O’zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat universiteti tarix fakulteti

3-bosqich Yakuniy (10 min.)	3.1.Seminar mashg’ulotini yakunlaydi, savollar bo’yicha xulosalar chiqaradi, munzara ishtirokchilarini baholaydi. 3.2.Mustaqil ish uchun vazifa beradi.
3.1.Eshitadilar.Xulosalarni yozib oladilar. 3.2.Topshiriqni yozib oladilar.

Mustaqil ish uchun
“Buyuk ipak yo’li” Rebusi
1.Qadimda sharq zargarlari tomonidan yuksak baholangan la’l (lojuvard) qazib olingan hudud

D

O

A

N

SH

A

B

H

2.Buyuk Ipak yo’li atamasini fanga kiritgan olim.

N

G

I

O

X

R

E

T

3.Eron Ahamoniylar davlatining poytaxti.

U

A

S

Z

4.CHjyan TSyan sayohati tufayli Xitoyliklar O’rta Osiyodan o’zlashtirgan madaniy ekin turi.

D

N

O

G

I

B

R

5.III-VII asrlarda Buyuk Ipak yo’lida savdo kimlarning qo’lida (nazorati ostida) bo’lgan?

I

A

U

Y

D

S

L

R

G’

6.Amir Temur poytaxti Samarqandga Erondan olib kelingan maxsulot

V

R

A

D

A

R

M

I

V

7.Amir Temur saroyida bo’lgan ispan qiroli elchisi

I

O

L

X

A

K

V

8.Qaysi shaharda bo’lib o’tgan yig’ilishda Yevropa va Osiyoni bir-biri bilan bog’laydigan transport yo’lagi barpo etish masalasi ko’rib chiqilgan edi?

R

S

E

B

S

L

Yu

9.1998 yil Buyuk Ipak yo’lini tiklashga bag’ishlangan xalqaro konferentsiya qaysi shaharda o’tkazilgan edi?

K

U

B

O

10.O’rta asrlarda Xitoyning poytaxti

L

B

O

A

N

Q

X

I

“REZYUME TEXNOLOGIYASI”

asosida mavzu tahlili
Xozirgi davrda xalqaro savdo uchun eng optimal transport vositasi

Xavo yo’llari		Temir yo’llar		Suv (okean va dengiz)yo’llari
afzalligi	kamchiligi	afzalligi	kamchiligi	afzalligi	kamchiligi

Umumiy xulosa
______________________________________________________________________________


Mavzu yuzasidan talabalar bilimini baholash uchun test savollari
1.Qadimgi La’l yo’li qachon vujudga kelgan?
A) mil.avv. 6-4 ming yillikda. B) mil.avv. 4-3 ming yillikda.
C) mil.avv. 7-6 ming yillikda. D) mil.avv. 3-2 ming yillikda.
2.Qadimgi SHox yo’li qaysi sulola davrida yuzaga kelgan?
A) Axmoniylar B) Arshakiylar
C) Sosoniylar D) Salavkiylar
3.Buyuk ipak yo’li nechanchi asrda shakillangan?
A) mil.avv V-IV asrlarda B) mil.avv. III asrlarda
C) mil.avv. IV-III asrlarda D) mil.avv. II asrda
4.”Buyuk ipak yo’li” atamasini birinchi bor fanga kiritgan olimni ko’rsating.
A) A. Dyuperon B) Meri Boys
C) F. Rixtgofen D) Gerodot
5.“Buyuk ipak yo’li” atamasi fanga kiritilmasdan oldingi uning nomini aniqlang?
A) Somon yo’li B) Karvon yo’li
C) G’arbiy meridional yo’l D) SHarqiy Finikiya yo’li
6.Mil. avv. II asrda Xitoy imperatori U-Di kimni O’rta Osiyoga elchi qilib junatgan?
A) Sima Tszyanni B) CHjan Tsyanni
C) Syuan Tszyanni D) Xuan CHaoni
7. Xitoy xududida Buyuk ipak yo’lining dastlabki tarmog’i qaysi shaxardan boshlangan?
A) Pekin B) Sianь C) Chjou D) Xanь
8.III-VII asrlarda O’rta Osiyo va SHarq orqali o’tgan ipak yo’lining nazorati kimlarning qo’lida bo’lgan?
A) Arablar B) Mo’g’illar C) Sug’diylar D) Turklar
9.Buyuk ipak yo’lining taxminiy uzunligi necha km dan iborat edi?
A) 12 ming km B) 14 ming km C) 15 ming km D) 16 ming km
10. VIII asrdan boshlab Ipak yo’lidagi savdo nazorati __________qo’liga o’tgan.
A) Sug’diylar B) Mo’g’illar C) Arablar D) Somoniylar
11.Buyuk ipak yo’lining nufuzi XVI-XVII asrlarga kelib pasaya boshladi.Buning sababi….?
A) Buyuk geografik kashfiyotlar
B) Temuriylar davlatining parchalanishi
C) CHingizxon karvon yo’llari bo’ylab o’z nazoratini o’rnatdi
D) Ipakning jaxon bozorida narxining pasayishi
12.Amir Temur xuzuriga kelgan Ispan elchisi kim?
A) Gonzales de Klavixo B) Genrix Trastamara
C) Muso CHalabiy D) Ioan IV Paleolog
13.TRASEKA nima?
A) Xavo yo’llari transport tarmog’i B) Yevropa-Kavkaz-Osiyo transport yo’lagi
C) Atlantikani Tinch okeani bilan bog’lovchi suv transport yo’lagi
D) Xalqaro temir yo’llar asotsiatsiyasi.
14.XIII asrga kelib, kim ipak yo’lining barcha tarmoqlari bo’ylab nazoratni qo’lga kiritdi?
A) Ismoil Somoniy B) Amir Temur C) Chingizxon D) Shayboniyxon
15.Qaysi xalqaro tashkilot «Buyuk ipak yo’li – muloqot yo’li» dasturining tashabbuskori bo’ldi?
A) EKO B) MDH
C) NATO D) YuNESKO
9-10 ta to’g’ri javob – “qoniqarli”
11-12 ta to’g’ri javob – “yaxshi”
13-15 ta to’g’ri javob – “a’lo”
Baholash mezonlari

Guruh	Echim (T-sxema,jadval, xulosa)	Izoh (aniqlik,mantiqiylik)	Guruh faolligi (qo‘shimchalar,savollar)	Jami ballar	Baholash
	(0,7)	(0,7)	(0,6)	(2,0)
1
2
3

O’zbekiston tarixi fanidan seminar mashg’ulotlar

4-mavzu

IX-XII asrlarda oʻzbek davlatchiligi. Ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy hayot.Ajdodlarimizning jahon sivilizasiyasi taqaqqiyotiga qo‘shgan ulkan hissasi.

Seminar mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi

Vaqti – 2 soat	Talabalar soni 15-30 nafar
Oʻquv mashgʻulotining shakli	Munozarali seminar
Seminarda muhokama uchun savollar	1. IX asr boshlarida Movarounnahrdagi siyosiy vaziyat.Toxiriylar davlati. Siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy hayot. 2.Somoniylar sulolasining davlat tepasiga kelishi. Davlat boshqaruvi. 3.Movarounnahrda Qoraxoniylar hukmronligining o‘rnatilishi. 4.G‘aznaviylar va Saljuqiylar davlati. 5.Uyg‘onish davri va uning buyuk allomalari.

Oʻquv mashg’ulotining maqsadi: mavzu yuzasidan talabalar tomonidan egallangan bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish.

Pedagogik vazifalar:	O’quv faoliyatining natijalari:
-mavzu boʻyicha bilimlarni tizimlashtirish, mustahkamlash; -darslik bilan ishlash ko’nikmalarini hosil qilish; -axborotlarni tahlil qilish va oʻz fikrini ifodalash koʻnikmalarini rivojlantirish.	Talaba: -Toxiriylar davlati;-Somoniylar davlati; -Qoraxoniylar davlati;-G‘aznaviylar davlati; -Saljuqiylar davlati;-Renessans kabi tarixiy tushuncha va atamalarning mazmun mohiyatini bilib oladi.
Oʻqitish uslubi va texnikasi	Munozarali seminar, savol-javob, aqliy hujum.
Oʻqitish vositalari	Mavzuga oid matnli tarqatma materiallar,marker,
Oʻqitish shakli	Jamoada va guruhlarda ishlash
Oʻqitish shart-sharoitlari	Guruhlarda ishlashga mo’ljallangan auditoriya

Seminar mashg‘ulotlining texnologik xaritasi

Bosqichlar vaqti	Faoliyat mazmuni
	o’qituvchi	Talaba
1-bosqich Kirish (10 min.)	1.1.Mavzuni, maqsadi, rejadagi o’quv natijalarini e’lon qiladi, ularning ahamiyatini va dolzarbligini asoslaydi. 1.2.Seminar munozara va guruhlarga bo’lingan tarzda o’tishini e’lon qiladi. 1.3.Mashg’ulotidan kutilayotgan natijalarni ma’lum qiladi. 1.4.Mashg’ulot qoidalarini eslatadi.	1.1.Mavzuni yozadi va o’zini darsga tayyorlaydi.
2-bosqich Asosiy (60 min.)	2.1.Talabalarning e’tiborini jalb etish va bilim darajalarini aniqlash uchun tezkor savol-javoblar o’tkazadi: -Davlat nima? -Siyosiy boshqaruv deganda nimani tushunasiz? -Sosoniylar davlatining vazirliklarini bilasizmi? -Somoniylar va G‘znaviylar davlati boshqaruv tizimi bir biridan nimasi bilan farq qiladi? -Nima uchun O‘rta Osiyodagi IX-XII asrlar fan va madaniyat ravnaqi Uyg‘onish davri deb nomlanadi? 2.2. “3 x 4” texnologiyasi asosida kichik guruhlarga vazifa beradi. Talabalar munozarasini tashkil etadi. -Har bir javobning mazmuniga va mantiqiyligiga e’tibor beradi. Savollar berishni taklif etadi. Turli nuqtai-nazarlarni tinglaydi va umumlashtiradi. 2.3. Olingan bilim va ko’nikmalar test orqali tekshirib baholanadi.	2.1.Eshitadilar va savollarga individual tarzda javob beradi. 2.2.Guruh a’zosi sifatida savollarga o’z nuqtai-nazarlarini bildiradi,qo’shimchalarqiladi. 2.3.Test savollariga individual javob beradi.