O‘zbekiston ta'lim tizimi ko‘p yillar davomida bolalar xotirasini sinashga urg‘u berib kelgan, PISA esa buning butunlay teskarisi: olingan bilimning amaliyotda qay darajada qo‘llay olinishini tekshiradi. O‘zbekiston ta'lim tizimi ko‘p yillar davomida bolalar xotirasini sinashga urg‘u berib kelgan, PISA esa buning butunlay teskarisi: olingan bilimning amaliyotda qay darajada qo‘llay olinishini tekshiradi. - 2021 yilda O‘zbekiston ilk marta Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkilotining (OECD) PISA – o‘quvchilar savodxonligini baholash bo‘yicha xalqaro dasturida ishtirok etadi.
- Keyingi yilgi sinovlarda O‘zbekistondan taxminan 300ga yaqin maktab va taxminan 12 mingdan ortiq o‘quvchi qatnashishi kutilyapti.
- Mazkur dastur 2000 yildan beri o‘tkazib kelinayotgan bo‘lib, har 3 yilda 15 yoshli bolalarning o‘qish savodxonligi, matematika va tabiiy fanlar bo‘yicha bilimini tekshiradi.
- Bunda bolalarning olgan bilimlarini hayotda – real vaziyatda qay darajada qo‘llay olishlari muhim sanaladi. O‘tgan 20 yilda PISA turli davlatlarda ta'lim samaradorligini, sifatini o‘lchay oladigan asosiy mezon va ta'lim islohotlariga sababchi bo‘lgan dasturga aylanib ulgurgan.
PISA`ning oxirgi marta 2018 yilda o‘tkazilgan sinovida dunyoning rivojlangan va o‘rta daromadli 79 davlatidan jami 10 milliondan ko‘proq bola qatnashdi. - PISA`ning oxirgi marta 2018 yilda o‘tkazilgan sinovida dunyoning rivojlangan va o‘rta daromadli 79 davlatidan jami 10 milliondan ko‘proq bola qatnashdi.
- O‘zbekiston ham 2021 yilda ilk bor PISA'da qatnashib, o‘quvchilar bilimini xalqaro miqyosda sinab ko‘rishni rejalashtirmoqda.
- Mazkur maqsadni amalga oshirish uchun Ta'lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi huzurida Ta'lim sifatini baholash bo‘yicha xalqaro tadqiqotlarni amalga oshirish milliy markazi ham tashkil etilgan bo‘lib, markaz jarayonlarga tayyorgarlik ishlarini olib borish uchun mas'ul hisoblanadi.
Matematika imtihonlarida o’quvchilar qanday muammolarga duch keladilar? Matematika imtihonlarida o’quvchilar qanday muammolarga duch keladilar? - Darsliklarda PISA topshiriqlariga o’xshash yo’qligi yoki kamligi va shuning uchun o’quvchilarda bunday amaliy faoliyatlarni amalga oshirish tajribasining yetishmasligi oqibatida ularning natijalari past bo’ladi.
- PISA topshiriqlari odatda uzundan-uzun matnlar yordamida tasvirlanib, ulardagi real vaziyat va muammolarni hal qilish usulini tanlash uchun matematikaning qaysi bo’limiga murojat qilish haqida ko’rsatmalar yo’q.
- PISA topshiriqlari (matnli, rasmli, diagramma va jadvallar, real bog’lanishlar grafiklari) turli shakllarda taklif qilinadi. Ularni matematik tilga o’girish va yechim topilgandan so’ng uni yana real sharoit bilan bog’lab baholash va sharxlash talab qilinadi.
Pisa tadqiqotlari o’quvchilarning quyidagi o’quv kompetensiyalari orqali olib boriladi? Pisa tadqiqotlari o’quvchilarning quyidagi o’quv kompetensiyalari orqali olib boriladi? - o’zlashtirilgan bilimlar asosida amaliy mashqlarni, o’quv topshiriqlarini bajara olishi;
- o’zlashtirilgan bilim va ko’nikmalarni maktabdan tashqaridagi hayotiy vaziyatlarda qo’llay olishi;
- o’zlashtirilgan bilim va ko’nikmalar ustida fikr yurrita olishi, ya’ni mantiqiy fikrlay olishi;
PISA natijalariga ko’ra umumta’lim maktablari o’qituvchilari mavzular bo’yicha yaxshi bilim beradi, lekin haqiqiy hayotiy vaziyatlarda ularni qo’llash o’rganish uchun yetarli emas, degan xulosaga kelindi. PISA tadqiqotlarida 15 yoshdagi o’quvchilarning matematik tayyorgarligini tekshirish mazmuni matematik savodxonlik tushunchasi bilan bog’liq. PISA tadqiqotlarida 15 yoshdagi o’quvchilarning matematik tayyorgarligini tekshirish mazmuni matematik savodxonlik tushunchasi bilan bog’liq. Matematik savodxonlik deganda o’quvchilarning quyidagi qobiliyatlari tushuniladi: - atrofdagi haqiqatda yuzaga keladigan muammolarni aniqlash va matematikadan foydalanib hal qilish;
- bu muammaolarni matematika tilida ifodalash ;
- matematik faktlar va usullarni qo’llash orqali ushbu muammolarni hal qilish;
- ishlatilgan usullarni tahlil qilish;
- qo’yilgan muammoni hisobga olgan holda olingan natijalarni tushuntirish, talqin qilish;
- natijalarini, yechimlarni shakllantirish, ularni ifodallash va qayd etish
Misol 1. tadbirkorlik ko’lamini rivojlantirish uchun ikki sherik 50m= ming dollar ajratdi. Bozorda narxlarning o’zgarishi munosabati bilan birinchisi oz ulushini 30% ga ikkkinchisi esa 70% ga oshirdi. Natijada ularning umumiy kapitali 81 ming dollarga teng bo’ldi. Har bir sherik qancha hissa qo’shgan? - Misol 1. tadbirkorlik ko’lamini rivojlantirish uchun ikki sherik 50m= ming dollar ajratdi. Bozorda narxlarning o’zgarishi munosabati bilan birinchisi oz ulushini 30% ga ikkkinchisi esa 70% ga oshirdi. Natijada ularning umumiy kapitali 81 ming dollarga teng bo’ldi. Har bir sherik qancha hissa qo’shgan?
- Misol 2. Uch dost o’yin o’ynadi. O’yinni olib boruvchi 1 da 8 gacha raqamlar bilan raqamlangan kartalarni ikkita o’yinchiga tarqatadi. Birinchi o’yinchiga 3 ta, ikkinchisiga esa 5 ta karta tarqatdi. Natijada ulardagi kartalar raqamlari yig’indisi har ikkalasida ham teng bo’ldi. Uchinchi ishtirokchi quyidagi fikrllarni aytdi:
- Ikkinchi o’yinchida 3 ta karta toq raqamli;
- 2 raqamli karta ikkinchi o’yinchida;
- 1 raqamli karta birinchi o’yinchida emas.
U haqmi? Yurori natijaga erishish uchun o’quvchilarni fikrlash qobiliyatini rivojlantirish va qo’yilgan masalani hal qila oladigan darajaga yetkazish kerak. Yurori natijaga erishish uchun o’quvchilarni fikrlash qobiliyatini rivojlantirish va qo’yilgan masalani hal qila oladigan darajaga yetkazish kerak. Matematika har bir fanga asos bo’lganligi sababli ham asosiy e’tibor matematika rivojiga qaratilmoqda. Bu jarayon nafaqat o’quvchilar balki o’qituvchilarni ham o’-o’zini rivojlantirishiga sabab bo’ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
