O‗zbekiston Respublikasida oliy ta‘limni tizimli isloh qilishning ustuvor

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 
Toshkent shahri, 2019 yil 8 oktiyabir 
 
 
 
 
 
 
 

---

10 
I-BOB. NAFAS OLISH SISTEMASI HAQIDA TUSHUNCHA. 
 
1.1 Mavzuning dolzarbligi. 
Keyingi yillarda nafas yetishmovchiligi, nafas olish tizimi kasalliklari aholi 
o‘rtasida boshqa kasalliklarni kelib chiqishiga sabab bo‘lmoqda. Nafas 
organlari kasalliklarining ko‘payishi oqibatida mehnat qobilyatini yo‘qotish 
ba‘zida esa o‘lim hollarining ko‘payishi kuztilmoqda. Bunday holat pandemiya 
davrida kuchliroq sezildi.
COVID-19 kasalligi birinchi navbatda pastki nafas 
yo'llariga ta'sir qiladi va SARS-CoV-2 virusi bilan kasallangan odamlarning 20 
foizida u o'pkaga chuqur kirib boradi. Shu bilan birga, bemorning ahvoli tezda 
og'irlashadi va eng og'ir bemorlarni zudlik bilan reanimatsiya bo'limiga 
yotqizish va o'pkaning sun'iy shamollatish (IVL) qurilmalariga ulash kerak.
Ventilyator nafas olish tizimining funktsiyalarini o'z zimmasiga oladi, o'z 
vaqtida ulash omon qolish imkoniyatini maksimal darajada oshiradi.
Koronavirusning tez tarqalishi fonida butun dunyo boʻylab ventilyatorlarga 
talab keskin oshdi. Ko'pgina mamlakatlarda reanimatsiya bo'limlaridagi joylar 
soni bir vaqtning o'zida mexanik shamollatishga muhtoj bo'lgan bemorlarning 
tobora ortib borayotgan oqimi uchun mo'ljallanmagan.
Shu bilan birga, narxi 
ba'zan 50 ming yevroga yetadigan zamonaviy yuqori texnologiyali 
ventilyatorlarni eng qisqa vaqt ichida xarid qilib bo'lmaydi. Dunyoda
ventilyatorlar va ECMO qurilmalarining bir nechta ishlab chiqaruvchilari
mavjud - ekstrakorporeal membranani oksigenatsiyalash, qonni kislorod bilan 
boyitish qobiliyatiga ega, boshqacha aytganda, sun'iy o'pka kabi ishlaydi. 
Hozirgi vaqtda ushbu kompaniyalar ishlab chiqarish quvvatlarini maksimal 
darajada oshirdilar, ammo ular ta'minot, jumladan, nafas olish quvurlari va 
kanuller kabi sarf materiallari bilan bog'liq qiyinchiliklarni boshdan 
kechirmoqda. Reanimatsiya bo'limlarida ventilyatorlar bilan ishlashga qodir 
malakali xodimlarning yetishmasligi tufayli ham COVID-19 ning og'ir 
belgilari bo'lgan bemorlarni parvarish qilish va davolash bilan bog'liq 
muammolar paydo bo'ldi. 

---

11