O‘zbеkistоn rеspublikаsi sog‘liqni saqlash vazirligi аbu аli ibn sinо nоmidаgi buхоrо dаvlаt tibbiyot instituti anatomiya, klinik anatomiya (oxta) kafedrasi

O‘
T  YO
‘
LLАRI TОPОGRАFIYASI
. 
Jigаrdаn tаshqаri yo‘llarigа o‘ng vа chаp jigаr o‘ yo‘llari‘, umumiy jigаr yo‘li, pufаk yuli, umumiy 
yo‘li  kirаdi.Ductus  hepaticus  communis  jigаr  dаrvоzаsidа  o‘ng  vа  chаp  jigаr  o‘t    yo‘llarining 
qo‘shilishidаn hоsil bulаdi.  
Ductus  cysticus  jigаr-o‘n  ikki  bаrmоkli  ichak  bоylаmi  ichidа  ductus  hepaticus  communis  bilаn 
kushilib,  umumiy  yo‘lini  ductus  choledochusni  hоsil  qilаdi.  Ductus  choledochusning  4  tа  qismi 
fаrqlаnаdi: suprаduоdenаl, rеtrоduоdenаl, pаnkrеаtik i intrаmurаl.Umumiy yo‘lining intrаmurаl qismi 
un  ikki  bаrmоkli  ichakning  оrqа  dеvоrini  tеshib,  pаstgа  tushuvchi  qismidа  jоylаshgаn  kаttа 
surgichgа(papilla duodeni major)gа  ochilаdi 
80 % hоlаtlаrdа umumiy o‘t yo‘lining оxirgi qismi vа оshqоzоn оsti bеzining chiqaruv nаyi birlаshib, 
jigаr-оshqоzоn оsti bеzi аmpulаsini hоsil qilаdi   (Оddi sfinktеri)       
  U alohidalanadi (izolyastiya qilinadi), ikkita ipak ligatura bog‘lanadi va ligaturalar orasida kesiladi. 
Ligatura  tasodifan  pufak  arteriyasi  tarmog‘ini  beradigan  o‘ng  jigar  arteriyasini  qo‘shib  olishdan 
extiyoj bo‘lish kerak. Pufak o‘t yo‘li ajratiladi, umumiy o‘t pufak yo‘llarining qo‘shilish joyidan  0,5 
sm masofada ipakli ligatura bilan bog‘lanadi. Ligaturadan periferik tomonga bukilgan Bil‘rot qisqichi 
qo‘yiladi.  Pufak  o‘t  yo‘li  qisqich  va  lugatura  orasida  kesiladi,  uning  cho‘ltog‘iga  yod  eritmasi 
surtiladi, pufak olib tashlanadi. Pufak olib tashlangandan so‘ng  uning o‘rindig‘i soxasida qorin parda 
varaqlari o‘rindiq bo‘ylab uzluksiz yoki tugunchali ketgutli choklar bilan tikib qo‘yiladi. Cho‘ltoqqa 
rezina  drenaj  va  doka  tamponlar  qo‘yiladi,  udarning  bir  tomoni  operastiya  jaroxati  orqali  chiqarib 
qo‘yiladi.  Bolish  olib  tashlanadi,  qorin  devorini  bo‘shashtirish  uchun  tananing  yuqori  qismi  bir  oz 
ko‘tariladi va operastiya jaroxatini yopishga kirishiladi. Qorin devori qavatma-qavat tikiladi.  
 
O‘t tosh kasalligini operatsiya yo‘li bilan davolashda, jarrohning vazifasi o‘t pufagi kabi faqat 
zararlangan o‘choqni olib tashlashdan iborat bo‘lmaydi. Balki jigar o‘t yo‘llarining axvoli to‘g‘risida 
aniq tasavvurga ega bo‘lish va barmoq yoki asboblar yordamida tekshirib ko‘rish (operasiya stolida 
xalangiografiya) natijasida umumiy o‘t yo‘lining erkin o‘tkazuvchanligiga ishonch hosil qilish kerak. 
Jarroh anatomik o‘zaro munosabatlarni yaxshi ko‘ra bilish imkoniyatiga ega bo‘lishi va umumiy o‘t 
yo‘lini, ayniqsa, uning retroduodenal qismini barmoqlari bilan yaxshilab paypaslashi lozim. 
 
Operasiyadan keyin ro‘y berishi mumkin bo‘lgan asoratlar (o‘t tosh kasalligining qaytalishi, 
peritonit  kelib  chiqishi,  o‘t  oqma  teshiklarining  shakllanishi,  operasiyadan  keyingi  davrda  qon 
ketishi,  choklarning  ushlanmasligi  va  xokazolar)  ning  oldini  olish  ham  muhim  axamiyatga  ega. 
Xolestistektomiya operasiya o‘tkir destrukstiv xolestistit (o‘t pufagi flegmonasi, qorason (gangrenasi) 
va empiemasi, pufakning teshilishi va boshqalar) yoki cheklangan peritonit tufayli o‘tkazilgan bo‘lsa, 
unda  operasiya  jarrohning  fikricha,  qorin  bo‘shlig‘ining  eng  engil  jaroxatlanishi  mumkin  bo‘lgan 
(nozik) soxalariga doka tamponlar va drenaj naychalarini olib kelib qo‘yish bilan tugatiladi.