O'zbekiston tarixi

 O'zR DMXQA, 4267-ish, 5-18-varaqlar.
2
 O'zRMDA, 18-fond, 2-ro‘yxat, 127-ish, 88-89-varaqlar.
246

---

Buxoro hukumati a‟zolari «Markaz talablari» darajasida emasligini 
ta‟kidlab, uni «demokratlashtirish» talabini qo„yadi. Markazning bu talabi 
1923-yil 23-iyunda boiib o„tgan Buxoro Kompartiyasi MQning Plenumi 
qarorlarida o„z aksini topdi. Unda Moskva nomidan qatnashgan 
Ya.E.Rudzutak Buxoro Respublikasi hududida faoliyat ko„rsatayotgan bir 
qator mahalliy Inqilobiy Sho„ro Ijroiya Qo„mitalari rahbarlarining xatti-
harakatlari Markaz talabini qondirmayotganligi, ular «millatchilik» bilan 
shug„ul- lanayotganliklarini tanqid qildi. Ko„p o„tmasdan Sho„ro 
apparatlarini «yot unsurlar» va «millatchilar»dan tozalash bahonasida eski 
Buxoro, Choijo„y, Sherobod, Qarshi, Shahrisabz, Karmana, Boysun, Nurota, 
G„uzor„ Ijroiya qo„mitalarining raislari o„z vazifalaridan chetlashtirildi, 
ulaming o„miga Moskvaga yoqadigan kadrlar qo„yildi. Bunday «tozalash» 
ishlari Buxoro Xalq Sho„ro Respublikasi va Buxoro Kompartiya MQ 
apparatlarida ham amalga oshirildi. Sho„ro hukumati Otaulla Xo„jayevni 
Buxoro Xalq Nozirlari Kengashi raisi o„rinbosari va Abdurauf Fitratni 
Buxoro Mehnat Kengashi raisining o„rinbosari lavozimlaridan olib 
tashlaydi. «Yot unsurlar» va «burjua millatchilari»ga qarshi muvaffaqiyatli 
kurashmoq uchun Sho„ro va partiya tashkilotlari «ishonchli» kadrlar bilan 
mustahkamlandi. RKP (b) MQ 0„rta Osiyo byurosi a‟zolaridan tojik 
kommunisti, keyinchalik Buxoro Kompartiyasi Markaziy Qo„mitasining 
kotibi etib tayinlangan A.Rahimboev va turkman kommunisti Q.S.Otaboyev 
Buxoroga chaqirilgan edilar. Buxoro Markaziy Ijroiya Qo„mitasining 
«Buxoro Xalq Sho„ro Respublikasi hukumati tarkibini o„zgartirish 
to„g„risida»gi 1923-yil 24-iyun qarori bilan Q.S.Otaboyev Respublika Xalq 
Nozirlari Sho„rosi raisining birinchi o„rinbosari
2
etib tayinlanadi. 
Sinfiylik va partiyaviylik prinsipi asosida davlat va Kompartiya 
tashkilotlarini yot unsurlardan tozalash, kadrlar tayyorlash va ulami joy-
joyiga qo„yishda Markaz ko„rsatmalariga amal qilish jarayoniga qonuniy tus 
berishda 1923-yil 11-oktabrdan 17-oktabrgacha Buxoroda o„z ishini olib 
borgan IV Butun Buxoro Sho„ro Qumltoyi o„ziga xos o„rin tutadi. Unda 
jami 389 delegat qatnashdi, shundan 237 kishi o„zbeklar, 81 kishi tojiklar, 
22 kishi turkmanlar va 19 kishi qirg„izlaming vakillari edilar. Qumltoy Xalq 
Nozirlar Sho„rosi 
1