O’zbekiston respublikasisog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti
Ichki va tashqi faoliyatning namoyon bo„lishi. 46
Download 39.9 Kb. Pdf ko'rish
|
|
Ichki va tashqi faoliyatning namoyon bo„lishi. 46. Tafakkur operatsiyalari (analiz va sintez, umumlashtirish, taqqoslash, abstraksiya va konkretlashtirish). 47. Yosh davrlarining asosiy rivojlanish bosqichlari. 48. Impulsiv harakatning faoliyatdan farqi? 49. Tafakkurning shakllari (tushuncha, hukm, xulosa). 50. Yoshlardagi atraksiya va yuksak his-tuyg„ular. 51. Bilish jarayonlari nima? 52. Hayol haqida tushuncha. 22 53. Nutq haqida tushuncha. 54. Diqqat haqida tushuncha. 55. Hayolning fiziologik asosi. 56. Nutqning turlari. 57. Diqqatning fiziologik asosi. 58. Xayolning turlari. 59. Nutqda uchraydigan kamchiliklar. 60. Diqqatning turlari. 61. Kishi hayotida hayol qanday ahamiyatga ega. 62. Shaxslararo muomalaning shaxs taraqqiyotidagi o„rni. 63. Diqqatning xususiyatlari. 64. Tasavvur hayoli bilan ijodiy hayol o„rtasidagi farq nimadan iborat. 65. Shaxs va guruh. Guruhning turlari. 66. Diqqatdagi parishonlik nima? 67. Hayol obrazlarini yaratilishini usullari. 68. Jamoalarda psixologik o„zaro moslik tushunchasi. 69. Diqqat va kasb-hunarning bog„liqlik jihatlari. 70. Orzu – hayoliy obraz yaratish. 71. Liderlik tushunchasi va uning turlari. 72. Sezgi haqida tushuncha. 73. Temperament haqida tushuncha 74. Guruh sharoitida zamonaviy o„qitishning pedagogik va psixologik texnologiyalari. 75. Sezgining fiziologik asosi. 76. Temperamentning fiziologik asosi. 77. Sezgining turlari. 23 78. Temperament turlari. 79. Sezgida uchraydigan hodisalar (adaptatsiya, kompensatorlik, senisteziya, sensiblizatsiya). 80. Temperament tiplarining kasb tanlash bilan bog„liqligi. 81. Nutq haqida tushuncha. 82. Psixika nima? 83. Psixologiya fanining boshqa fanlar o„rtasida tutgan o„rni. 84. Diqqat haqida tushuncha. 85. Hissiyotda uchraydigan affekt, kayfiyat, ehtiros holatlarining tasnifi. 86. Tafakkurning shakllari (tushuncha, hukm, xulosa). 6.Baholash mezonlari 1. Talabalarning fan bo„yicha o„zlashtirishini baholash semestr (o„quv yili) davomida muntazam ravishda olib boriladi va quyidagi turlar orqali amalga oshiriladi: - joriy baholash (JB) - talabalarning mustaqil ishi (TMI) - oraliq baholash (OB) - yakuniy baholash (YaB) Har bir fan bo„yicha talabaning semestr (yil sikl) davomidagi o„zlashtirish ko„rsatkichi 100 ballik tizimida baholanadi. Ushbu 100 ball baholash turlari bo„yicha quyidagicha taqsimlanadi: № Baholash turi Maksimal ball Saralash ball 1 Joriy baholash 55 30,2 2 Talabaning mustaqil ishi 5 1,7 3 Oraliq baholash 10 5,5 24 4 Yakuniy baholash 30 16,5 JAMI 100 55 Talabalarning fan bo„yicha to„plagan umumiy bali har bir baholash turlarida to„plagan ballar yig„indisiga teng bo„ladi. Joriy baxolash (JB) JB da fanning xar bir bo„lim bo„yicha talabaning bilimi va amaliy ko„nikmalarini aniqlab borish ko„zda tutiladi va u amaliy mashg„ulotlarda amalga oshiriladi. Baholashda talabaning bilim darajasi, amaliy mashg„ulot materiallarini o„zlashtirishi, nazariy material muhokamasida va ta'limning interaktiv uslublarida qatnashishining faollik darajasi, shuningdek amaliy bilim va ko„nikmalarni o„zlashtirish darajasi xisobga olinadi. Har bir fan bo„yicha o„quv soatidan kelib chiqqan holda maksimal ball belgilanadi. Semestr davomida 9 ta dars rejalashtirilgan, unda 9 ta JB o„tkaziladi. 1-8 seminarlar maksimal ball 6 ball., 9 seminar maksimal ball 7 ballni tashkil qiladi. 7 va 6 ballar qiymati jixatidan tengdir. Bu ballar foizlarda quydagicha taqsimlanadi. “7” ball “6” ball JB har bir fanning xususiyatlaridan kelib chiqqan holda og„zaki, yozma ish, test yoki ularning kombinatsiyasi shaklida amalga oshiriladi. Har bir mashg„ulotda barcha talabalar baholanishi shart. Talabaning ballarda ifodalangan o„zlashtirishi quyidagicha baholanadi: № Baho Talabaning bilim darajasi 1 A'lo Talabalar uy vazifasini bajargan, og„zaki savollarga aniq javob beradi, mavzu bo„yicha mustaqil mushohada yurita oladi, mazmunini tushunadi mavzu bo„yicha mustaqil fikrlay oladi. Vazifalarni mustaqil bajaradi, natijalarini rasmiylashtirib tahlil qila oladi. 2 Yaxshi Talaba uy vazifasini bajargan, og„zaki va test savollariga javob bera oladi. Ijtimoiy fanlar qonuniyatlarini va ta'riflarni yod biladi. Mavzuni tushungan, lekin ayrim masalalarni taxlil qila olmaydi. 25 3 Qoniqarl i Talaba uy vazifasini bajarib kelgan, og„zaki va test savollariga qiynalib javob beradi, ta'riflarni yod biladi, lekin mohiyatini yaxshi tushunmaydi. 4 Qoniqar siz Talaba uy vazifasini daftariga yozib kelgan, lekin mavzu bo„yicha savollarga javob bera olmaydi. Mohiyatini tushunmaydi. Talaba darsga kelib unga mutloq tayyorlanmaganda va muhokamada mutloq ishtirok etmaganida 1-2 ball qo„yiladi. Talabaning mustaqil ishi (TMI) Talabaning mustaqil ishi O„zR oliy va o„rta maxsus ta'lim vazirligining 21.02.2005 yil 34-sonli buyrug„i va institut rektori tomonidan 2005 yil 3 sentyabrda tasdiqlangan “Talaba mustaqil ishini tashkil etish, nazorat qilish va baholash tartibi to„g„risida Nizom” asosida tashkil etiladi. Mustaqil ish bo„yicha belgilangan maksimal reyting balining 55% dan kam ball to„plagan talaba fan bo„yicha yakuniy nazoratga qo„yilmaydi. Talabaning mustaqil ishi kafedra arxivida ro„yxatga olinadi va 2 yil mobaynida saqlanadi. Ijtimoiy fanlar kafedrasida talaba mustaqil ishi bo„yicha kafedra nizomi ishlab chiqiladi. Bunda talaba mustaqil ishining shakl va turlari, har bir ish turiga soatlarni taqsimlash va aniq baholash mezonlari ishlab chiqiladi. TMI ning o„zlashtirishi quyidagicha baxolanadi. Maksimal ball 5. Ballar Baho 4,3-5,0 “5” a'lo 3,6-4,2 “4” yaxshi 2,8-3,5 “3” qoniqarli 2,8 dan kam “2” qoniqarsiz Talabaning mustaqil ishdan olgan bali JB baliga qo„shiladi. Oraliq baxolash (OB) OB da fanning bir necha mavzularini qamrab olgan bo„limi yoki qismi bo„yicha mashg„ulotlar o„tib bo„lingandan so„ng, talabaning nazariy bilimlari 26 baholanadi va unda talabaning muayyan savolga javob berish yoki muammoni yechish qobiliyati aniqlanadi.Bir semestrda o„tiladigan fanlardan bitta OB o„tkaziladi.Ikki semestrda o„tiladigan fanlardan ikkita OB o„tkaziladi. OBga o„quv mashg„ulotlarining qarzi bo„lmagan talabalar qo„yiladi.Oraliq baholashning maksimal bali 10 ball; O„zlashtirish 10 ball A'lo 8,6-10 Yaxshi 7,1-8,5 Qoniqarli 5,5-7 Qoniqarsiz 5,5 OB kafedra majlisi qarori bilan yozma ish, test, og„zaki suhbat shakllarida yoki ularning kombinatsiyalarida o„tkazilishi mumkin. OB bo„yicha belgilangan maksimal reyting balining 55% dan kam ball to„plagan talaba YaB ga qo„yilmaydi. Yakuniy baxolash (YaB) YaB da talabaning bilim, ko„nikma va malakalari fanning umumiy mazmuni doirasida baholanadi. YaB fan bo„yicha o„quv mashg„ulotlari tugagandan so„ng o„tkaziladi. YaB ning maksimal bali - 30 ball. O„zlashtirish 30 ball A'lo 30-25,8 Yaxshi 25,5-21,3 Qoniqarli 21-16,5 Qoniqarsiz 16,5 dan kam JB va OB ga ajratilgan umumiy ballarning har biridan saralash balini to„plagan talabaga YaB ga ishtirok etishga huquq beriladi. YaB o„tkazish shakli – test, og„zaki, yozma ish yoki ushbu usullar kombinatsiyasida Ilmiy Kengash qarori bilan belgilanadi. 27 JB, OB va YaB turlarida fanni o„zlashtira olmagan (54 % dan kam ball to„plagan) yoki uzurli sabablar bilan baholash turlarida ishtirok eta olmagan talabalarga quyidagi tartibda qayta baholashdan o„tishga ruxsat beriladi: - qoldirilgan amaliy mashg„ulot kelgusi darsga qadar guruh o„qituvchisiga qayta topshirish va maslaxat kunida topshiriladi. 3 ta mashg„ulotni qoldirgan talaba fakultet dekani ruxsati bilan qayta topshiradi; - OB ni 2 hafta muddatda qayta topshirishga ruxsat beriladi va bali koeffitsentsiz qayt etiladi; - semestr yakunida fan bo„yicha saralash balidan kam ball to„plagan talabaning o„zlashtirishi qoniqarsiz (akademik qarzdor) hisoblanadi; - akademik qarzdor talabalarga semestr tugaganidan keyin dekan ruhsatnomasi asosida qayta o„zlashtirish uchun – 2 hafta muddat beriladi. Shu muddat davomida o„zlashtira olmagan talabaga belgilangan tartibda rektorning buyrug„i bilan talabalar safidan chetlashtiriladi. Talabaning reytingi quyidagi formula bo„yicha hisoblanadi: R = 100 V Q bunda: Q-o„zlashtirish darajasi (ball), V-umumiy o„quv yuklamasi (soat) Reyting natijalarini qayd qilish tartibi Fandan reyting nazorati bo„yicha yakunlovchi qaydnoma varaqasi (vedomost) fan tugagan kundan bir kun muddatda kafedra 2 nusxada to„ldiradi va mas'ul xodim kafedra mudiriga imzolatib, 1 nusxasi dekanatlarga topshiriladi. Talabaning fan bo„yicha baholash turlarida to„plagan ballari reyting qaydnomsiga butun sonlar bilan qayd qilinadi. Reyting daftarchasining “Umumiy soat” ustuniga fanga ajratilgan umumiy yuklama soatlari, “Ball” ustuniga esa talabaning mazkur mezonning 3.1 bandiga muvofiq 100 ballik tizimdagi o„zlashtirish bali, “Reyting” ustuniga hisoblangan reyting ko„rsatkichi qo„yiladi. Talabaning saralash balidan past bo„lgan o„zlashtirishi “Reyting daftarchasi” da qayd etilmaydi. Dekanat va kafedralar tomonidan belgilangan tartibda fan bo„yicha talabaning JB, OB hamda YaB turlarida ko„rsatilgan o„zlashtirish reyting ko„rsatkichlarining monitoringi olib boriladi. O„zlashtirish natijalari kafedra tomonidan reyting nazorati ekranida muntazam ravishda yoritib boriladi va belgilangan tartibda qaydnomalarga 28 kiritiladi. Reyting nazorati ekranining tashkil etishi va uning belgilangan muddatlarda to„ldirish vazifasi kafedra mudiri va fakultet dekani zimmasiga yuklatiladi . 7.Adabiyotlar ro‘yxati: 1.Asosiy adabiyotlar : 1.1.V.Karimova. Psixologiya. T., 2002 yil. 1.2 V. M. Karimova., F.A.Akramova. «Ijtimoiy psixologiya va ijtimoiy amaliyot».- T.1999 yil 1.3. Z.Ibodullaev. Tibbiyot psixologiyasi. T., 2008 yil darslik. 1.4. M.A.Maqsudova.Muloqot psixologiyasi.T.,2006y 1.5.Z.Ibodullaev.Tibbiyot psixologiyasi. T. 2012 yil 1.6. 2.Qo„shimcha adabiyotlar 2.1. R.S.Nemov. Psixologiya. M., Prosveщenie. 1990. – 301s. 2.2 ye.I.Rogov. Obщaya psixologiya. M., VLADOS. 2004. – 448 s. 2.3. ye.A. Klimov. «Osnovы psixologii». - M.,1998. 2.4. V.M.Karimova. Auditoriyada baxs munozarali darslarni tashkil etishning psixologik texnikasi. T. 2000. 2.5. R.S. Nemov. «Psixologiya» - M.,1998. 2.6. A. Ibrohimov. va boshqalar. « Vatan tuyg„usi».T.1996 2.7. Vertgeymer M.Produktivnoe mыshlenie - M., 1987 2.8. Komilov N. Tasavvur va komil inson ahloqi. T., 1996. 2.9. Merlin V.S. Stukrtura lichnosti. Xarakter, sposobnosti, samosoznanie. - Perm,1990 2.10. G„oziev E.G„.Umumiy psixologiya. –T.: O„zbekiston faylasuflari milliy jamiyati. T.2010. 29 3..Internet saytlari 1.www.ziyonet.uz 2. www.tdpu.uz 3. www.pedagog.uz 4. www.expert.psychology.ru 5. www.psycho.all.ru 6. www.psychology.net.ru 7. www.psy.piter.com 30 MA‟RUZA VA AMALIY MASHG‟ULOTLAR NI O‟QITISH TEXNOLOGIYALARI 1-MAVZU PSIXOLOGIYA FANINING PREDMETI, MAQSADI VA VAZIFALARI (ma‘ruza – 2 soat, amaliy ma shg‘ulot – 2 soat) 1.1. Ma ‟ ruzani olib borish texnologiyasi Vaqt – 2 soat Talabalar soni: Mashg ’ ulot shakli Kirish-mavzu bo ’ yicha ma ’ ruza Ma ’ ruza rejasi 1 Psixologiya fanining predmeti.maqsad va vazifaiari 2.Psixika haqida tushuncha va uning namoyon bo‘lish shakllari 3. Psixologiyaning fa nlar tizimida tutgan o‘rni 4. Psixologiya fanining tarmoqlari 5. Psixologiyaning asosiy metodlari O’q uv mash g’ ulotining maqsadi: Talabalarda psixologiya fanining yangi davrga xos yondashuvlari, boshqa fanlar bilan aloqasi, psixologik tarmoqlar klassifikatsiyasi haqida nazariy bolimlarni berish, psixologiyaning asosiy metodlaridan foqdalanish va qo‘llash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni shakllantirish Pedagogik vazifalar: O’quv faoliyati natijalari: Yangi davr va psixologiya nima? – degan savolga javob berish; Psixologiya sohasida XX asrda erishilgan yutuqlar. Fanda yuzaga kelgan yangi yo‘nalishlar va yangicha yondashuvlar. Sinergetik yondashuv. Akmeologik yondashuv to‘g‘risida boshlang‘ich ma‘lumotga ega bo‘ladi; Psixologiya fanining dolzarbligi predmeti va vazifalarini tushuntirish; Psixologiya predmeti va vazifalarini, Globalizatsiya sharoitida psixologiya o‘rganadigan muammolarning dolzarbligi. Insonni o‘rganishning ahamiyatini tushunib oladi; Psixologiyaning tarmoqlari asosiy masalalari mohiyatini ochib berish; Psixologiyaning tarmoqlari asosiy masalalari mohiyatini anglab yetadi; Amaliy psixologiya va uning sohalari xususida ma‘lumot berish; Amaliy psixologiya va uning sohalari xususidagi ma‘lumotlarga ega bo‘ladi; 31 Psixologiya fanining metodlari faoliyatdagi maxsus soha sifatida ekanligini tanishtirish; Psixologiya fanining asosiy metodlari. Kuzatish metodi va uning qisqacha tasnifi. So‘rov metodi va uning klassifikatsiyasi. Psixologik testlar va ularning turlari. Psixologik eksperiment va uni tashkil etish. Modellashtirishlarning psixologiyalashtirilishi ni o‘rganib oladi; Ta’lim metodlari: Ma‘ruza, namoyish etish, savol -javob, insert texnikasi, guruhlarda ishlash, SWOT – tahlil jadvali metodi, test. Ta’lim vositalari: Ma‘ruzalar matni, marker, doska, kodoskop, skotch slaydlar, tarqatma materiallar, qog‘ozlar. Ta’lim shakli: Frontal, jamoaviy ish. O’qitish shart -sharoitlari: Texnik vositalar bilan ta‘minlangan va jamoaviy ishlashga mo‘ljallanga n auditoriya. Monitoring va baholash: Blits- so‘rov , nazorat savollari. Ma‟ruza mashgulotining texnologik xaritasi Faoliyat bosqichlari, vaqti Faoliyat mazmuni O’ qituvchi Talabalar 1-bosqich: Kirish qismi (15 min.) 1.1. Ma‘ruza mashg‘ulotining mavzusini bayon etadi va mazkur mavzu yuzasidan Blits- so‘rov o‘tkazadi; 1.2. Tarqatma material tarqatadi. Mavzuga doir asosiy savollar, atamalar va muhim tushunchalarni izohlab, mashg‘ulotning maqsadi va rejalashtirilgan o‘quv ishlanmalar bilan tanishtiradi; 1.3. Yana mavzu yuzasidan Blits- so‘rov o‘tkazadi. Blits- so‘rovda ishtirok etishadi; Tinglashadi; Blits- so‘rovda ishtirok etishadi. 2-bosqich. Asosiy qism (55 min) 2.1. Talabalarga quyidagi savol va topshiriqlarga o‘ylab javob berish taklifini kiritadi (SWOT – tahlil jadvali metodi): nima sababdan iqtisodiy soha menejerida barcha xodimlar bilan umumiy til topish imkoniyati yo‘q? iqtisodiy soha uchun menejerlikning qanday toifalarini kuzatasiz? ijtimoiy rol nima va uning professional statusga qanday ta‘siri bor? 2.2. ―Men kimman?‖ mavzusida Blits- so‘rov o‘tkazadi. 2.3. Reja bo‘yicha ma‘ruzaning mazmuni prezentasiya asosida yoritadi. Talabalarni 4 ta kichik Savollarga javob berishadi. Blits- so‘rovda ishtirok etishadi. Tinglashadi. Ma‘ruzalar matni va amaliy mashg‘ulotlar to‘plamidan foydalanishib vazifani bajarishadi (kalitni ilovada keltirishadi). 32 guruhga bo‘ladi va ularga mavzuga doir test savollari hamda topshiriqlarni tuzish vazifasini beradi. Har bir guruhdan 1tadan vakilni chaqirib prezentasiya qilishini so‘raydi hamda tarqatma materialni qolgan guruhlarga beradi. Prezentasiya jarayonida talabalar bilan birgalikda har bir guruhning javoblari tahlil qilinib, kamchiliklari to‘ldiriladi. Guruh sardo rlari chiqib o‘z javoblarini sharhlashadi; Ekspert guruhi a‘zolari javoblar mazmunini to‘ldirishda va baholashda ishtirok etishadi. 3-bosqich. Yakuniy qism (10 min) 3.1. Mavzuni yakunlab, umumlashtirishlar asosida qisqacha xulosalarni beradi; 3.2. Bajarilgan ishlar baholanadi: guruhda eng faol va sust ishtirok etgan magistrni aniqlaydi. Guruhiy ishlash texnologiyasi bo‘yicha alohida tavsiyalar beriladi. Uyga vazifa sifatida mavzu yuzasidan psixologik ish o‘yinini tuzish texnologiyasini tushuntiradi Xulosalarni yozib borishadi; Ekspert sifatida ishtirok etishadi; Topshiriqni yozib olishadi. Tayanch ibora va tushunchalar Yangi davr va psixologiya, sinergetik yondashuv, akmeologik yondashuv, psixologiya fanining dolzarbligi, psixikaning zamonaviy va klass ik ta‟riflari, psixik jarayonlar, psixologiyaning tarmoqlari, psixologik tarmoqlar klassifikatsiyasi, psixologiya fanining metodlari, kuzatish metodi, so‟rov metodi, psixologik testlar, psixologik eksperiment, modellashtirish 1-ilova «Psixologiya» so‘zi ikkita grek so‘zlaridan – « psyche » – jon, ruh va « logos » – ta‟limot , ilm so‘zlaridan iborat bo‘lib, an‘anaviy ma‘noda inson ruhiy dunyosiga aloqador barcha hodisalar va jarayonlar uning predmetini tashkil etadi. |
