O'zbekiston tarixi
Qilichev F. Zulmatdan sadolar. - Т.: Adolat, 1994, 14-bet
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
1
Qilichev F. Zulmatdan sadolar. - Т.: Adolat, 1994, 14-bet. 2 0‘zR MDA, R-46-fond, 2s-ro‘yxat, bs-ish, 1-varaq. 3 Генис В. Разгром Бухарского Эмирата в 1920 году. - «Вопросы истории», 1993, № 7 , 49-50-betlar. 232 Foukes bunday hikoya qiladi: «Biz Buxoroni bombardimon qildik. Qadimiy amirlikni vayron etdik. Ayniqsa mashhur «oiim minorasi»ga tushgan bomba, garchan mohiyatdan bir minoraning mo„ljalga olinishi biz uchun mutlaqo foydasiz boisa-da, bizga alohida zavq-shavq bagishladi» 1 . Buxoro xalqi esa asrlar osha qad kerib turgan Arslonxon minorasi (Minorai kalon) singari tarixiy obidalaming vayronaga aylantirilganligini ko„rib ich-ichidan zil ketib ezildi. Albatta bunday dahshatli kuchga oddiy va eski miltiq, to„p- zambaraklar bilan qurollangan Buxoro amiri qo„shinlari bardosh berib, qarshilik ko„rsata olmadi. 1920-yil 1-sentabrda Chorjo„y, Narozim, Burdalik, Qarshi, Kitob, Shahrisabz, Chiroqchi, Xatirchi va Karmana bosib olindi. Shundan so„ng hamma kuch Buxoro shahrini egallashga qaratildi. Ko„p qon to„kilishi va Buxoroning vayron boiishini istamagan Buxoro amiri Sayid Umar Olimxon Buxoroni tashlab chiqib ketishga majbur boidi. Amir Sayid Olimxon 1991-yilda «Fan» nashriyotida chop etilgan «Buxoro xalqining hasrati tarixi» risolasida bu davrda Buxoro amirligida ro„y bergan voqealar tafsilotini shunday bayon qiladi: «Bu urush asnosida dushman taxminan Buxoroning yarmini to„p va pulemyotdan o„qqa tutib, ko„p talofat etkazdi. Musulmon bechoralar dushman dastidan mol-dunyosini, o„z farzandlarini tashlaganlaricha, nima qilishlarini bilmay, har tomonga qocha boshladilar. Shunga qaramay, bu bandayi ojiz to„rt kecha-yu kunduz dushmanga qarshi urushdim, qattiq jang qildim. To„p o„qlarining ko„pligi, bomba yog„dirishlar, talofat va xarobaliklar Buxoro shahrida ortib ketib, kambag„al beva-bechoralami qattiq tashvishga solib qo„ydi. Shunda o„zimcha o„yladim. Bu bandayi ojiz ushbu Buxoroyi sharif shaharidan ko„chishni ixtiyor etsam, shoyad shu sababdan xarobalikka boigan sabablar yoiini to„sib, faqir-u fuqaro bechoralami bu jabr-sitamlardan ozod qilsam va osoyishtalik baxsh etsam, degan andishada chahorshanba kuni tushdan keyin soat to„rtlarda foytunga o„tirib, misoli hayrat Payg„ambar alayhissalom sunnati boimish hijrat kabi ko„chishni ixtiyor etdim. Shohlik bogi sanalgan Sitorai Mohi Xossadan chiqib, Tuman Komot va Xirkonro„d, ya‟ni Gijduvon tarafga ravona boidim. Bu vaqtda menga afg„on elchisi va brigad sarkardasi Abdushukrxon va Afg„onistonning Toshkentdagi 1 Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|