O„zbekiston respublikasi xalq ta‟limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti

TADQIQOT  OB‟YEKTI  VA  PREDMETI.  Chingiz  Aytmatovning  “Oq 

kema”  qissasi  va “Asrga tatigulik kun” romani tadqiqotimizning asosiy  manbai 

hisoblanadi.  Ushbu  asarlar  kompozitsiyasidagi  rivoyatlar  hamda  ulardagi  badiiy 

yaxlitlik ilmiy ishimizning predmetini tashkil etadi.  

ISHNING MAQSADI VA VAZIFALARI. Rivoyat  janrining xalq og‟zaki 

ijodida  tutgan    o„rni  va  ularning  mavzu  xilma-hilligi,  yozma  adabiyot  va  folklor 

munosabati,   Chingiz Aytmatov  asarlarida rivoyat janrining qo„llanilish prinsipi,   

didaktik  ahamiyati  va  bu  o„ziga  xos  uslubni  qo„llashda    asosiy    manba  bo„lgan 

adabiyotlarni  tadqiq  etish,  yozuvchi  ijodida  xalq  og‟zaki  ijodi  munosabati 

masalalarini tekshirish ishimizning asosiy maqsadini belgilab beradi.  

Ana  shu  maqsaddan  kelib  chiqib,  ushbu  tadqiqot  ishimizda  qo„yidagi 

vazifalarni hal qilish ko„zda tutilgan:  

-  rivoyat janrining mohiyati va asosiy ko„rinishlarini yoritish; 

-  rivoyatlarning 

badiiy 

asar 

syujeti 

hamda 

kompozitsiyasini 

shakllantirishdagi funksiyalarini aniqlash; 

-  badiiy  asarlarda  xalq  og‟zaki  ijodining  rivoyat  janridan  foydalanishdagi 

asosiy maqsad va muddaolarni ko„rsatish; 

-  Chingiz  Aytmatovning  folklor  an‟analaridan  foydalanib,  mifpoetikasiga 

murojaat etish usullarini tadqiq  etish; 

-  yozuvchining rivoyat syujetini qayta ishlashdagi ijodiy uslubini ko„rsatib 

berish; 

-  Cingiz  Aytmatov  asarlarida  qo„llanilgan  rivoyatlarni  mavzu  ko„lami  va 

janr xususiyatiga ko„ra tasniflash; 

---

7 

 

-  Chingiz  Aytmatov  asarlarida qo„llanilgan rivoyatlar  zamirida  xalqchillik 

va milliylikni ifodalanishini misollar yordamida aniqlab berish; 

-  rivoyat  va  asar  syujeti  o„rtasidagi  o„zaro  aloqadorlik  xususiyatlarini 

talqin etish; 

-  folklor    sarchashmasidan  oziqlangan    asarlarning  estetik  va    badiiy 

qimmatini, ularni jahon adabiyotida tutgan o„rni va roli masalasini ilmiy 

asoslarda yoritib berish.