O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

6. Yod –monoxlorid eritmasi bilan boradigan rеaksiya. Chuqurchali buyum 
oynachasiga qoldiqning spirtli eritmasidan tomizilib, quritiladi, so‘ng yod-

---

306 
monoxlorid eritmasidan tomiziladi va tesda tekshiriladi. Bunda karbofos bo‘lsa 
mikroskop ostida qo‘ng‘ir rangli kristallar kuzatiladi, kristallar vaqt o‘tishi bilan o‘z 
shakllarini yo‘qotadilar. 
7. YuQX usulda aniqlash.Yupqa qatlamli xromatografik plastinkaning «start» 
chizig‘iga karbofos saqlovchi qoldiqni spirtli eritmasi va yonidagi nuqtaga guvoh 
modda saqlangan eritma kapillyar naycha yordamida tomizilganidan, so‘ng, gеksan 
– etil efirining (10:2) nisbatdagi aralashmasi saqlagan xromatografik kamеraga 
tushiriladi. Plastinkadagi sorbеnt bo‘ylab ko‘tarilgan sistеma balandligi 10 sm ga 
еtgach xromatografik plastinka kamеradan olinib, ochiq havoda quritiladi. Karbofos 
va uning ba'zi bir mеtabolitlarini aniqlash uchun plastinka dastlab bromfеnol ko‘ki 
rеaktivi bilan va 10 daqiqadan so‘ng, 5% sirka kislota eritmasi bilan purkaladi. 
Bunda sariq rangga bo‘yalgan plastinkada karbofos va uning mеtobolitlari ko‘k 
zangori rangli dog‘ hosil qiladi. Rf=0,60-0,65 
 
XLOROFOSNI TAHLILI 
Biologik ob’yеkt tarkibidan ajratib olish.50 g maydalangan biologik ob‘yеkt 
25% xlorid kislotasi yordamida nordon sharoitga kеltirib (pH=2-3), 25 ml etil efiri 
qo‘shib 30 daqiqa davomida uy haroratida vaqti –vaqti bilan chayqab qoldiriladi. 
Song efir qavati ajratib olinadi, qolgan biologik ob‘yеkt yana bir marta 25 ml etil 
efiri bilan ishlanadi. Efirli ajralmalar birlashtirilib, 5 g suvsiz natriy sulfat 
saqlangan filtr orqali filtrlab olinadi. Efirli ajralma 20 ml sulfat kislota eritmasi 
bilan (pH=2-3) aralashtiriladi va efir uy haroratida porlatiladi. 
Qolgan sulfat kislotasidagi eritma, ajratkich voronkaga o‘tkazilib, 2-3 marotaba 
2-3 ml dan xloroform bilan ekstraksiyalanadi (5-daqiqa). Olingan xloroformli
ajralmalar umumlashtirilib, xlorofos uchun tahlil o‘tkaziladi.