O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Klinikasi. Nozologik jixatdan qaraganda bunday o’zgarishlarni Rekurrent 
paranoid shizofreniyaga ham affektiv psixozlarni atipik variantiga ham kiritish 
mumkin.
Shizoaffektiv buzilishlar o’tkinchi endogen funktsional buzilishlar bo’lib 
o’zidan so’ng hech qanday defekt qoldirmaydi va affektiv buzilishlar uzoq davom 
etadi. Xurujlar yuqori polimorfizm bilan ajralib turadi. Xurujlar strukturasi depressiv-
paranoid va maniakal-paranoid ko’rinishida bo’ladi.
Depressiv-paranoid xurujlari kayfiyatni pasayishi bilan boshlanadi. 
Keyirchalik ularga o’z-o’zini ayblash, o’zini zaxarlash, tuzalmas kasalliklar (OITS, 
o’smalar) bilan og’rish vasvasalari qo’shiladi. Xurujlarni cho’qisida depressiv stupor 
yoki depressiv oneroid kuzatilishi mumkin. Shizofreniya uchun xarakterli birlamchi 
simptomlar (fikrlar ochiqligi, buyuruvchi eshituv gallyutsinatsiyalari) paydo bo’lishi 
mumkin. Butun olamni yo’q bo’lishi g’oyalari (Qotar vasvasasi, nigilistik vasvasa), 
umrbod gunohkorlik vasvasasi (Agasfer sindromi), ipohondrik vasvasa depressiya 
bilan tugashi mumkin.
Maniakal-paranoid xurujlar ekspanssiv yoki maniakal affekt bilan boshlanadi. 
Uyquni kamayishi, to’htovsiz xursandlik, buyuklik g’oyalari, gipnotik g’oyalar bilan 
davom etadi. Fikrlar, xulq atvor va sezgiga har hil uskunalar bilan ta’sirlanish hisi 
paydo bo’ladi. Psixoz cho’qisida kosmik tuzilishga ega oneyroid, magik vasvasa va 
vaqtni o’zgarishi hislari paydo bo’ladi. Psixozdan chiqish gipomaniya bilan boradi.
Aralash xurujlarda affektni o’zgarishi gipomaniakal va maniakaldan 
depressivgacha bo’lishi mumkin. Bunda ijobiy va salbiy kuchlarni kurashishi 

---

12 
kuzatiladi, xamda ularga mos tarzda pozitiv va negativ eshituv gallyutsinatsiyalari 
kuzatiladi. Aralash xurujlarda depressiv-paranoid va maniakal-paranoid buzilishlar 
almashinib kelishi mumkin. 
Psixozni davomiyligi ikki xaftadan ortiqdir. Intermissiya davrida emotsional-
irodaviy doirasida defekt kuzatilmaydi. Lekin o’tkir psixozdan so’ng ma’lum 
vaqtgacha shizofrenik yoki affektiv simptomlar saqlanib qolishi mumkin.