0„zbekiston paxta dalalarida har xil ximikatlar va zaharli moddalami
haddan tashqari ko„p
ishlatilishi natijasida, xususan, 70-80-yillarda
gepatit infeksiyasi, oshqozon-ichak kasalligi keng quloch yoydi. Buni
birgina Xorazm viloyati misolida kuzatishning o„zi kifoya qilsa kerak.
Xorazm viloyatida aholining gepatit infeksiyasi bilan
kasallanishi (1976-1977-yy.)
1
.
№
Shahar va tumanlar
1976
1977
1976-yilga nisbatan
1977 y. %
1
Urganch shahri
1235
2040
165,2
2
Xiva shahri
684
312
- 2,2 m.
3
Xiva tumani
770
1283
166,6
4
Urganch tumani
1087
1623
149,3
5
Shovot tumani
460
1639
3,6 m.
6
Qo'shko'pir tumani
578
1845
3,2 m.
7
Gurlan tumani
2515
1164
-2,2 m.
8
Yangiariq tumani
360
1972
5,5 m.
9
Bog'ot tumani
351
2595
7,4 m.
10
Xazorasp tumani
290
2214
7,6 m.
11
Xonqa tumani
246
2231
9,1 m.
12
Viloyat bo‘yicha
8576
18918
2,2 m.
Respublikada oshqozon tifi kasalligi bilan 1975-yilda jami boiib 331
kishi og„rigan boisa, 1976-yilda 351 kishi kasallangan. 0„tkir ichak
kasalligi bilan 1975-yilda 14358 kishi va 1976-yilda 12489
kishi
yotqizilgan. Shu jumladan, baktereologik dizenteriya bilan 1975-yilda
6773 kishi va 1976-yilda 6166 kishi kasallangan
2
.
Arxiv maiumotlariga
qaraganda, eng xavfli kasalliklar ko„p
tarqalgan QQASSR da 1975-yilda tepkili tif 33 marta qayd etilgan boisa,
1976-yilda bu 37 marta
3
ro„yxatga olingan.
1981-
yil 15-avgustdan 22 oktabrga qadar QQASSR Xo„jayli
tumanining birgina Xalqobod posyolkasining o„zida 140 kishi
1
O'zR MDA, 837-fond, 35s-ro‘yxat, 1041-ish, 101-varaq.
2
O'zR MDA, 837-fond, 35s-ro‘yxat, 945-ish, 88-varaq.
3
O'zR MDA, 837-fond, 35s-ro‘yxat, 995-ish, 82-varaq.
589
oshqozon tifi bilan kasallangan va 5
fuqaro
1
mazkur kasallik tufayli
olamdan o„tgan.
0„zbekiston SSR Sogiiqni saqlash vazirligining 1983-yil 1-7-
noyabrda 992s-sonli xat bilan 0„zSSR Ministrlar Sovetiga qilgan
xabariga qaraganda, oshqozon tifi bilan kasallanganlar soni 1982-
yildagiga nisbatan 1983-yilda Andijon viloyatida 22,9 foiz va QQASSR
da 54,5 foizga
2
oshgan.
Respublika davlat arxiv hujjatlarida qayd etilishicha, 0„zbe-
kistonda 1942-yildan beri Sibir yazvasi keltirib chiqaruvchi 1600 dan
ortiq nuqtalar mavjud
3
ekan. Ular vaqti-vaqti
bilan odamlar va chorva
mollari o„rtasida bunday kasallikning paydo boiishga omil bo„ladi.
Mazkur kasallik bilan 1971-1975-yillarda respublikaning Qashqadaryo,
Surxondaryo, Toshkent, Samarqand, Xorazm viloyatlari va QQASSR da
202 kishi og„rigan
4
. 1976-yilning 7 oyi mobaynida QQASSRning
Chimboy tumanida 37 kishi
Sibir yazvasi bilan kasallanib, shundan 9
kishi olamdan o„tdi
5
.
Respublikada 1976-1981-yillarda brutsellyoz, quturish va Sibir
yazvasi kasalligiga yo„liqish Ittifoq darajasiga
qaraganda ancha yuqori
boigan, har yili o„rta hisobda bu kasalliklarga chalinish 252 dan 503
martaga qadar qayd etilgan. 1982-yilning 6 oyi mobaynida esa bu
ko'rsatgich 94,9 foizga oshgan (1981-yilning 6 oyida 177,
1982-
yilda esa 344)
6
.
Tadqiqotlar shuni ko„rsatadiki, ijtimoiy-iqtisodiy vaziyat og„ir
boigan mintaqalar - Orolbo'yi, Toshkent viloyati, ayniqsa, Angren,
Olmaliq, Chirchiq va Toshkent shahrida, Farg„ona vodiysining ko„pgina
shaharlarida turli kasalliklarga chalinish yuqori darajadadir. «Orol-88»
ekspeditsiyasi
a‟zolarining
bergan
maiumotlariga
qaraganda,
Qoraqalpogistonning Bo„zatov tumanida har 1000 go„- dakdan 260 tasi
nobud boigan. 0„zbek ayollarining 80
foizi kamqonli kasalligiga
«chalingan, har uch nafar o„zbek yigitlaridan bittasi salomatligi tufayli
harbiy xizmatga noloyiq
7
deb topilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: 
