O’zbekistоn respublikаsi

9. Toshkent shevasida -lar affiksi qaysi turkum so‘zlariga 
qo‘shilib hurmat ma’nosini ifoda qiladi: 
A. Faqat otlarga.
B. Faqat fe’llarga.
D. Ham otlarga, ham fe’llarga. 
E. Ham sifatlarga, ham fe’llarga. 
10. Toshkent va Samarqand shevalari qaysi unlining qo‘llanish-
qo‘llanmasligiga ko‘ra farq qiladi? 
A. e va ā 
B. a va ā 
D. i va e
E. є va ā 
11. Sheva deb: 
A. O‘zbek tilining kichik territoriyasiga oid qismiga aytiladi.
B. O‘zbek tilining o‘ziga xos leksik xususiyatlariga oid bir qismiga 
aytiladi.
D. Sheva territorial tildir.
E. O‘zbek tilining leksik, fonetik va grammatik xususiyatlariga ega 
bo‘lgan kichik qismiga aytiladi. 
12. O‘zbek adabiy tiliga berilgan nisbatan to‘liq ta’rifni aniqlang: 
A. O‘zbek adabiy tili asrlar davomida bir qolipga tushgan, 
silliqlashgan tildir.
B. O‘zbek adabiy tili milliy tilning yuqori bosqichi bo‘lib, so‘z 
san’atkorlari tomonidan sayqal berilgan, bir qolipga solingan tildir.
D. O‘zbek adabiy tili leksik jihatdan nisbatan barqaror, 
me’yorlashgan tildir. 
E. O‘zbek adabiy tili leksik jihatdan nisbatan barqaror, fonetik va 
grammatik jihatdan bir qolipga solingan, so‘z ustalari tomonidan 
silliqlangan tildir. 
13. Fonetik transkripsiyaga berilgan ta’rifni belgilang: 
A. Tarixiy yodnomalardagi matnlarni talaffuz qilish normalarini 
belgilab beruvchi yozuv sistemasidir.
B. Fonemaning variatsiyalari va variantlari bo‘lgan konkret nutq 
tovushlarini yozib olishda qo‘llanadigan yozuv sistemasidir.
D. To‘g‘ri talaffuz normalarini aks ettiruvchi harflar yig‘indisidir.
E. To‘g‘ri yozish va talaffuz qilishga xizmat qiladigan belgilar 
sistemasidir. 
14. a, ā unlilariga berilgan to‘g‘ri tavsifni belgilang: 
A. Umumturkiy unlilardir.

---

129 
B. Orqa qator unlilardir.
D. Barcha shevalarda uchrovchi unlilardir.
E.O‘zlashgan unlilardir.