O`zbеkiston rеspublikasi xalq ta’limi vazirligi

---

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI 
 
GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI 
 
XOLNAZAROVA MATLUBA XOLBUTAYEVNA
 
 
O’quv qo’llanma 
Pedagogika va psixologiya - 5110900 
 
 
 
 
 

---

2 
Rivojlanish psixologiyasi va pedagogik psixologiya 
Xolnazarova Matluba Xolbutayevna 
Ushbu qo`llanma uch moduldan iborat bo`lib, birinchi modulda rivojlanish 
psixologiyasining asosiy muammolari, vazifa va metodlari, yosh davrlarining 
xususiyatlari yoritilgan.
Qo`llanmaning ikkinchi modulida rivojlanish psixologiyasining yosh 
bosqichlari muammolari, chaqaloqlik, go`daklik, ilk bolalik, kichik maktab yoshi, 
o`smirlik, o`spirinlik, yoshlik, yetuklik, keksayish, keksalik va uzoq umr 
ko`rishning xususiyat va qonuniyatlari ifodalangan. 
Qo`llanmaning uchinchi modulida pedagogik psixologiyaning dolzarb 
muammolari, vazifa va maqsadlari, tarbiya-ta‘lim psixologik asoslari, o`qituvchi 
psixologiyasi bo`yicha nazariy va amaliy bilimlar boy tajriba materiallari asosida 
yaratilgan. 
Qo`llanma 
universitet 
va 
pedagogika 
institutlarining 
talabalariga 
mo`ljallangan. 
Ushbu o`quv qo‘llanma 5110900-Pedagogika va psixologiya ta‘lim 
yo‘nalishlari talabalari uchun tavsiya etiladi.
Tuzuvchi: Psixologiya fanlari nomzodi, dotsent M. Xolnazarova 
Taqrizchilar: Psixologiya fanlari doktori, professor B.M.Umarov 
Pedagogika fanlari nomzodi dotsent H.Abdukarimov
 
 

---

3 
KIRISH 
Bugun yurtimizda mustaqil huquqiy demokratik davlat, erkin fuqarolik 
jamiyat qurish yo‘lidagi ulkan ishlar o‘zlikni anglash imqoniyatlarini ro‘yobga 
chiqarishga va ma‘naviy intelektual aqliy amaliy rivojlanish uchun yangi shart- 
sharoitlar yaratib bermoqda. Bu esa o‘z navbatida insoniyat yaratgan ma‘naviy 
boyliklarga insonning o‘ziga yangicha munosabat va yondoshuvni talab qiladi. 
Yangicha yondoshuvlar Rivojlanish psixologiyasi va pedagogik psixologiya 
fanining obekti va pridmeti ko‘lamini kengayishiga olib keladi.
Rivojlanish 
psixologiyasi va pedagogik psixologiya fanlari faqat yosh davrlar klasifikatsiyasi, 
yosh davrlarni psixik rivojlanish taraqqiyotini o‘rganib ilmiy-nazariy, uslubiy –
amaliy ta‘minlovchi fan emas balki komil inson shakillanishini rivojlanishini 
taminlovchi keng sohalarni o‘z ichiga oladi. 
―Biz, faqat o‘zimiz uchungina yashay olmaymiz- deb yozadi, mashhur 
ro‘mannavis yozuvchi German Melvill,- bizning hayotimiz boshqalarning hayoti 
bilan bir-biriga minglab rishtalar bilan chambarchas bog‘langandir‖. 
Rivojlanish va pedagigik psixologiya aynan inson psixik rivojlanishdagi 
omillar, ta‘lim psixologiyasi, tarbiya psixologiyasi o‘qituvchi psixologiyasini 
o‘rganish bilan shug‘ullanivchi fan hisoblanib, nima uchun jamiyatda kishilar bir 
birlariga ta‘sir o‘tkazishlari, bir- birlari o‘ylashlariga oid, tarbiyalanganlik, tarbiya 
mezonlari o‘qituvchi psixologiyasiga oid ma‘lumotlarning ilmiy asoslarini 
o‘rganadi.
Ushbu qo`llanma zamonaviy psixologiyada hozirgi kun uchun dolzarb 
bo`lgan mavzular imkon doirasida qamrab olingan. Bu mavzularni yoritishda xorij 
hamda rus psixologiyasi namoyandalarining o`tkazgan tadqiqotlaridan va 
qarashlaridan foydalandik.