O'zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi respublikata’lim markazi

Baholash mezoni
Ball
I	0‘quvchi hodisa va qonuniyatlarning fizik ma’nosini to'la ochib bersa, ularni hisoblash formulalarini, birliklarini to'g'ri keltirib chiqargan bo‘lsa.	5 ball
2	0‘quvchi hodisa va qonuniyatlarni fizik ma’nosini to'la ochib, asosiy tushunchalar va fizik kattaliklarni keltirib chiqarishda juz’iy xatoliklarga yo‘l qo‘ysa.	4 ball
J	0‘quvchi hodisa va qonuniyatlarni fizik ma’nosini ochib berib, formulalarni, birliklarini keltirib chiqarishda xatoliklarga yo‘l qo‘ysa.	3 ball
4	0‘quvchi hodisa va qonuniyatlarning fizik ma’nosini qisman ochib berib, keltirilgan fonnulalarda, birliklarda xatoliklar boMsa.	2 ball
5	O'quvchi hodisa va qonuniyatlarni ochib bera olmasa, ba’zi formulalarni yozib ko‘rsata olsa.	1 ball

Masala yechish bo‘yicha baholash mezonlari

№	Baholash mezoni	Ball
1	0‘quvchi hodisa va qonuniyatlarning fizik ma’nosini to‘la ochib bersa, asosiy tushunchalar, qonunlarni qoMlab masalani to’g'ri yechsa, masala uchun chizma shart boMib, chizmalar to'g'ri chizilgan bo'lsa, fizik kattaliklar va ularning birliklarini to‘g‘ri keltirib chiqargan bo'lsa.	5 ball
2	O'quvchi hodisa va qonuniyatlarning fizik ma’nosini to‘la ochib bersa, asosiy tushunchalar, qonunlarni qo‘llab masalani to'g'ri yechsa, fizik kattaliklaming birliklarini to‘g‘ri keltirib chiqargan bo'lsa, masala uchun chizma shart bo'lib, chizmani chizishda juz’iy kamchilikka yo‘l qo‘ysa.	4 ball
J	0‘quvchi hodisa va qonuniyatlarning fizik ma’nosini ochib bersa, asosiy tushunchalar, qonunlarni qoMlab masalani ye- chishda xatolikka yo'l qo'ysa, masala uchun chizma shart boMib, chizma noto‘g‘ri chizilgan, fizik kattaliklarni belgilas- hda xatoliklarga yo‘l qo‘ysa.	3 ball
4	0‘quvchi masalani yechish uchun fizik kattaliklarni, formu- lani yozgan, masalani yechishga harakat qilgan, lekin fizik kattaliklar birligi umuman keltirib chiqarilmagan bo'lsa.	2 ball
5	0‘quvchi masala shartida berilgan fizik kattaliklarni yozgan, masalani umuman yechmagan boMsa.	1 ball

Laboratoriya ishini baholash mezonlari

№	Baholash mezoni	Ball
1	Tajriba va oMchash ishlari tegishli ketma-ketlikda xavfsizlik texnikasiga rioya qilib bajarilsa, kerakli jihozlardan mustaqil fo- ydalana olsa, tajriba natijalarining absolut, nisbiy xatoliklarini to‘g‘ri hisoblay olsa va jadval asosida xulosani to‘g‘ri chiqargan bo‘lsa.	5 ball
2	Tajriba va oichash ishlari tegishli ketma-ketlikda xavfsizlik qoidalariga rioya qilib bajarilsa, kerakli jihozlardan mustaqil foydalana olsa, tajriba natijalarining absolut, nisbiy xatoliklarini to‘g‘ri hisoblay olsa vajadval asosida xulosani to‘g‘ri chiqarishda juz’iy kamchilikka yo‘l qo‘ygan boMsa.	4 ball
j	Tajriba va oMchash ishlari tegishli ketma-ketlikda xavfsizlik qoidalariga rioya qilib bajarilsa, kerakli jihozlardan mustaqil foydalana olsa, tajriba natijalarining absolut, nisbiy xatoliklarini hisoblashda va jadval asosida xulosani to‘g‘ri chiqarishda kamchiliklarga yo‘l qo‘ygan bo‘lsa.	3 ball
4	Tajriba va oMchash ishlari tegishli ketma-ketlikda xavfsizlik qoidalariga rioya qilib bajarilmasa, kerakli jihozlardan mustaqil foydalana olmasa, tajriba natijasini olishda xatolikka yo‘l qo‘ysa va xulosalami yozishda xatolikka yo‘l qo‘ygan boMsa.	2 ball
5	Tajriba va oMchash ishlarida tegishli ketma-ketlikka rioya qilin- masa, tajriba bajarishga harakat qilinsa, lekin natijasi xato bo‘lsa.	1 ball

1. 
   BILET
   

1. 
   Zichlik va uning birliklari.
   
2. 
   Sirpanish ishqalanish. Dumalanish ishqalanish.
   
3. 
   Mototsiklchi boshlang'ich 2 soatda 90 km yoi bosdi, keyingi 3 soatda 50km/soat tezlik bilan harakatlandi. Uning butunyoidagi o‘rtacha tezligi qanday boigan?
   

2. 
   BILET
   

1. 
   Jismlarning massa markazi va uni aniqlash. Muvozanat turlari.
   
2. 
   Jismning ogirligi. Ogirlik kuchi.
   
3. 
   Massasi 70 kg vahajmi 300 sm² boigan tosh ko‘1 ostida yotib- di.Bu toshni suv sirtiga ko’tarish uchun qanday kuch talab qilinadi?
   

3. 
   BILET
   

1. 
   Jismlarning mexanik harakati. Trayektoriya. Jismlarning bosib o'tgan yoii va unga ketgan vaqt, birliklari.
   
2. 
   Reaktiv harakat. Raketaning tuzilishi.
   
3. 
   Richagning uzunligi 1 m. Uning bir uchiga osilgan 5 kg massali yuk ikkinchi uchiga osilgan 20 kg massali yuk bilan muvozanatda tu- rishi uchun tayanch ikkinchi yukdan qanday masofada boiishi kerak?
   

4. 
   BILET
   

1. 
   Atmosfera bosimi.Torrichelli tajribasi.
   
2. 
   Nyutonning birinchi qonuni.
   
3. 
   Massasi 1 tonna boigan avtomobil dvigatelining 500 N tor- tish kuchi ta’sirida joyidan qo‘zg‘alib, 30 s da qanday yo‘l o‘tadi? Qarshilik kuchi hisobga olinmasin.
   

5. 
   BILET
   

1. 
   Yorugiikning tabiiy va sun’iy manbalari.
   
2. 
   Aylanma tekis harakatda, chiziqli va burchakli tezlik, tezlanish.
   
3. 
   Hajmi 0,6 m³ va zichligi 2 500 kg/m³ boigan tosh suvda 5 m balandlikka ko‘tarilmoqda. Bunda qanday ish bajariladi?
   

6. 
   BILET
   

1. 
   Mexanizmlarning FIK. Mexanikaning oltin qoidasi.
   
2. 
   Yuklama va vaznsizlik.
   
3. 
   Jism boshlangich tezliksiz tekis tezlanuvchan harakat qilib, 5 sekundda 25 m masofani o‘tdi. U harakat boshlab, necha sekundda 400 m masofani o‘tadi?
   

7. 
   BILET
   

1. 
   Issiqlik manbalari. Jismlarning issiqlikdan kengayishi.
   
2. 
   To‘g‘ri chiziqli tekis harakat. Notekis harakatda tezlik.
   
3. 
   Laboratoriya ishi: Dinamometr yordamida kuchlami oichash.
   

8. 
   BILET
   

1. 
   Arximed qonuni.
   
2. 
   Yerning tortishish kuchi ta’sirida jismlarning harakati. Birin­chi kosmik tezlik.
   
3. 
   Gidravlik press katta porshenining yuzi 375 sm². Uning kichik porsheniga 160 N kuch bilan ta’sir qilib, ogirligi 12 kN boigan yuk- ni ko‘tarish uchun kichik porshenning yuzi qanday boiishi kerak?
   

9. 
   BILET
   

1. 
   Kuch momenti. Richag va uning muvozanat sharti.
   
2. 
   Kinematikaning asosiy tushunchalari (moddiy nuqta, trayek­toriya, yo‘l va ko‘chish, ilgarilanma harakat).
   
3. 
   Linzaning optik kuchi 5 dioptriya. Shu linzaning fokusma- sofasini aniqlang.
   

10. 
    BILET
    

1. 
   Yassi ko‘zgu.
   
2. 
   Yerning sun’iy yoidoshlari.
   

5. Reaktiv samolyot 20 s davomida tezligini 360 dan 900 km/soat gacha oshirdi. U qanday tezlanish bilan harakatlangan?

11. 
    BILET
    

1. 
   Bosim va uning birliklari.
   
2. 
   Mexanik energiyaning saqlanish va aylanish qonuni.
   
3. 
   Temir yo‘lda massasi 50 t boigan vagon turibdi. Qarshilik koeffitsiyenti ц = 0,05 boisa, uni o‘midan qo‘zg‘atish uchun necha nyuton kuch bilan ta’sir etish kerak?
   

12. 
    BILET
    

1. 
   Tekis va notekis harakat. Tezlik va uning birliklari.
   
2. 
   Nyutonning ikkinchi qonuni.
   

3.Ikkipoyezd bir-biriga tomon 72 km/soat va 54 km/soat tezlik bilan harakatlanmoqda. Birinchi poyezddagi yoiovchi ikkinchi poyezd uning yonidanl4s davomida oiganligini aniqladi. Ikkin­chi poyezdning uzunligi qancha?

13. 
    BILET
    

1. 
   Qattiq jism, suyuqlik va gazlarning molekular tuzilishi. Diffu- ziya hodisasi.
   
2. 
   Elastiklik kuchi. Guk qonuni.
   
3. 
   Ko'tarish krani 10 soatda 3000 t qurilish materialini 36 m ba- landlikka ko'taradi. Kranning FIK 60% boisa, kran dvigatelining quvvati qanday?
   

14. 
    BILET
    

1. 
   Jismlarning o‘zaro ta’siri. Kuch.
   
2. 
   Kuch impulsi va jism impulsi. Impulsning saqlanish qonuni.
   
3. 
   Laboratoriya ishi: Sirpanish ishqalanish koeffitsiyentini aniqlash.
   

15. 
    BILET
    

1. 
   Yorugiikning to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqalishi. Soya vayarim soya.Nyutonning uchinchi qonuni.
   
2. 
   Radiusi 4 sm ga teng bo‘lgan aylana bo‘ylab tekis harakat qilayotgan jismning markazga intilma tezlanishi 10 m/s² boisa, aylanish davri qanday?
   

16. 
    BILET
    

1. 
   Oddiy mexanizmlar (blok, qiya tekislik, vint, pona, chig‘iriq ).
   
2. 
   Quvvat va uning birliklari.
   
3. 
   2 kg massali brusok 2 N kuch ta’sirida 5 s da tezligini 8 m/s ga yetkazgan boisa, uning boshlangich tezligi qanday boigan?
   

17. 
    BILET
    

1. 
   Qattiq jism, suyuqlik va gazlarda issiqlik uzatilishi. Konveksiya. Nurlanish.
   
2. 
   Kinetik energiya.
   
3. 
   Massasi 10 t boigan kosmik kema bilan massasi 20 t boigan orbital stansiyaning orasidagi masofalOOm boigandagi o‘zaro tor- tishish kuchini toping. Gravitatsion doimiy G= 6,67- 10'" N-nr/kg².
   

18. 
    BILET
    

1. 
   Ichki yonuv dvigatellari. Bug¹ trubinasi.
   
2. 
   Tekis o‘zgaruvchan harakatda tezlanish.
   
3. 
   Massasi 50 g boigan poiat sharchaogir gorizontal poiat pli­tagalOin/s tezlik bilan erkin tushdi. Zarbni mutloq elastik va u0,01 s davom etgan deb hisoblab, zarb kuchning o‘rtacha qiymatini aniqlang.
   

19. 
    BILET
    

1. 
   Tinch holatda gaz va suyuqlikda bosim.
   
2. 
   Jismlarning erkin tushish tezlanishi.
   
3. 
   Laboratoriya ishi: Yassi ko‘zgu yordamida yorugiikning qay- tishini o‘rganish.
   

20. 
    BILET
    

1. 
   Tovush manbalari. Tovushning turli muhitlarda tarqalishi.
   
2. 
   Ishqalanish kuchi. Tinchlikdagi ishqalanish.
   

3.Suv bosimi hosil qiluvchi minoradagi suvning sirti yerdan 25 m balandlikda joylashgan. Shu suv bilan tutashtirilgan vayer sir- tidan 5 m chuqurlikda joylashgan quvurdagi suvning bosimi qanday?

21. 
    BILET
    

1. 
   Energiya va uning turlari.
   
2. 
   Tekis o‘zgaruvchan harakatda tezlik, tezlanish, bosib o'tilgan yo‘l.
   
3. 
   4 kg massali yuk osilganda, 10 sm uzunlikdagi prujina 2 sm cho'zildi. Uning bikirligi qanday?
   

22. 
    BILET
    

1. 
   Molekulalaming o’zaro ta’siri va harakati. Broun harakati.
   
2. 
   Butun olam tortishish qonuni.
   
3. 
   Velosiped g‘ildiragi 0,5 minutda 60 marta tekis aylangan boisa gildirakning aylanish davri, aylanish chastotasi, burchakli tezligi va velosipedchining harakat tezligi topilsin. Velosiped gildiragining radiusi 40 sm ga teng.
   

23. 
    BILET
    

1. 
   Yorugiikning tezligi. Yorugiikning qaytishi va sinishi.
   
2. 
   Jismlarning harakati. Fazo va vaqt.
   
3. 
   Jism 30 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otildi. U 25 m balandlik- dan yuqorida necha sekund boiadi?
   

24. 
    BILET
    

1. 
   Temperatura. Termometr. Jismning temperaturasini oichash.
   
2. 
   Mexanik ish va uning birligi.
   
3. 
   Ishqalanish koeffitsiyenti 0,05 boigan relsda turgan 50 t mas­sali vagon tekis tezlanuvchan harakatlanib, 25 m yoini 50 s da o'tishi uchun unga qanday kuch ta’sir qilishi kerak.
   

25. 
    BILET
    

1. 
   Shisha prizma yordamida yorugiikning tarkibiy qismlarga ajralishi. Kamalak.
   
2. 
   Potensial energiya.
   
3. 
   Laboratoriya ishi. Richagning muvozanatda boiish shartini o‘rganish.
   

26. 
    BILET
    

1. 
   Linzalar haqida tushuncha.
   
2. 
   Harakat qonunlarining aylanma harakatga tatbiqi.
   
3. 
   Tutash idishlarda necha metr balandlikdagi kerosin ustuni, 20 sm balandlikdagi simob ustunini muvozanatlay oladi? Kerosin- ning zichligi 0,8 g/sm³, simobniki 13,6 g/sm³.
   

27. 
    BILET
    

1. 
   Ichki energiya va uni o‘zgartirish usullari.
   
2. 
   Markazga intilma tezlanish.
   
3. 
   18 km/soat tezlik bilan harakat qilayotgan 800 kg massali avtomobil dvigateli o‘chirilgach, 25 m yurib to‘xtadi. Qarshilik ku- chini toping.
   

28. 
    BILET
    

1. 
   Quyosh va Oy tutilishi.
   
2. 
   Vektor kattaliklar va ularning ustida amallar.
   
3. 
   Arqon 2 kN taranglik kuchiga dosh beradi. Massasi 100 kg bo‘lgan jismni shu arqon yordamida qanday maksimal tezlanish bilan ko‘tarish mumkin?
   

29. 
    BILET
    

1. 
   Paskal qonuni va uning qo‘llanilishi.
   
2. 
   Jism massasi.
   
3. 
   Birinchi kater boshlang‘ich tezliksiz 0,25 m/s² tezlanish bilan tekis tezlanuvchan, ikkinchi kater esa 0,5 m/s² tezlanish va 7,5 m/s boshlang‘ich tezlik bilan tekis sekinlanuvchan harakat qilmoqda. Ne­cha sekunddan keyin katerlarning tezliklari bir xil bo‘ladi?
   

30. 
    BILET
    

1. 
   Modda tuzilishi haqida Demokrit va vatandoshlarimiz Al- Xorazmiy, Beruniv va Ibn Sino ta’limotlari.
   
2. 
   Tekis o‘zgaruvchan harakatda bosib o‘tilgan yo‘l.
   
3. 
   Laboratoriya ishi: Qattiq jismning zichligini aniqlash.