O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG‘LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI
TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI



2-son Davolash fakulteti 1-kurs 117-a guruh talabasi
To’laganova Mahliyoning Tibbiyotda Axborot
Texnologiyalari fanidan
“Bir sanoq tizimidan ikkinchi sanoq tizimiga oʻtish qoidalari”
mavzusidagi bajargan
mustaqil ishi

bajardi: To’laganova M. SH.
tekshirdi: ass. Bobajanov B.

Toshkent shahri

Mavzu: Bir sanoq tizimidan ikkinchi sanoq tizimiga oʻtish qoidalari

Reja:

1. 
   Sanoq sistemasi haqida tushuncha
   
2. 
   Bir sanoq sistemasidan ikkinchi sanoq sistemasiga oʻtish
   

Kirish

Sanoq sistemasi – bu sonlarni belgilangan miqdoriy qiymatga ega boʻlgan belgilar asosida nomlash va tasvirlash usulidir. Sonlarni tasvirlash usuliga bogʻliq ravishda sanoq sistemasi pozitsion va nopozitsion boʻladi.
Quyidagi jadvalda pozitsion sanoq sistemaga misollar keltirilgan.

Asosi	Sanoq sistemasi	Foydalaniladigan belgilar
2	Ikkili	0,1
3	Uchli	0,1.2
4	To’rtli	0,1,2,3
5	Beshli	0,1,2,3,4
8	Sakkizli	0,1,2,3,4,5,6,7
10	O’nli	0,1,2,3,4,5,6,7,8,9
12	O’n ikkili	0,1,2,3,4,5,б,7,8,9,А,В
16	O’n oltili	0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F

Maqsad
Hozirgi kunda ishlatilib kelinayotgan 1, 2, 3, . . ., 9, 0 raqamlaridan iborat o‘nlik sanoq sistemasi axborotni kodlashning yana bir usuli hisoblanadi. Yurtdoshimiz Muhammad al-Xorazmiy 0 raqamini kiritib, bu arab (to‘g‘rirog‘i, hind) raqamlarining sondagi turgan o‘rniga bog‘liq holda amallar bajarish tartibini yagona tizimga birlashtirgan. Shuning uchun ham bu kodlash sistemasi ustida qo‘shish, ayirish, ko‘paytirish va bo‘lish kabi arifmetik amallarni bajarish juda oson. Sanoq sistemalarini o‘rganish esa bizga bir qancha qulayliklarni beradi.