O‘zbеkiston rеspublikаsi

qonuni deyiladi. 
Befarqlik egri chizig‘i - bu iste’molchi uchun bir xil naf beruvchi ne’matlar 
kombinatsiyalarini ifodalaydi. Befarqlik egri chiziqlari majmuasi befarqlik egri 
chiziqlari kartasini hosil qiladi. 
Ne’matlarning bir-birini o‘rnini bosishi zonasi deb - bir ne’matni ikkinchi 
ne’mat bilan samarali almashtirish mumkin bo‘lgan oraliqga aytiladi.

---

96 
Byudjet chizig‘i tovarlar narxiga va iste’molchining daromadiga asoslanadi va 
u mavjud pul mablag‘lari chegarasida iste’mol uchun qanday tovarlar majmuasini 
xarid qilish mumkinligini ko‘rsatadi. 
Iste’molning optimal (muvozanat) nuqtasida befarqlik egri chizig‘i byudjet 
chizig‘iga urinib o‘tadi. Muvozanatlik shartiga ko‘ra, iste’molchi daromadini 
shunday taqsimlaydiki, natijada tovarlarning har biriga sarflangan oxirgi pul birligi 
(oxirgi so‘m, oxirgi dollar, oxirgi rubl) bir xil chekli naf keltirsin. Agar shunday 
bo‘lmasa, iste’molchi kamroq chekli naf beradigan oxirgi so‘mini, ko‘proq chekli naf 
beradigan ne’matga qayta taqsimlashi mumkin bo‘ladi. 
Nazorat va muhokama uchun savollar 
 
1. Iste’molchi tanlovini bozor sharoitida qaysi omillar belgilaydi? 
2. Umumiy va chekli naflilik deganda nimani tushunasiz? 
3. Naflilik funksiyasi nimani ifodalaydi? 
4. Biror ne’matni ketma-ket iste’mol qilinganda maksimal naflilikka erishish 
sharti qanday? 
5. Chekli naflilikning kamayish qonuni asosida nima yotadi? 
6. Befarqlik egri chizig‘i va ne’matlarni bir-birini o‘rnini bosishi zonasi nimani 
ifodalaydi? 
7. Byudjet chizig‘i va byudjet tenglamasi nimani ifodalaydi? 
8. Iste’molchining muvozanatlik shartini izohlab bering.
 

---

97 
7-bob. DAROMAD VA ALMASHTIRISH SAMARASI