Oʻzbekiston respublikasi sogʻliqni saqlash vazirligi

ANTIGENLAR
Antigenlar – organik birikmalar, odam organizmiga tushganda maxsus immun javob chakiradi (anti –karshi, genos – avlod). Neorganik birikmalar antigenlar bulolmaydi.
Antigenlar bulishi mumkin:
Zaxarlar - xayvonlar, usimliklar, mikroblar ajratadigan.
Xamma mikroblar.
Xar-xil oksillar, polisaxaridlar, lipidlar.
Antigenlarni molekulyar massasi 10000 dan kam bo’lmasligi kerak.
Insulin - 3800 molekulyar massaga ega-antigenlik vazifasini bajaradi, dikstran 100000 molekulyar massaga ega, lekin antigenlik vazivasini bajara olmaydi. Antigenlar 2 xil ko’rinishda uchrashi mumkin:
1. To’la qiymatli antigenlar
2. To’la qiymatsiz antigenlar – - gaptenlar
Antigenning to’rtta xususiyati
1.Begonalik-antigenlar begonalik belgilarini tashib yuradi va organizmda immunologik reaktsiya keltirib chikaradi.
2.Antigenlik-bunda antigenning antitela xosil kilishni keltirib chikarish xususiyati tushuniladi.
3. Immunogenlik xususiyati - bunda antigenning immunitet xosil kilish xususiyati tushiniladi.
4. Maxsuslik xususiyati – bu xususiyatda antigenlarning antitela sintez kilish xolati kurilib, bu fakat shu antigenga kuprok aktiv ta’sir kiladi.

д

Maxsuslikning turlari
1.Turga maxsuslik - bir turdagi mikroblarda uchraydigan antigenlar 2.Guruxga maxsuslik - bir oylaga yoki avlodga kiruvchi xar-xil turdagi mikroblarda uchraydi 3.Tipga maxsuslik - bir turdagi mikroblarning xar-xil shtamlar orasidagi antigenlrdir 4.Geteromaxsuslik - bir turdagi antigen xar-xil turdagi organizmda uchraydi. M: Forsman antigenni (kuy eritrotsitlarda salьmonella mikroorganizmida dengiz chuchkasining buyragida uchraydi) 5.Organga maxsuslik – xar-xil antigenlik xayvonlarning bir xil organlarning bir xil maxsuslikka ega. M: buyrakda, jigarda, upkada. 6.To’qimaga maxsuslik – antigenlar fakat bir turdagi tukimadan topilgan





Gaptenlar – maxsuslik, begonalik xususiyatini uzlarda saklaydi, lekin immunologik reaktsiyalar keltirib chikara olmaydi.
Gaptenlar – oksillar, polisaxalidlar va boshka yukori molekula moddalar bilan birikkanda tula kiymatli antigen vazifasini bajaradi.
Protektiv antigen xususiy antigen xisoblanadi.
Antigen mimikriya xar xil patogen mikroorganizmlar bir xil antigen tutishi. SHuning uchun bularga aktiv bulmagan antitela sintezlanadi.
Autoantigenlar – organizmning maxsus xususiy antigenidir. Bular normada antigenlik xususiyatiga ega emas.




Antitelalar
Antitela - tarkibi oqsildan tashkil topgan immunoglobulindir. Ular makroorganizmga mikroorganizm, ya’ni antigen tushgandan so’ng hosil bo’ladi va antigenni neytralizatsiya kiladi. Ular xamma limfoid organlarda (timusdan tashkari) xosil buladi.