O'zbekiston tarixi

4
 Народное хозяйство Узбекской ССР в 1987 г. /Статический Ежегодник/. - Т.: 
Узбекистан, 1988, 206-bet. 
585

---

boshlagan bu «tashabbus»ni Sovet hukumati Kommunistik partiya 
rahnamoligida rivojlantirdi.
«SSSRda paxta mustaqilligi uchun kurash» amalda 0„zbe- kiston 
xalq xo„jaligining ekstensiv yoi bilan bir tomonlama rivojlanishining 
bosh omili boidi va turg„unlik yillarida ekologik bo„hronni kuchaytirdi. 
Ayni paytda Markaziy Osiyo sharoitidagi tog„ relefi, dasht zonalarining 
yaqinligi, yuqori quyosh harorati va boshqa shuning singari geografik va 
iqlimiy xususiyatlar yildan yilga ortib bordi. Urbanizatsiya jarayoni 
kuchayib sug„orma qishloq xo„jalik ekinlari maydonlari kengaydi, 
kommunikatsiyalar o„tkazildi, o„rmonlar kesib yuborildi, suv 
resurslaridan oqilona foydalanilmadi, yer osti qazilma boyliklari ochiq 
usulda qazib olindi. Bu ishlar amalda tabiatga nisbatan shafqatsizlik edi. 
0„zbekiston ekologiyasining buzilishini quyidagi holatlar belgilaydi:
Birinchidan, atmosfera havosining haddan tashqari bulg„an- ganligi. 
0„zbekiston shaharlarining deyarli hammasida havoning ifloslanish 
darajasi sanitariya talablari darajasidan ancha yomon- lashdi. Bu, 
ayniqsa, 0„zbekistonning sanoat markazlarida xavfli tus oldi. Jumladan, 
olimlaming hisob-kitoblariga qaraganda, ha- voga o„rmalayotgan zaharli 
chiqitlar Olmaliq shahri aholisining har biriga 1374 kg, Farg„onada 676, 
Navoiyda 606, Angrenda 509 kilogrammdan
1
to„g„ri kelgan ekan. 
Andijon, Guliston, Qo„qon, Qarshi, Toshkent, Chirchiq va boshqa 
shaharlar havosi eng iflos- langan shaharlardan hisoblanardi.
Zaharlanish faqat shaharlargagina xos boimasdan, 0„zbekiston 
qishloqlarida ham xavfli tus oldi. Ayniqsa, qishloq xo„jaligida 
qoilaniladigan zaharli ximikatlar tabiatni xarob qildi. Jami boiib qishloq 
xo„jaligida 70 xilga yaqin turli zaharli kimyoviy moddalar ishlatildi. 
E‟tiborli joyi shundaki, bu zaharli kimyoviy moddalaming faqat 1 
foizigina zararkunanda hashoratga ta‟sir qilar ekan, qolgan 99 foizi 
tuproq, suv, havo, o„simlik va boshqa oziq-ovqat mahsulotlarini 
zaharlagan
2
.
Ahvol shu darajada fojiali tus oldiki, g„o„zalami defoliatsiya qilish 
jarayonida ming-ming tonnalab zaharli ximikatlami odamlar boshi uzra 
samolyotlarda sepildi. Bu - dahshatli fojia edi.
Jumladan, Farg„ona viloyati Oxunboboyev tumanidagi Karl