O'zbekiston tarixi

1919-yildan Kompartiya a’zosi. Dehqon oilasida tug'ilgan. 1898-1901- yillarda rus-tuzem 
maktabida o'qigan. 1901-1906-yillarda Orenburgda amakisi qo'lida prikazchik. 1908-1917-
yillarda jadidizm platformasida turgan «Taraqqiy» to'garagi a’zosi va 1918-yildan «so‘l» 
eserlar partiyasiga kirgan. 1917-1918 yillarda Moskvada Oziq-ovqat komissarligining vakili. 
1919-yildan Toshkent Eski shahar soveti Ijroiya Qo‘mitasi raisining o'rinbosari, Turkiston 
ASSR Sogiiqni saqlash xalq komissari, ayni vaqtda 1918-1919-yillarda Turk ASSR ning 
Adliya Xalq Komissarligi kollegiyasi a’zosi. 1918-1920-yillarda Turk ASSR ning Milliy ishlar 
bo'yicha xalq komissari, 1919-yilda Tashqi ishlar» xalq komissari. Ayni vaqtda 1920-1921-
yillarda Turkiston KR MQning kotibi, Buxoro Kompartiya MQning mas’ul kotibi, ayni 
vaqtda Sharqda intematsional tashviqot va ta’sir ko'rsatish Kengashining a’zosi, 1921-yilda 
Buxoro Respublikasi Savdo va sanoat noziri, 1921- 1922-yillarda Turk.ASSR Markaziy Xalq 
xo'jaligi Kengashining raisi o'rinbosari. 1922-1923-yillarda TurkASSR Suv va chegara 
komissiyasining muxtor vakili. Ayni vaqtda Pomir viloyat inqilob qo'mitasi raisi, Hisor 
Harbiy ekspedisiyasining Harbiy Komissari.
1923-1924-yillarda XXSR Sotsial ta’minot Xalq Noziri, 1924-yildan XXSR
198

---

landi. Bundan tashqari qayta tashkil qilingan davlat boshqaruvining turli 
lavozimlariga, jumladan nozirliklarga quyidagilar tayin etildilar: Doxiliya 
noziri - Menglixo„ja Ibniyaminov, Maorif noziri - Davlat Rizayev, Adliya 
noziri - Sultonqori Jumaniyozov, Harbiy nozir 
I. 
V.Godeskiy, 
Harbiy 
tribunal 
raisligiga 
Abdurahim 
Niyozov, GPU boshlig„i V.Svobodin, EKOSSO raisi lavozimiga Matyoqub 
Otaj onovlar qo „ yildilar
1
. 
Butunxorazm IV Sho„rolar qurultoyi qarorlari asosida o„lkada to„rtta 
viloyat va sakkizta tuman ijroiya qo„mitalari tashkil etiladi. 
Ular Hazorasp viloyati, Yangi Urganch viloyati, Toshhovuz viloyati, 
Xo„jayli viloyati bo„lib, markaz Xiva alohida tuman sifatida qoldirildi
2
. 
1924-yil may oyida XShSRda Yangi Urganch viloyatida o„z- beklar 
ko„pchilikni tashkil qilganligi sababli tumanlar birlash- tirilib (Xiva 
tumanidan tashqari) viloyatlar soni 4 tadan 3 taga qisqartirildi
3
. 
Kam sonli kichik millatlaming manfaatlarini hisobga olgan holda 
Xorazm MIQ qoshida milliy bo„limlar: 9 kishidan iborat - Turkman boiimi, 
5 kishidan iborat - Qozoq boiimi va 3 kishidan iborat - Qoraqalpoq boiimi 
tashkil qilindi
4
. 
Ilgarigi qozilar o„miga Sho„ro sudlarini tashkil etishga kirishildi. 100-
200 xo„jalik boigan qishloqlarda 3 kishidan iborat qishloq Sho„rolari 
shakllantirila boshlandi. Ammo Butunxorazm IV Qurultoyi qarorlari asosida 
amalga oshirila borgan bunday tadbirlaming umri uzoq boimadi. Chunki bu 
tadbirlar mahalliy sharoitni, tub yerli aholining milliy urf-odatlari va tarixiy 
an‟ana- larini inobatga olmasdan, uni nazar-pisand qilmasdan yuqoridan,