O’zbekiston Respublikasi xalq ta’limi vazirligi Samarqand viloyati Oqdaryo tuman xalq ta’limi

7.Kartoshka shirinligiga kerakli massaliqlar?- pеchеniy – 300 g; sariyog‘ – 150 g; quyultirilgan sut – 200 ml; kakao – 3–4 osh qochiq; yong‘oq – 100 g; vanilin – 1 choy qochiq.
8.Kartoshka pishirig’ini tayyorlanish tartibini aytib bering?- 1. Pеchеniy avval katta bo‘laklarga bo‘lib olinib, so‘ngra blеndеrdan
foydalanib bir tеkis tolqon ko‘rinishiga kеltiriladi.
2. Quyultirilgan sut xona haroratida erib yumshagan sariyog‘ bilan
aralashtirib, bir turdagi massaga kеltiriladi.
3. Bu massaga vanilin va kakao qo‘shilib yaxshilab aralashtiriladi.
4. Yong‘oq maxsus taxtakachda biroz maydalanadi.
5. So‘ngra barcha masalliqlar aralashtiriladi va kartoshka shakliga o‘xshatib
shirinlik yasaladi.
6. Tayyorlangan shirinlik bir soatga muzlatkichga qo‘yiladi, ya’ni bunda
quyultirilgan sut pеchеniy bilan singdiriladi.
7. Tayyor bo‘lgan shirinlik dasturxonga choy bilan birgalikda tortiladi.
9.Biskvit va kartoshka shirinligi uchun ishlatilgan mexanik jihozlar?-Meksir,blendir.
10.Meksir va blendir haqida tushunchangizni ayting?- Miksеr — tехnik qurilmа bo’lib, u hаr хil tаrkibdаgi suyuqlik vа sоchilmа mаhsulоtlаrdаn bir хil mаssа hоsil qilish uchun mехаnik аrаlаshtirishga
mo’ljаllаngаn. Miksеr аhаmiyati bo’yichа аrаlаshtirgich so’zigа yaqin hisоblаnаdi. Blеndеr – uеngil vа iхchаm аsbоb. Undа miksеrdаn fаrqli o’lаrоq аrаlshtirish uchun bittа ko’pirtirgich tоjisi mаvjud. Blеndеr kоmplеktidа аsоsаn uchtа nаsаdkаsi bоr: sаbzаvоtlаrni kеsish uchun pichоq, kоktеylni аrаlаshtirish uchun stаkаn, krеm vа musslаrni
ko’pirtirish uchun ko’pirtirgich tоjisi.
III. Yangi mavzu bayoni.
Reja:
1.Palov haqida ma'lumot berish.
2.Palov uchun masallig'lar tayyorlashni o'rgatish.
3.Palov tayyorlashni (pishirish) o'rgatish.

Palov haqida ma'lumot: Bugun sizlar bilan "Palov" tayyorlashni o'rganamiz. Palov - o'zbeklarning eng mashhur milliy taomidir. Ushbu taom ham kundalik, ham bayramona taom hisoblanadi. To'y-ma'rakalar va tug'ilgan kunlar ushbu milliy taomsiz o'tmaydi.

Palov, soddagina qilib osh deyiladi. Oshning asosiy tarkibi yog', go'sht, guruch, piyoz, sabzi va boshqa mahsulotlar hisoblanadi. Avvalo, sizlar bilan palovning turlari bilan tanishamiz. Pishirish usulining xilma-xilligiga va ishlatiladigan masalliqlarning turiga ko'ra palovning 40 dan ortiq turi mavjud: ivitma palov, qovurma palov, mayizli ularning ayrimlarini tayyorlanishini batafsilroq ko'rib cliiqamiz.
Farg'onacha "Qovurma palov". Asosan qo'y go'shti bilan va qo'y yog'ida qovurib tayyorlangani sababli bu palov g'oyat issiq taom hisoblanadi. Uni sovuqlik palov, po'st dumbali palov deb atash xam mumkin undan tashqari kovatokli palov, behili palov, sarimsoqli palov, qazili palov, qiyma palov, to'g'rama palov, shuningdek, Farg'onacha, Xorazmcha, Samarqandcha, Surxandaryocha palov va boshqalar. Palov yoz faslida va issiqmijoz kishilar to'planganda paxta yog'i va mol go'shti solib tayyorlanadi.
Qo'y yog'ini kubik (lxlxl sm) shaklida yoki bodomday-bodomday qilib to'g'raysiz. Go'shtni esa xuddi kabobga to'g'raganday, bosh barmoqning birinchi bo'g'ini kattaligida kesasiz. Asosan qovurg'a va son go'shtlari tanlab olinadi. Qovurg'a suyaklari 4 sm kattalikda, ilikli suyak esa 10 sm dan oshmaydigan qilib chopiladi. Ushbu palov uchun oq "Tuxum piyoz" va "Mushak" yoki ""sariq mirzoyi" navli sabzilar tanlanadi. Piyozni xalqa-xalqa qilib, sabzini gugurtning cho'pi kattaligida, somoncha shaklida to'g'rash kerak.
Qozonni quruq qizdirgandan so'ng dumba yog'ini solasiz va olov berib eritib, jizzasini olasiz, so'ng sustroq olovda to oq tutun chiqquncha yog'ni dog'laysiz. Yaxshi dog' bo'lganini bilish uchun yoqqa yirik tuz tashlasangiz, tasir-tusur otiladi, shundan so'ng bir bosh archilgan piyoz yoki barmoqdek yaydoq qovurg'a suyak tashlab qizartirib so'ng olib tashlanadi. Ayniqsa, palovni paxta yog'ida tayyorlaganda bu metodning ahamiyati katta: o'simlik yog'idagi gassipol deb ataluvchi zaharli modda kuchini qirqib degassipolga aylantirishda piyoz va suyak tozalovchi modda vazifasini o'taydi.
Yog' yaxshi dog' bo'lganda piyozni tashlaysiz, kavlab-kavlab, qizarguncha jazlaysiz. Piyoz shig'il bo'lib qizarganda go'shtni tashlang, buni ham kavlab sirti qobiq olguncha, sabzini solib mo'rtligi yo'qolguncha qovurasiz. So'ngra suv quyib, sust olovda miltillatib qaynatasiz, tuz va ziravorlar ham suv quygandan so'ng solinadi. Palovning lazzatli chiqishi uzoqroq qaynashiga bog'liq. 1 soatcha miltirab qaynasa, masalliq va ziravorlardagi moddalar erib yaxshi sintez bo'ladi. Aksincha bir yoqdan qaynashi bilan bir yoqdan gurunch solish natijasida palov chaynami belazzat bo'lib qoladi.
Palov zirvagi me'yoriga-yetib qaynaguncha guruchni tozalab, yaxshilab yuvasiz. Guruch asosan 3 marta yuviladi, albatta urpog'i (upasi) kam guruch bo'lsa shuncha yuvish kifoya. Urpog'i ko'proq guruchni 4-5 marta erinmay yuvish zarur, shunda palov sochiluvchan, dona-dona bo'lib pishadi. Yuvilib, suvi yaxshilab sirqitilgan guruchni zirvak yuziga bir qatlam qilib solasiz. O'choqdan cho'g'ni tortib olib, kuchli alanga berasiz va darhol guruchga suv quyasiz. Palov tayyorlayotganda suv quyish juda mas'uliyatli ishdirki, bu guruchning qancha suv ko'tarishini bilishni talab etadi va palovpazning tajribasiga ham bog'liq bo'ladi. Shu sababli suv me'yorini aniq aytish qiyin, buni har bir pazanda qozon ustida o'zi hal qiladi. Har holda quyilgan suv guruch yuzasidan ko'rsatkich barmoqning birinchi bo'g'ini darajasida, ya'ni 1-1,5 sm bo'lsin. Alanga kuchayganda palovning bir tekis qaynashiga erishmoq muhimdir. Qozonning bir tomoni qaynab, bir tomoni qaynamasa osh tirik bo'lib qoladi. O'rtasi qaynamasa tuzi kamligidan dalolat. Palovga tuz ikki marta solinadi: zirvagiga va guruch suvni tortmasdan turib. Qozon bir tekis qaynaganda tatib ko'rib, tuzini rostlaysiz va suvini to'la tortganda damlaysiz. Suvi tortilganini bilmoq uchun guruch yuzasiga kapgirning teskarisi bilan urib ko'rsangiz "gup-gup" degan ovoz beradi, agar "shilp-shilp" qilsa demak suvi hali tortilmagan bo’ladi va alangani kuchaytirish kerak. Damlashdan oldin guruchni qozonning o'rtasiga gumbaz qilib to'plab maxsus damcho'p yoki yog'och qoshiqning sopi bilan suqib chiqsangiz, teshikchalar hosil bo'lib, suvi qozon tubiga tushib ketadi, bug'i tepaga ko'tariladi. So'ng damtovoqni yopasiz va o'choqdan cho'g'ni tortib olasiz. Gazda pishirayotgan bo'lsangiz shamdek qilib pastlab qo'yasiz.
Gaz komforkalaridan birini palov pishirishga maxsus moslab olish zarur. Buning uchun gaz chiqadigan teshikchasiga bigiz tiqib kattaroq ochiladi, shunda alanga balandroq yonadigan bo'ladi va palovning qaynashi osonlashadi. Damlash muddati 25-30 minut. Damtovoqni ochgach, palovni kovlab yaxshilab aralashtirasiz, go'shtlari va sabzisi guruchga bir tekisda qorishadi. Guruch bir-biriga "yopishib" qolgan bo'lsa kapgir bilan ajratib yuborasiz. Palovni katta laganga gumbaz qilib suzasiz, ustiga go'shtlarini joylaysiz va dasturxonga salat bilan birga keltirasiz. Salat yoz va kuz fasllarida shakarob, achchiq-chuchuk, qishda kertilgan turp, bahorda esa rediskadan iborat bo'ladi.