O'zbekiston tarixi

' История Хорезмской Народной Советской Республики. (Сборник документов),-!.: 
1976, 173-bet.
2
O'zR. MDA, R-2027-fond, 1-ro‘yxat, 118-ish, 6-14-varaqlar.
195

---

partiya a‟zolari va tashkilotlar soni kun sayin o„sib borayotgan bir paytda 
XXShR MIQ va Nozirlar kengashida, hamda joylardagi mahalliy hukumat 
a‟zolarining soni qisqartirib borildi. Masalan 
1923- 
yil avgust oyida hukumat a‟zolari va tashkilotchilari soni 3473 
kishidan 1128 kishiga ya‟ni 3 martadan ko„proq qisqartirildi. 
RSFSR Markaziy Osiyo respublikalarini har tomonlama o„ziga qaram 
qilish va ulami markazdan turib boshqarish maqsadida qoiidan kelgan 
barcha chora-tadbirlami ko„rdi. 1923-yil 5-martda RSFSR tashabbusi va 
vakillarining ishtirokida 0„rta Osiyo respublikalari Konferensiyasining 
chaqirilishi va unda 0„rta Osiyo iqtisodiy kengashi (SES - Sredneaziatskiy 
ekonomicheskiy Sovet) ning tashkil qilinishi bu fikmi yaqqol tasdiqlaydi. 
Konferensiyada 10 kishidan iborat Konferensiya Ijroiya tashkilotining 
doimiy hay‟ati tashkil qilindi. Uning tarkibiga RSFSRdan 1 vakil, Buxoro 
XShRdan 
3 vakil va XXShRdan 2 vakil kirgan edi
1
. 
Markaziy Osiyo respublikalarining iqtisodiy kengashlari hamma 
iqtisodiy tadbir va amaliy choralar bo„yicha 0„rta Osiyo iqtisodiy kengashi 
qaramog„ida boiib unga bo„ysundirilgan edilar, uning ko„rsatmalari asosida 
ish qilar va doimiy tarzda unga hisob berib turar edilar. 
Markaziy Osiyodagi har uchchala respublikani iqtisodiy jihatdan 
boshqarishni amalga oshirish uchun xalq xo„jalik rejalarini tuzishni talab 
qilar edi. Bunday rejalar tuzish uchun esa Markaz joylarga doimiy sur‟atda 
o„z vakillarini yuborib turdi. Jumladan Xorazm Respublikasiga bunday 
tadbimi amalga oshirish uchun «yordam» berish maqsadida Gleb 
Nikonovich Cherdansev rahbarligida bir guruh «mutaxassislar» yuborilgan 
edi. Ular Xorazm Xalq Sho„ro Respublikasi xalq xo„jaligi taraqqiyotining 
bir yillik rejasini ishlab chiqqan edilar. Ana shu vaj-korson sababli Gleb 
Nikonovich Cherdansev 1923-yil aprel oyidan boshlab XXShR Davlat reja 
qo„mitasi (Gosplan)ning 1-raisi ham boigan edi. Reja 1923-yil avgust oyida 
XXShR MIQ hay‟atida muhokama etiladi va qabul qilinadi. Mazkur rejada 
Xorazm Respublikasining 1923-yil avgust oyidan 1924-yil sentabrigacha 
boigan davrdagi davlat byudjeti, uning kirim va chiqimlari asoslab berilgan 
edi. 
RKP (b) MQ ning 0„rta Osiyo byurosi markazning ko„rgazmasi va 
topshirigiga asosan Markaziy Osiyoning boshqa respublikalarida 
1