O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi toshkent tibbiyot akademiyasi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi ginekologiyadan yagona uslubiy tizim bo’yicha yaratilgan amaliy mashg’ulotlar o’tkazish uchun o’quv qo’llanmasi
Download 0.98 Mb.
|
ЯМС ГИНЕКОЛОГИЯДАН
- Bu sahifa navigatsiya:
- Patogenez
ЭtiologiyaNospetsifik yalliglanish kindagi bakteriya turlarining mikdoriy nisbati uzgarishi bilan boglik shartli patogen mikroflora, uning jiddiy эstrogenga moyilligi: turli laktobatsilalarning ustunlik kiluvchi roli, tranzitor mikroorganizmlardan – эpidermal stafilokokk, korinobakteriyalar, bakteroidlar va boshkalarga boglik. Spetsifik yalliglanish gonokokk, trixomonada, Candida avlodiga mansub zamburuglar, urogenital viruslar, ureoplazmalar, mikoplazmalar, xlamidiyalar va boshka shu kabi mikroorganizmlarni mavjudligiga boglik. PatogenezMikst-infektsiya jiddiy muammo xisoblanadi, chunki bu xolatda xar bir kuzgatuvchining patogenlik xususiyati oshadi. Bu kabi vaziyatlarda эpiteliyning jaroxatlanishi, destruktsiyasi va displaziyasi tukima tomonidan yakkol taъsirlanishni юzaga keltiradi.. Klassifikatsiya 1.Kuzgatuvchi turi buyicha: Spetsifik Nospetsifik (septik эtiologiyali) 2. Lokalizatsisi buyicha: Jinsiy aъzolar pastki bulimii kasalliklari: vulvit, bartolinit, kolpit, эndotservitsit Jinsiy aъzolar pastki bulimii kasalliklari: эndometrit, salpingit, pelvioperitonit, parametrit 3. Klinik kechishi buyicha: Utkir Utkirosti Surunkali Latent Klinika YAlliglanish jarayonining klinik kechishi turlicha bulib, kasallikning nazologik formasiga, эtiologik omilga boglik. Jinsiy aъzolar pastki bulimii kasalliklari klinikasida lokal buzilish(kichish, kuyish, giperemiya, shish, kam xolatda ogrik) simptomlari ustun keladi. Jinsiy aъzolar юkori bulimii kasalliklari klinikasi turlicha, umumiy(isitma, intoksikatsiya, konning yalliglanishli uzgarishlari) va lokal (ogrik, bachadon kattalashishi, ortigi kattalashishi, turli xarakterli ajralmalar, peritoneal simptomlar va boshk.) simptomlar bilan xarakterlanadi. Klinik kechishida turli darajadagi jarayonlar mavjud: Lokal yalliglanishli uzgarishlar sindromi. YAlliglanishli-intoksikatsion sindrom Immun buzilish sindromi. YOndosh aъzolar funktsiyasi buzilish sindromi Menstrual funktsiyaning buzilish sindromi Klinik-obъektiv tekshiruv usullari: anamnez yigiщiga, ayolning subъektiv taъsuroti bilan boglik, yalliglanish belgilari mavjudligi, jinsiy xayotidagi obъektiv uzgarishlar, ginekologik tekshiruvning turli usullari orkali aniklanadigan ishonchli belgilarga эъtiboni kuchaytirish kerak. Laborator- diagnostik metodlar: Bakterioskopik, bakteriologik, kondagi infektsiyaga antitelalarni aniklash, yalliglanish kasalliklarini diagnostikasini taъminlaydi. Bakterioskopik va bakteriologik diagnostika usullari tugri diagnoz kuyishni taъminlaydi. Davolash turlari
-эtiotrop -detoksikatsion -antigistaminli -immunokorrektlovchi. Xirurgik: operatsiya xajmi destruktiv jarayonning tarkalganligiga, infektsiya uchogining paydo bulish sababi(yiringli tuboovarial xosila, konservativ davoga taъsirsiz эndometrit, salpingooforit, pelvioperitonit va boshk)ga, yondosh genitaliy patologiyasi, bemor yoshiga boglik. Yiringli tuboovarial xosilalar, chukur va ogir destruktiv uzgarishlar, bir necha aъzolardagi kaytmas xarakterli morfologik uzgarishlar shunga olib keladiki, davolashning yagona ratsional usuli bu jarroxlik amaliyoti xisoblanadi. Xirurgik davo aъzolarni saklab kolish printsipiga asoslangan bulishi kerak, lekin infektsiyaning asosiy uchogi radikal olib tashlanishi kerak. Xar bir bemor uchun operatsiya xajmi va vakti individual va optimal bulishi kerak. Yiringli tuboovarial usmalarni xirurgik davolashga kursatma: Konservativ terapiyaga samarasiz yiringli tuboovarial xosilalar(yaъni ogrik, 380S dan юkori xarorat, notekis konturlar, jarayonga yondosh aъzolar xam karatilganligi xakida maъlumot). generalizatsyaga tendentsiya (parametrit, pelvioperitonit va taъsirlanish zonasini korindan юkoriga gipogastriyaga tarkalishi). Asoratlar bulishi - perforatsiya xavfi va piosalpinks perforatsiyasi, piovar, peritonit bilan rivojlanuыchi tuboovarial abstsess. - sepsis
- parametrit - pufak-ortikli, ichak-ortikli va korin devori-ortikli okmalar - korinichi abstsessi: ichakaro, diafragma osti, jigar osti
Menopauzadan oldin va keyingi yiringli tuboovarial xosilalar. Bachadon va bachadon ortigi xavfsiz usmalarining jinsiy aъzolar yiringli infektsiyasining kushilib kelishi Reabilitatsiya boskichlari 1. Utkir jarayonni эtiotrop davo bilan tuxtatish 2.Ggormonal gemostoazni tiklash 3.Reproduktiv funktsiyani tiklanishi Ushbu mashgulotda kullaniladigan yangi pedagogik texnologiyalar:
“mushuk qopda” Ish uchun kerak:
Savollar va variantlar jamlamasi Guruxdagi talabalar o’rni bo’yicha raqamlar Toza qog’oz va ruchka Ishning borishi Guruxdagi barcha talabalar raqamlari bo’yicha 3tada kichik guruxchalargabo’linadilar. Xar bir kichik guruxcha aloxida stolga o’tiradi, toza varoq va ruchka tayorlashadi. Qog’ozga sana, gurux raqami, fakultet, qatnashuvchi talabalarning ismi sharifi yoziladi. Gurux a’zolaridan biri o’qituvchi yoniga borib, bonvertdan savol variantini oladi. Bu variantlar alohida bo’lib, ularning qiyinlik darajasi bir xil bo’lishi lizim. Talaba oz varog’iga savolini yozib oladi va ishni bajarish uchun 15 daqiqa vaqtni belgilab qo’yadi. Kichik guruxlar o’zaro vazifani muxokama qilishadi, javoblarni yozishadi. O’qituvchi talabalarni boshqa guruxlardagi talabalar bilan muloqot qilmasligi uchun qattiq nazorat qilishi lozim. 15min.dan keyin javoblar varaqasi yig’ib olinadi. Mashg’ulot davomida o’qituvchi to’g’rilikni, vazifaning adolatli bajarilayotganligini nazorat qilib boradi. Guruxchaning barcha a’zolari bir xil ball oladilar. Maksimal – 0,8 ball 0,8 – 0,7 “5” 0,6 – 0,4 “4” 0,4 – 0,1 “3” 0 “2”
Javoblar varog’iga o’qituvchi ball va imzo qo’yadi. Talabaning olgan balli uning shu mashg’ulatdagi teoretik qism uchun joriy baho bo’lib hisoblanadi. Jurnal pastki qismidagi bo’sh joyga o’rkazilgan o’yin belgilab qo’yiladi va gurux sardori imzo qo’yadi. Talabalar ishi o’qituvchida saqlanadi. Interaktiv o’yin “bo’sh o’rin” Ish uchun kerak: Alohida varoqlarda pechatlangan savollar to’plami O’yin dalolatnimasini tuzish uchun gurux ro’yxati yozilgan varoqlar Sekundamer Ishning borishi O’yin pedagog tomonidan yordamchi talaba yordamida o’tkaziladi Xisobchi talaba varoqqa sanani, guruxraqamini, fakultet, o’yin nomi va talabalar ro’yxatini yozib chiqadi O’qituvchi savollar ketma-ketkligi bo’yicha talabalarga savollar beradi. Talaba 5sek. Ichida javob berishi lozim O’qituvchi “to’g’ri” yoki “noto’g’ri” deb javobni baholab boradi. Agar noto’g’ri bo’lsa o’qituvchi o’zi to’g’ri javobni aytadi Xisobchi talaba familayasi to’g’risiga javob to’g’ri yoki noto’g’riligiga qarab “+” yoki “-” qo’yib boradi Talaba shu xildagi 2 turdagi savollardan o’tadi Ikkinchi turda talaba ikkita minus olsa u o’yindan chetlatiladi, huddi “bo’sh o’rin” kabi O’yin qolgan talabalar bilan yangi aylana bo’ylab davom etteiriladi. Ularda yana yangi tur taklif qilinib, yangi savollar berib boriladi. Birinchi tur kabi 2ta minus olgan talaba o’yindan chiqadi. Turma-tur eng kuchli o’yin ishtirokchisi aniqlab olinadi Varoqdagi talaba familiyasi to’g’risiga o’qituvchi o’sha talabaning qaysi turda “bosh o’rin” bo’lganligini registratsiya qilib boradi O’yin maksimal 0,8 ball bilab baholanadi. Birinchi 2 ta turda “bo’sh o’rin” bo’lgan talaba 0 ball oladi. 3-turdan keyingi javoblar – 0.2 ball 4-turdan keyingi javoblar – 0.4 ball 5-turdan keyingi javoblar – 0.6 ball Eng kuchli qatnashchi 0.8 ball oladi. Talabaning olgan ballari asosida joriy baho qo’yiladi. Jurnal pastki qismidagi bo’sh joyga o’rkazilgan o’yin belgilab qo’yiladi va gurux sardori imzo qo’yadi. O’yin dalolatnomasi saqlab qo’yiladi 6.2 Analitik qism Vaziyatli masalalar: 1 - masala Ginekologik bo’limga infeksion kasalxonadan 28 yoshli bemor ayol qorinning pastki soxasidagi ogriq, qayt qilish va holsizlik bilan olib kelindi. Ko’p marta ich ketishi sababli infeksion kasalxonaga yotqizilgan. Kotrasepsiya maqsadida 3 yil oldin BIV qilingan. Oxirgi 3 yilda ginekolog ko’rigida bo’lmagan. Obyektiv: puls 90 zarb/min. AQB 110/60 mm.sim.ust. NOS 18 marta/min. Tili quruq, oq karash bilan qoplangan. Qorni biroz shishgan, chuqur palpatsiyada hamma sohada og’riqli, qorinning ta’sirlanish simptomi gipo- va mezogastral sohada musbat. Qin tekshiruvi: qini bo'sh. Bachadon bo’yni silindrik shaklda, tashqi bo’g’iz tirqishsimon, bo’g’izda BIV “o’siqchalari” bor. Servikal kanalda yiringli ajralma bor. Bachadon bo’yni yumaloq shaklda, normadan biroz ko’proq, yumshoq, og’riqsiz. O’ng tomonlama va bo’yin orqa sohasida notekis konturli hajmi 8,5 х 6,5 х 6,0 sm li yumshoq konsistensiyali og’riqli hosila aniqlanadi. Orqa gumbaz qisqargan. Parametriy infiltratsiz. Qin tekshiruvida ixtiyorsiz suyuq ich kelishi kuzatiladi. Rektal tekshiruv: to’g’ri ichak ampulasi bo’sh, harakatchan shilliqli. Ichak old devori orqali bachadon orti bo’shliqda notekis konturli hajmi 8,5 х 6,5 х 6,0 sm li hosila palpatsiyalanadi. Ichak old devorida diametri 0.5 smli defekt palpatsiyalanadi. Qo’lqopda yiring aniqlanadi. Savollar: Taxminiy tashxis qo’ying va uni asoslab bering. Tekshiruv rejasi Davolash taktikasi Xirurgik davoga ko’rsatma bormi? Agar bo’lsa qanday hajmda? Bachadon ichi kontrasepsiyasi qanday asoratlari va profilaktikasini bilasiz? 2-masala 22 yoshli bemor ayol qorin pastki sohasidagi og’riq, siydik ajratish paytidagi kesuvchi achishishlar, yiringli ajralmalarga shikoyat bilan keldi. Jinsiy hayot bilan turmushga chiqmasdan 16 yoshdan beri yashaydi. Homiladorlikdan saqlanmaydi. Oxirgi jinsiy aloqa 10 kun oldin bo’lgan. Menstrual funksiya buzilmagan. Yuqoridagi simptomlar hayzning 3 kunida paydo bo’lgan. Hayzi kecha tugagan. Obyektiv: terisi so’lg’inroq, tana harorati 38,2oC. Puls 100 zarb/min. Tili quruq, oq karash bilan qoplangan. Qorni hamma sohasida keskin og’riqli, biroz shishgan, pastki sohada ko’proq o’ng tomonda Shyotkin-Blyumberg simptomi musbat. Ginekologik tekshiruvda: bachadon bo’yni aylana eroziyasi, yiringli ajralmalar. Qin tekshiruvida bo’yin tomonga siljish keskin og’riqli, bachadon kattalashmagan, sust og’riqli, ortiqlari ikki taraflama kattalashmagan, lekin palpatsiyada keskin og’riqli. Gumbazlari bo’sh. Umumiy qon analizi: gemoglobin 148g/l, leykosit 16,2 х109/l, p-4, s-69, m-6, l-21. Gematokrit 41%. SOE 12mm/s
Taxminiy tashxis qo’ying va uni asoslab bering Kasallik yuzaga kelishining sabablari Bemorga qo’shimcha tekshiruv usullarga ko’rsatma bormi? Qanday turdagi? Differensial diagnostikasi Umumiy qon tahlili ma’lumotlarini baxolang Davo rejasi Asoratlari 3-masala 42 yoshli bemor ayol xirurgik bo’limga qorin pastki sohasidagi og’riqqa, ko’ngil aynish, qayt qilishga shikoyat bilan keldi. Kasalligi 3 kun oldin boshlangan, tana harorati 37,5oC bo’lgan, uyda issiq qo’ygan lekin og’riq to’xtamagan. Stasionarga kelgan kuni aniqlangan: umumiy ahvoli o’rta og’ir, puls 110, AQB 110/70, harorat 38oC, teri rangi o’zgarmagan, 3 darajali semizlik. Qorni palpasiyada ko’proq o’ng tarafda og’riqli, qorin ta’sirlanish simptomi musbat. Lekin jarroxlar bemorni ginekolokka qaror qilishdi. Bemor oldin bachadon ortig’i yallig’lanishini o’tkizgan, lekin 5 yil ichida o’zini ginekologik kasal hisoblamagan. Oxirgi hayzi 2 xafta oldin o’z vaqtida bo’lgan. Qin tekshiruvida: oynalarda shilliq qavat rangi o'zgarishsiz, bachadon bo'yni silindrik, bo'g'iz yopiq, bachadon bo'yni siljishi keskin og'riqli, orqa va o'ng gumbaz biroz osilgan, bosilganda og’riqli, bachadon tanasi konturi aniq emas, lekin chapga va ortga yotganga o’hshaydi. Palpatsiyada o’ng bachadon ortig’I chapiga qaraganda ko’proq og’riqli. Og’riq mavjudligi hamda qorin devori qalinligi hisobiga ortiqlarning hajmini aniqlab bo’lmaydi. Ajralmalar bor. Savollar: 1. Taxminiy tashxis qo’ying va uni asoslab bering 2. Kasallik yuzaga kelishining sabablari 3. Bemorga qo’shimcha tekshiruv usullarga ko’rsatma bormi? Qanday turdagi? 4. Differensial diagnostikasi 5. Davolash rejasi 6. Asoratlari
Amaliy mashg’ulot bo’yicha berilgan vazifalarni qadamma-qadam bajarish va ko’nikmalarni baxolash: Tekshiruvni oynada bajarish Qin orqali bimanual tekshiruvni bajarish Uch nuqtadan surtma olishni bajarish Bakterioligik ekma olish uchun va antibiotiklarga chidamlilikni aniqlash uchun analiz olishni bajarish TORCH (PSR, IFA tekshiruv usullari)ifeksiyasini aniqlash uchun analiz olish va analizlar interpretasiyasi 7. Malaka, ko’nikma va bilimni tekshirish usullari - og’zaki; yozma; test; vaziyatli masalalar yechish; egallagan amaliy ko’nikmalarni namoyish etish; 8. kundalik nazoratning baholash kriteriyalari
9. Mashg’ulotning xronologik kartasi
10. Nazorat savollari Genitaliy pastki qismi NYaK ga nimalar kiradi? NYaK da qaysi tekshiruv usullari muhim hisoblanadi? NYaK davolash printsiplari? Jinsiy aloqadan o’tadigan kasalliklarni sanab o’ting? NYaK asoratlari? Bepushtlikda erkak va ayol juftligi qanday turdagi tekshiruv usullaridan o’tishi kerak? Bepushtlikning qanday turlarini bilasiz? 11. Tavsiya etiladigan adabiyotlar Asosiy adabiyotlar: 1. Гинекология. Бодяжина В.И., Жмакин К.Н. 1997 2. Акушерство и гинекология под редакцией Савельевой Г.М., Сичиновой Л.К. перевод с английского М., 1997
Родовой блок. Чернуха Е.А. М., 1999. Клинические рекомендации. Акушерство и гинекология. Выпуск 2. Под редакцией Кулакова В.И., М., 2006 Гнойная гинекология. Краснопольский В.И., Буянова С.А., Щукина Н.А., М., 2001 Qo’shimcha adabiyotlar: 5. Руководство по неоперативной гинекологии. Бодяжина В.И., Сметник В.П., Тумилович Л.Г., М. 1990 6. Неотложная помощь при экстремальных состояниях в гинекологии. Айламазян Э.К., Рябцева И.Т. С-Петербург, 1992 7. Справочник по Акушерству и Гинекологии М. 1996 8. Атлас оперативной гинекологии М. 1996 9. Практическая гинекология Кулакова В. М.2001. 10. Оперативная лапароскопия в гинекологии. Стрижаков А.Н., Давыдов А.И., М., 1995
Mashg’ulot o’tkaziladigan joy: -Toshkent sh. Uchtepa tumanidagi 9-tug’ruq kompleksi, akusherlik va ginekologiya kafedrasi, ginekologiya bo’limi,poliklinika Kerakli jixozlar: Mavzu boyicha bemorlar Ginekolgik jixozlar Klinik labarator malumotlar. Jadvallar Kasallik varaqalari fantom va mulyajlar internet Mavzuni o’rganish davomiyligi: 6 soat. Mashg’ulot maqsadi: Kelajak UASHlaringa endometrioz va bachadon miomasi bo’yicha profilaktika choralarini , sanitar tozalik tartibi,vaqtida va to’g’ri tashxis qo’yishni, sanitariya taraflama bilim va mashqlarni joriy etish endometrioz va bachadon moimasi bo’yicha vaqtida va to’g’ri tashxis qo’yib aniqlashni labarator va instrumental natijalaridan endometrioz va bachadon rakignito’g’r interpretatsiyalashni rivojlantirish endometrioz va bachadon miomasiga qarshi profilaktikachora tadbirlarini o’rgatish. Vazifalar: Talaba bilishi kerak: endometrioz va bachadon miomasining asosiy klinikasini endmetrioz va bachadn miomsai daignostikasini Endometrioz va bachadon miomasi davosini endmetrioz va bachadn miomasi prflaktik chora –tadbilarini Talaba qila olishi kerak: endometrioz va bachadon miomasi bilan kasallangan ayollarni klinik labarator va instrumental usul bilan tekshirishni endometrioz va bachadon miomasini tashxislash bemorlarni shaxsiy kasallik varaqalarini to’ldirish laborator va instrumental tekshiruvlar natijalarini interpritatsiya qilish endometrioz va bachadon miomasi kasalliklari profilaktikasi haqida suhbatlar o’tkazish Mashg’ulot mazmuni: Bachadon miomasi – bu xavfsiz o’smasi hisoblanib, 35 yoshdan oshgan ayollarda uning uchrash ko’rsatgichi 35-45%ni tashkil qiladi.Xozirgi kunda diagnostik usullardan EXOskopiya diametri 3-5 mm bo’lgan miomalarni aniqlashda bimonual tekshiruvga qaraganda yaxshiroq natija bermoqda. Tug’ruq yoshidagi ayollarda endometrioz uchrash ko’rsatgichi 10%ni va bepushtlik tashxisi bilan davolanayotgan ayollarda 50%ni tashkil qiladi. Kichik chanoq bo’shlig’ida uchraydigan Endometrioid- geterotopik miomalarni ko’payishi ko’rsatgichi oshib bormoqda va bu tashxis laporaskopik tekshiruv natijasida aniqlanmoqda. Buni xisobga olgan holatda 80% bepusht ayollar shu kasallik bilan kasallanmoqda. Fan ishidagi va fandan tashqari aloqalar Mazkur mavzuni o’rganish talabalarning anatomiya, gistologiya, normal va patologik fiziologiyada olgan bilimlariga asoslanadi. Mashg’ulot davomida bilimni o’zlashtirish endokrinologik, terapevtik, xirurgik, gematologik va boshqa klinik intizomlardan foydalanilgan holda olib boriladi. Mashg’ulat tarkibi: Download 0.98 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling