O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi

Toshkent – 2022 
 

---

3-MA`RUZA. 
FARMATSEVTIK FAOLIYAT HAQIDA TUSHUNCHA. 
FARMATSEVTIK FAOLIYAT TURLARI. FARMATSEVTIKADA SIFAT.
 Ma'ruza rejasi:
1. Farmatsevtik faoliyat haqida tushuncha. 
2. Farmatsevtik faoliyat turlari. 
3. Farmatsevtikdagi asosiys tushunchalar va ularning ta‘rifi. 
4. Sifat tushunchasi 
5. Farmatsevtikada sifat. 
 
Tayanch so’z va iboralar: farmatsevtik faoliyat, litsenziyalash, sertifikat, farmakopeya. 
Sifat boshqaruvi, me’yoriy hujjatlar, me’yoriy hujjatlar 
Farmasevtika faoliyati O‗zbekiston Respublikasi Sog‗liqni saqlash vazirligi tomonidan 
belgilangan tartibda beriladigan lisenziya asosida amalga oshiriladi. 
Farmasevtika faoliyatini amalga oshirish uchun lisenziya besh yil muddatga beriladi. Lisenziya 
muddatini uzaytirish uchun farmasevtika tashkilotining rahbaridan 144 soatdan kam bo‗lmagan 
xajmdagi malaka oshirganligi to‗g‗risida sertifikat talab etiladi. 
Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni yaratish bo‗yicha ilmiy- tadqiqot ishlari, oliy ta'lim 
muassasalari, ilmiy tadqiqot tashkilotlari, hamda dori vositalari va tibbiy buyumlar ishlab 
chiqaruvchilar tomonidan amalga oshiriladi. 
 
Farmatsiya dorivositalarining xususiyatlari, muomalasi va dori turlarini tayyorlashni har 
taraflama oʼrganadigan fan. 
Farmatsevtik korxona -dori moddalari, dori vositalari yoki shakllarini ishlab chiqarish boʼyicha 
sanoat korxonasi. 
Tayyor dori turi – dozalangan va ishlatish uchun qulay maʼlum shaklga ega dori shaklidir. 
Dori preparatlari – dozalangan, idishga joylangan-oʼralgan, qoʼllashga tayyor dori vositalari. 
Farmakopeya — grekcha pharmason — dori yoki zaxar,poeio — tayyorlash boʼlibdori vositalari 
sifatini, ularni tayyorlash, sifat-miqdor jihatidan nazorat qilishni, saqlash shart- sharoitlarini va 
nomlanishini belgilaydigan davlat standartlari toʼplami. 
Farmakopeya maqolasi — dori vositasi uchun farmakopeya qoʼmitasi tomonidan tasdiqlangan 
normativ- texnik hujjat. 
Dori vositalarining, tibbiy buyumlarning davlat reestri —rasmiy hujjat boʼlib, u tibbiyot 
amaliyotida qoʼllashga ruxsat etilgan dori vositalari, tibbiy buyumlar roʼyxati. Dori vositalarini 
yaratish bo‗yicha ilmiy-tadqiqot ishlari yangi farmakologik vositalarni izlashni, keyinchalik 
ularning xossalarini o‗rganishni, farmakologik vositalarning yoki dori vositalarining tarkibini 
ishlab chiqishni, dori moddalarini (substansiyalarni) va dori vositalarini ishlab chiqarish 
texnologiyalarini ishlab chiqishni, belgilangan tartibda klinik oldi tadqiqotlarni o‗tkazishni, 
farmakologik vositalarining yoki dori vositalarining xavfsizligiga, sifatiga va ularning sifatini 
nazorat qilish usullariga doir talablar ko‗rsatilgan normativ-hujjatlarni tayyorlashni o‗z ichiga 
oladi. 
Tibbiy buyumlarni yaratish bo‗yicha ilmiy-tadqiqot ishlari tibbiy buyumlarning yangi turlarini 
izlashni, keyinchalik ularning texnik xususiyatlarini o‗rganishni, ishlab chiqarish 
texnologiyalarini ishlab chiqishni, tibbiy buyumlarning xavfsizligiga, sifatiga va ularning sifatini 
nazorat qilish usullariga doir talablar ko‗rsatilgan normativ-hujjatlarni tayyorlashni o‗z ichiga 
oladi. 
Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni ishlab chiqarish, ularni ishlab chiqarishni hamda ularning 
sifatini nazorat qilishni tashkil etish qoidalariga muvofiq seriyali ishlab chiqarishdan iborat 
bo‗lib, u to‗liq texnologik sikl bo‗yicha yoki uning alohida bosqichlari bo‗yicha ishlab 
chiqarishni o‗z ichiga oladi. 
Qalbakilashtirilgan, O‗zbekiston Respublikasida ro‗yxatdan o‗tkazilmagan dori vositalarini va 
tibbiy buyumlarni, shuningdek, O‗zbekiston Respublikasida ro‗yxatdan o‗tkazilgan dori 
vositalarining g‗ayriqonuniy nusxalarini ishlab chiqarish taqiqlanadi 

---

Davlat ro‗yxatidan o‗tkazish, eksport, ilmiy-tadqiqot ishlari, klinik- tadqiqotlar o‗tkazish uchun 
mo‗ljallangan dori vositalarini va tibbiy buyumlarni ishlab chiqarish, ularni davlat ro‗yxatidan 
o‗tkazmasdan amalga oshirilishi mumkin. 
Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni ishlab chiqaruvchilar dori vositalari va tibbiy 
buyumlarning sifatini nazorat qiluvchi ichki idoraviy hizmatlarga ega bo‗lishi kerak. 
Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni qadoqdash tamg‗alash hamda joylash-o‗rash qoidalari 
O‗zbekiston Respublikasi Sog‗liqni saqlash vazirligi tomonidan tasdiqlanadi. 
Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni chakana realizasiya qilish faqat dorixonalar hamda ularni 
filiallari tomonidan amalga oshiriladi. 
Dori vositalarini chakana realizasiya qilish O‗zbekiston Respublikasi Sog‗liqni saqlash vazirligi 
tomonidan tasdiqlanadigan shakldagi reseptlar bo‗yicha tasdiqlangan Reseptsiz beriladigan dori 
vositalarini ro‗yxatiga ko‗ra reseptsiz amalga oshiriladi. 
O‗zbekiston Respublikasida ro‗yxatdan o‗tkazilgan yoki dorixonalar tomonidan tayyorlangan 
dori vositalari va tibbiy buyumlarni chakana realizasiya qilishga ruxsat beriladi. 
Sifatsiz, qalbakilashtirilgan, O‗zbekiston Respublikasida ro‗yxatdan o‗tkazilmagan dori 
vositalarini va tibbiy buyumlarni, shuningdek, O‗zbekiston Respublikasida ro‗yxatdan 
o‗tkazilgan dori vositalarining g‗ayriqonuniy nusxalarini xarid qilish, chakana realizasiya qilish 
hamda ulardan foydalanish taqiqlanadi. 
Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni chakana realizasiya qilish O‗zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadigan tartibda amalga oshiriladi. 
Dorixona dori vositalarini va tibbiy buyumlarni chakana realizasiya qilishni, shuningdek, ularni 
tayyorlashni amalga oshirish uchun tegishli lisenziyaga ega bo‗lgan yuridik shaxs shaklida yoki 
yuridik shaxsning tarkibiy bo‗linmasi shaklida tashkil etilishi mumkin. Dorixonalarning filiallari, 
davolash- profilaktika muassasalarining dorixonalari ham dorixonalar jumlasiga kiradi. 
Dorixonalar sanitariya va gigiena ashyolarini, shifobaxsh oziqlantirish mahsulotlarini, ma'danli 
suvlarni, shuningdek, davolash-kosmetika mahsulotlarini, biologik faol qo‗shimchalarini 
realizasiya qilinishi uchun tegishli hujjatlar mavjud bo‗lgan taqdirda amalga oshirishi mumkin. 

Dorixona mudiri oliy farmasevtika ma'lumotiga ega bo‗lishi kerak. 

Dorixona filialining mudiri farmasevtika ma'lumotiga ega bo‗lishi kerak. 

Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni tayyorlash, berish, realizasiya qilish qoidalariga va 
ularning sifatini ta'minlovchi saqlash sharoitlariga dorixonalar tomonidan rioya etilishi 
kerak. 

Dori vositalari dorixonalarda O‗zbekiston Respublikasi Sog‗liqni saqlash vazirligi 
tomonidan qo‗llanilishiga ruxsat etilgan dori moddalaridan (substansiyalardan) 
tayyorlanadi. 
 
O‗zbekiston Respublikasi Sog‗liqni saqlash vazirligi tomonidan tasdiqlanadigan Tayyorlashga 
ruxsat etilgan dori vositalari ro‗yxatiga kiritilmagan dori vositalarini tayyorlash ta'qiqlanadi. 
• Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni tayyorlash, shuningdek, ularni saqlash, ularning sifatini 
nazorat qilish hamda ularni rasmiylashtirish O‗zbekiston Respublikasi Sog‗liqni saqlash vazirligi 
belgilaydigan tartibda dorixonalar tomonidan amalga oshiriladi. 
Farmatsevtika faoliyatining 7 ta turi mavjud bo‘lib, ular quyidagilardir: 
 Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni ishlab chiqarish 
 Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni ulgurji realizatsiya qilish 
 Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni chakana realizatsiya qilish 
 Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni tayyorlash 
 Dorivor oʻsimlik хom ashyosini qadoqlash va ulgurji realizatsiya qilish 
 Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni yaratish boʻyicha ilmiy-tadqiqot ishlari 
 Dori vositalari va tibbiy buyumlarning sifatini nazorat qilish