O`zbekiston respublikasi xalq ta'limi vazirligi

Jahon xo`jaligi baynalminallashuvining asosiy yo`nalishlari:
a) Beqiyos ulkan, tengi yo`q maxsulotlarni ishlab chiqarish va yetkazib berish bo`yicha ixtisoslashuv;
b) Tayyor (bevosita iste'molga) maxsulot ishlab chiqarish emas, balki uning qismlari, yarim tayyor yoki to`ldiruvchi maxsulotlar ishlab chiqarish va yetkazib berishga ixtisoslashish.
Birinchi yo`nalish turli mamlakatlar korxonalarining kooperatsiyalashuv asosida avvaldan shartlashuviga muvofiq tovar yetkazib berish bo`yicha xalqaro iqtisodiy munosabatlarida ko`rinib, u o`z ichiga issiqlik elektr stantsiyalari uchun trubinalar, yirik transport, passajir yoki harbiy kemalar, alohida bir maqsadga mo`ljallangan ulkan mashina asbob va boshqalarni oladi.
Ixtisoslashuvning ikkinchi yo`nalishi keng tarkalgan bo`lib, u turli mamlakat firmalarining kooperatsiyasi shaklida yuzaga chiqadi. Hozirgi zamon mashinasozligida uning faqat 15%-20% qismlari o`ziga xos, birlamchi kiritilgan (orginal) bo`lib, kolgan 80-83% ommaviy chiqariladigan standart, o`zaro almashtiriladigan, o`rnini bosadigan qismlardan iborat.
Umumjahon iqtisodiyotining baynalminallashuvi sabablaridan yana biri FTT ning o`zidir. Turli mamlakatlarda uning darajasi turlicha. Ayni vaqtda xuddi oddiy maxsulot kabi FTT erishgan yutuqlarning hammasini o`z milliy nusxasiga ega bo`lishi uchun intilish iqtisodiy jihatdan samarali emas.
Jahon investitsiya jarayonining jadal sur'ati ko`p jihatdan jahon, mintaka va mamlakat iqtisodiyotining bir tekis usib borishi va tarakkiy etish darajasini belgilaydi. O`zbekistonning iqtisodiy hayoti ko`p jihatdan investitsion sikl bilan, sarmoya aylanishiga bog`liqdir. Chunki, Prezidentimiz I.A.Karimov asarlarida ta'kidlanganidik; iqtisodiyot tarkibining kayta kurilishi, faol investitsiya siyosatini o`tkazish bilan chambarchas bog`liqdir.
Investitsiya bazasini rivojlantirish va chuqurlashtirish islohotlar strategiyasining muhim shartidir.
Iqtisodiyot tuzilishi qayta qurishining belgilangan yo`nalishlari, eksport imkoniyatining kengaytirilishiga, baquvvat investitsiya siyosatini o`tkazish yo`li bilangina erishishi mumkin. Buning uchun o`z sarmoyalarimizni ham, tashqi kreditlarni ham, bevosita investitsiyalar va ularning barcha manbalarini ham ishga solish zarur.
Xorijiy investitsiyalardan foydalanish, sarmoyaning erkin tadbirkorlik sohasiga olib kelish mamlakat iqtisodiyotining xalqaro mehnat taqsimotida ishtiroq etish tizimi bilan bog`liq ob'ektiv zaruriyat hisoblanadi. Zero, Prezidentimiz ta'kidlaganidek: tashqi investitsiyalarni shu jumladan, chet el sarmoyasini keng ko`lamda jalb etish hozirgi kunda xalq xo`jaligi tarkibini qayta qurish maqsadlariga erishishning zarur sharti bo`lib qoldi. Chet el sarmoyasini jalb qilishni bevosita investitsiyalar tarzida ham, davlat qarzlari, xalqaro moliya va iqtisodiy tashkilotlar, qarz beruvchi mamlakatlarning investitsiya yoki moliyaviy kredit resurslari shaklida ham amalga oshirish ko`zda tutilmoqda.
Amaliyot guvohlik berishicha, jahon xo`jaligi sarmoyasining jahon miqiyosida «oqib» yurishisiz, uning doimiy ko`chib yurishisiz samarali faoliyat yuritib bo`lmaydi. Bu ob'ektiv zaruriyat zamonaviy jahon xo`jaligi va xalqaro iqtisodiy munosabatlarning muhim farqlovchi jihatlaridan biridir.