O'zbekiston tarixi

 0‘sha manba, 328-bet.
2
История Бухары с древнейших времен до наших дней. - Т:, 1976, 219, 225-betlar.
3
 0‘zbekiston SSR tarixi. 3-jild. -Т.: Fan, 1971, 329-bet.
248

---

Toshkent va boshqa xorijiy mamlakatlarga 288 nafar yoshlar
1
o„qishga 
yuborilgan edi. Ulaming o„qishi va ta‟lim olishiga shaxsan F.Xo'jayev 
alohida e‟tibor berdi. 
Ammo F.Xo„jayev boshliq Buxoro hukumati o„z vaqtida bolsheviklar 
va Sho„ro hukumatining Buxoro Respublikasi va xalqiga ko„rsatayotgan 
«beg„araz yordamlari» mohiyatiga yetarli darajada baho beraolmagan va 
katta xatoliklarga yo„l qo„ygan. Jumladan, 1922-yil iyulda Rossiya 
hukumatining Buxoroga to'qimachilik va qog„oz fabrikalari, ko„n va sovun 
pishirish zavodlari uchun uskunalami Zarayskdagi «Krasniy Vostok» 
fabrikasidan bepul yuborilganligini qayd etish mumkin
2
. Rossiya nega 
bekordan bekorga shuncha asbob-uskunalami Buxoroga tekinga beradi? 
Bundan tashqari o„zaro kelishuv orqali (1921-yil 17-noyabr va 1922- yil 15-
yanvar) Rossiyaning Buxoroga bergan 50 milliard
3
so„m qarzi ham bekorga 
berilmagan edi. Ana shu yo„llar bilan Sho„ro Rossiyasi oikaning boyliklarini 
bosqichma-bosqich o„zlashtirishni amalga oshira bordi. Masalan, Buxorodan 
Rossiyaga yetkazib beriladigan paxta miqdori 1924-yildayoq 1923-yilga 
nisbatan ikki barobar ortdi va 885 ming pudga yetdi. Buxorodan Rossiyaga 
tashib olib ketilgan qorakoi miqdori 1921-yilga nisbatan 1924-yilga kelib 
o„n barobar ortdi va 1 million donani
4
tashkil etdi. Bolsheviklar va 
Sho„rolarga haddan tashqari ishongan va e‟tiqod qo„ygan Buxoro 
Respublikasi hukumati 0„rta Osiyo xalqlariga yot va ma‟naviyatimizdan 
yiroq g„oya va qarashlami ham xalqimiz hayotiga olib kira boshladi. 
«Xalqlar dohiysi» V.I.Leninning vafoti munosabati bilan Butun Buxoro 
MIQ Hay‟atining 1924-yil 27-yanvarda Parsa-Xo„ja raisligida o„tgan 
majlisida Rahmat Rafiq ma‟mzasi asosida «xalqlar dohiysi» V.I.Lenin 
nomini abadiylashtirish» to„g„risidagi qarori bunga yorqin misol boia oladi. 
Qarorga asosan: 
1. 
Buxoro shahridagi «Istiqlol» maydonini Lenin nomi bilan 
atash va u yerda Leninga haykal o„matish; 
2. Choijo„y shahrining nomini o„zgartirib, uni «Leninsk» deb atash; 
3. 1-piyoda Polkiga Lenin nomini berish;