O'zbekiston tarixi

 O
l
zR. MDA, R-71-fond, 1-ro‘yxat, 172-ish, 30-40-varaqlar.
2
0‘zR. MDA, R-71-fond, 1-ro‘yxat, 25-ish, 188-varaq; 172-ish, 14, 30-40-varaqlar; 
«Жизнь национальности» журнали, 1-китоб, 1923. 91-бет; Каландаров Н. Образование 
и деятельность Хорезмкой коммунистической партии.-Т.: 1975,202-203-betlar. 
194 

---

kengashining qoshida Davlat siyosiy boshqarmasi shakllantirildi. Siyosiy 
boshqarmaning raisi qilib Xorazm Kompartiya MQ a‟zosi Bobo 
Muhammadjonov, Harbiy tribunal raisi etib esa I.Mansurov belgilandi. 
Mazkur boshqarmaga juda katta siyosiy huquqlar berildi. Uning rahbarlari 
davlatga ishonchsiz deb hisoblangan kishilami 24 soat ichida aybini aniqlab 
otib yuborishlari mumkin edi. 
Davlat siyosiy boshqarmasi qoshida 70 kishidan iborat kommunistik 
otryad tuzildi. Uning tarkibiga kompartiya a‟zolari, yoshlar tashkiloti 
a‟zolari va harbiylaming vakillari kiritildi. Otryadga 3 kishilik komissiya 
rahbarlik qildi. Komissiya raisi Anikin, a‟zolari esa Muhammadyarov va 
S.V.Malishevlar edilar
1
. 
Amalga oshirilgan bu tadbirlar RKP (b) ga Markaziy Qo„mitaning 0„rta 
Osiyo byurosi orqali Xorazm Kompartiyasiga katta ta‟sir o„tkazish va uni 
o„zi istagan yoidan boshqarish uchun qulay sharoitlar yaratdi. Shu boisdan 
ham RKP (b) 0„rta Osiyo byurosi ishni Xorazm Kompartiyasi qo„li bilan 
mazkur Kompartiyaning o„zini saflarini «tozalash»dan boshladi. Faqat 
1923-yilning o„zidagina Kompartiya saflari 50 foizga «tozalandi». Ulaming 
hammasiga savdogar va mulla degan aybnomalar qo„yildi. Bunday 
«tozalash» tadbirlari davlat boshqamv idoralari va jamoat tashkilotlarida 
ham amalga oshirildi. «Tozalanganlar»ning aosiy qismi o„qimishli va 
savodxon boigan ziyolilaming vakillari edilar. Kompartiyaning mxsati yoki 
roziligi boimasa davlat ijtimoiy-siyosiy, madaniy-iqtisodiy hayotida biror 
bir ishni amalga oshirish mumkin boimay qoldi. Hamma ish markazdan 
keladigan buymq yoki ko„rgazma asosida amalga oshiriladigan boidi. Bu 
ishlar odatda RKP (b) MQning 0„rta Osiyo byurosi orqali amalga oshirilar 
edi. XXShRga 0„rta Osiyo byurosi orqali xalq xo„jaligiga rahbarlik qilish 
yoki uni boshqarish uchun markazdan «mutaxassislar» yuborilib turiladigan 
boidi. Jumladan RKP (b) MQ 0„rta Osiyo byurosi 1923-yil 14-martda 
Kozlovskiy, Yankovskiy, Ditman va Shermuhamedovlami xo„jalik 
tashkilotlaridagi ishlami «qayta qurish» uchun, Troiskiy, Zubkov va 
Sultonxo„jaevlarni «kooperatsiyalar tuzish» uchun jo„natgan edi. 
Keyinchalik qishloq xo„jaligida qanday ekinlar ekishni «o„rgatish» uchun 
Belyayev, Seleznev, Chirkov, Shimkevich va boshqalar yuborilgan edi
2
. 
Yana bir mantiqqa zid tadbir shundan iborat boidiki, Kom-