O’zbekisтon respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi

Emulsiyalarning qovushqoqligi.

Emulsiyaning qovushqoqligi uni tashkil qilgan dispers faza qovushqoqligi η₁ ga, dispersion muhit qovushqoqligi η₀ ga, dispers fazaning hajmiy konsentratsiyasi φ ga va emulgatorning xossalariga bog‘liq. Dispers faza qattiq moddadan iborat dispers sistemalar qovushqoqligini ifodalovchi Eynshteyn tenglamasi:

η_s= η₀(1+2,5 φ)

Faqat dispers fazaning qovushqoqligi dispersion muhit qovushqoqligidan katta bo‘lgan emulsiyalar uchun qo‘llanila oladi. G. Teylor 1932 yilda emulsiyalar qovushqoqligini tekshirib, Eynshteyn tenglamasiga o‘xshash tenglamani taklif qildi:

Bu tenglama Eynshteyn tenglamasidan faqat

ko‘paytiruvchisi borligi bilan farq qiladi. Teylor bu tenglamani chiqarishda zarrachalar orasida o‘zaro ta’sir yo‘q deb faraz qilgan. D.Sibri emulsiyalarning qovushqoqligini xisoblab topish uchun quyidagi tenglamani taklif qildi:

Bunda K-“hajmiy faktor” deyiladigan doimiy kattalik, uning qiymati ko‘pchilik emulsiyalar uchun 1,3 ga yaqin. Umuman K ning qiymati emulsiya tipiga, dispers faza va emulgator moddalarning xossalariga bog‘liq.

Emulsiya tarkibidagi dispers faza konsentratsiyasi oshirilganida emulsiyaning qovushqoqligi ortibgina qolmay, balki u qattiq mutaxkam holatni kasb etadi. Shu sababli yuqori konsentratsiyaga ega bo‘lgan emulsiyani hatto sindirish va kesish mumkin. Emulsiyalarning qattiq va mustahkam holatini (boshqacha aytganda siljish kuchlanishining chegara qiymatini) olishiga sabab ikkita:

Emulsiya konsentratsiyasi ortganida dispers faza tomchilarini birlashtiruvchi strukturalar hosil bo‘ladi.

Tarkibida emulgator bor fazalar aro qavatlar elastik xossalarga ega.

Yuqori konsentratsiyali emulsiyalarning tashqi ko‘rinishi quyuq jelatina eritmalarini eslatadi.