  qilib  shuni  ta‘kidlash  kerakki,  ya‘ni  jigar  operasiyalarida  qon  ketishiga  qarshi 
kurashda,  birinchi  navbatda  charvi  teshigi  orqali  o‘tkazilgan  barmoq  yoki  yumshoq  qisqich  bilan 
jigar  o‘n  ikki  barmoq  ichak  boylamidan  o‘tadigan  jigar  tomirlarini  bosish  kabi  oddiy  usul  haqida 
unutmaslik kerak. 
 
O.K.Skobelkin (1979) parenximatoz organlar operastiyalarida SO
2
 lazer nurlarining qo‘llanishi 
to‘g‘risida  ma‘lumot  beradi.  Ammo  bu  nurning  qo‘llanishi  qon  ketishini  to‘xtatish    muammolarini 
to‘la  xal  qila  olmaydi,  chunki  uning  koagulyastiyalash  xususiyati  kesiladigan    qon  tomirlarining 
diametri 2 sm dan ko‘p bo‘lmagan xoldagina samara beradi, xolos. Ancha yirik tomirlardan kelganda 
lazer  qo‘llanishiga  qaramasdan  ularni  tikish  materiallari  bilan  bog‘lash  orqali  qonni  to‘xtatishga 
to‘g‘ri keladi, bu esa xar doim xam istagan natijani beravermaydi. 
                                        Foydalanilgan adabiyotlar 
1.Shоmirzaev  N.Х.,  Sa‘dullaev  N.S.,  Bоtirоva  Z.B.  Оperativ  jarrоhlik.  -  Tоshkent:  ―Ibn  Sinо‖ 
nashriyoti, 1994. 
2.Shomirzayev N.H., Nazarov S.X., Usmonov R.J.  Topografik anatomiya. T.: Akademiya, 2006