"O‘zbekiston temir yo'llari" aj toshkent temir yo‘l muhandislari instituti

Namunaviy misollarni echish va mustaqil ishlar uchun misollar
1-m i s o l. Aralash taminot tizimidagi o‘zgarmas ikki yo‘lli avtobloki-rovkaning yakka xoldagi signal qurilmasi uchun to‘g‘rilagichning tokini aniqlang.
E ch i sh. Normal ishlash rejimida batereya toki liniyani yuklama toki I_yu = 0,06 A ga qarshiligini hisobga olgan holda signal qurilmasining relesini manbalash uchun sarf bo‘ladi. O‘zgaruvchan tok o‘chirilganda, xuddi shu batareyadan svetofor chiroqlari xam manbalanadi. Bu xolatda batareyaning zaryadsizlanish toki ortadi va quyidagiga teng bo‘ladi
I_r = I_yu + I_ch = 0,06 + 1,25 = 1,31 A,
bunda I_ch – svetofor chirog‘ining toki, A.
Zaryadlanishda to‘g‘rilagichdan olinishi kerak bo‘lgan tok



2-MASALA.
CHIZIQLI TRANSFORMATOR VA YUQORI VOLTLI TARMOQQA YUKLAMANI ANIQLASH.
OM turidagi chiziqli transformator va signallashtirish, markazlashtirish va blokirovkalashning yuqori voltli tarmoqqa yuklamasini xisoblash usullarini o‘rganish va aniqlash ko‘nikma-lariga ega bo‘lish.
1 – m i s o l. Aralash manbalash tizimidagi va 10 kV kuchlanishli yuqori voltli tarmoqdagi, uzunligi 2200 m li impulsli rels zanjirli o‘zgar-mas tok avtoblokirovkasining VSL SSB dan yakka signal qurilmasi iste’-mol qiladigan quvvatni aniqlang.
E ch i sh. Ushbu signal qurilmasining chiziqli transfor-matoridan quyidagi asboblar manbalanadi: VAK-14 yo‘l chiziqli to‘g‘rilagichi; VAK-13 signal to‘g‘rilagichi (u chiziqli zanjirlar va signal qurilmasining asbob-larini manbalaydi); ASSH2-12 turida-gi halokat relesi; SOBS-2A transformatori (u 15 Vt quvvatga ega linzali svetoforning chiroqlarini manbalay-di); rels zanjirlari kodlashtirishi uchun transmitter KPT va kodli transformator.
Qurilma maksimal quvvatni, rels zanjirini poezd shuntlaganda iste’mol qiladi.
Signal qurilmasi iste’mol qiladigan maksimal aktiv va reaktiv quvvat-larni aniqlaymiz. Aloxida asboblar iste’mol qiladigan quvvatlarni, 2.1 va 2.2-jadvallardan olamiz
R_max = R_VAK-13 + R_VAK-14 + R_{o‘z ext.}+ R_k.tr + R_KPT,
R_max = 28 + 38 + 25+ 115,5 + 17 = 221,5 Vt,
Q_max = Q_VAK-13 + Q_VAK-14 + Q_{o‘z ext.}+ Q_KPT,
Q_max = 29 + 80 + 11+ 118,8 = 238,8 var.
Chiziqli transformatordan signal qurilmasining iste’mol qiladigan to‘la maksimal quvvati
S_max = V·A.
Shunday qilib, bu turdagi signal qurilmasiga OM-0,63/10 turidagi chi-ziqli transformatorni qo‘llash kerak.
Signal qurilmasini yuqori quvvatli signal liniyasiga umumiy yuklama-sini aniqlash uchun, chiziqli transformatorga o‘rtacha yuklamani hisoblash, shuningdek, undagi ichki isroflarni hisobga olish kerak:
R_o‘r = R_VAK-13 + R_VAK-14 + R_{o‘z ext.}+ R_k.tr + R_KPT,
R_o‘r = 12 + 11 + 25+ 21 + 4,5 = 73,5 Vt,
Q_o‘r = Q_VAK-13 + Q_VAK-14 + Q_{o‘z ext.}+ Q_k.tr,
Q_o‘r = 15 + 20 + 11+ 21,6 = 67,6 var.
Signal qurilmasining chiziqli transformatordan iste’mol qiladigan to‘la o‘rtacha quvvati
S_o‘r = V·A.
OM-0,63/10 transformatordagi isroflarni 2.1-rasmdagi egri chiziqlar bo‘yicha aniqlaymiz.
S_o‘r = 101 V·A bo‘lganda, aktiv va reaktiv ∆P = 32 Vt, reaktiv isroflar ∆Q = 303 var ni tashkil etadi.
SHunday qilib, signal qurilmasining asboblaridan, chiziqli transforma-toragi isroflarni hisobga olgan holda, yuqori voltli signal liniyasiga yukla-masi
S_umum.o‘r =
2 – m i s o l. 25 Gs chastotali ikki yo‘lli kodli avtoblokirovkaning juftlangan signal qurilmasi uchun, rels zanjirlari 2000 va 1500 m uzunlikda bo‘lgandagi, VSL SSB ga yuklamani aniqlang va OM chiziqli trans-formatorning turini tanlang. YUqori voltli tarmoq kuchlanishi 10 kV.
E ch i sh: 25 Gs chastotali o‘zgaruvchan tokning kodli ikki yo‘lli avtoblokirovkasining juftlangan nazorat qurilmasi O turidagi ikkita yakkalangan signal qurilmalaridan tashkil topgan va ikkita releli shkafdan iborat. Har shkafda, chiziqli transformator uchun yuklamani PCH 50/25-100 chastotali o‘zgartirgich tashkil etadi, undan rels zanjiri va boshqa asboblar (SOBS-2A turdagi signal transformatori; ASH2-110/220 turdagi halokat relesi; KPT – kodli transmitter dvigateli) manbalanadi. CHiziqli zanjirlar xamda chastotali dispetcherlik nazorati bor bo‘lganda, OM transformator-laridan BPSH turidagi to‘g‘rilagich, SOBS-2A transformatorlaridan esa – GK-6 generatori manbalanadi.
O turidagi signallashtirish qurilmasining alohida asboblari iste’mol qiladigan quvvatlar 3.1-jadvaldan aniqlanadi. 25 Gs li o‘zgaruvchan tokdagi peregondagi kodli rels zanjirlari iste’mol qiladigan quvatlar esa 3.2-jadvalda keltirilgan .
Signallashtirish qurilmalarining asboblari, ikkala rels zanjirlari poezd-lar bilan shuntlanganda, maksimal quvvatni iste’mol qiladi.
Juftlangan signal qurilmasi asboblari iste’mol qiladigan maksimal aktiv va reaktiv quvvatlarni aniqlaymiz