O’zbekiston Temir Yo’llari” aj toshkent temir yo’llari muhandislari inistituti

Stansiyaning ikki ipli rejasi

Stansiyaning ikki ipli rejasi – bu tashqi izolyasiyalovchi tutashmalar bo‘shab chiqishi holatida xavfli ishdan chiqishga yo‘l qo‘ymaslik uchun ta’minot manbalari qanday ulanishi ko‘rsatiladigan ikki ipli ko‘rinishda tasvirlanadigan stansiya planidir.

Stansiyaning ikki ipli rejasi bir ipli reja asosida quriladi.
Stansiyaning ikki ipli rejasida quyidagilar inobatga olinishi kerak:

1. 
   Stansiyada izostiklarni to’g’ri o’rnatish.
   
2. 
   RZ larda faza-qutb almashinishiga e’tibor berish.
   
3. 
   RZ qurilmalarida DT larni to’g’ri o’rnatish.
   
4. 
   Seksiyalarni nomerlash.
   

Stansiyaning ikki ipli rejasida strelkali seksiyalar quyidagicha nomlanadi: 2СП, 4-8СП, 6СП, 10-14СП, 12СП, 16СП, 18-20СП, 22-24СП, 26СП,
28-30СП)
Strelkasiz seksiya esa quyidagicha nomlanadi: 2/12, 6/16
Stansiyaga kirish svetoforidan keying yaqinlashish uchastkasi ЧАП, ЧДП, chiqish svetoforidan oldingi uchastka esa IП, IIП, 3П, 4П, 5П, 6П, 8П, 9П 10П deb nomlanadi. Fazasezgirli yo‘l qabul qilgichli tarmoqlanmagan RZlarining ta’minot va rele uchlari shunday joylashtiriladiki, bir yo‘lli uchastkadagi stansiyalarlarda LAS kodlarini jo‘natish (kodlash) RZning ta’minot uchidan, ikki yo‘lli uchastkadagi stansiyalarda qabul qilish marshrutlarida – rele uchidan, jo‘natish marshrutlarida – ta’minot uchidan amalga oshirilsin.
Stansiyaning ikki ipli rejasiga izolyasiyalovchi tutashmalarni bir ipli rejadan ko‘chirib o‘tilgandan keyin qo‘shni rels zanjirlaridagi ta’minotning oniy qarama-qarshi qutblarining almashinuviga amal qilinayotganligiga ishonch hosil qilish kerak.
Izolyasiyalovchi tutashmalarni joylashtirishni to‘g‘riligini tekshirish har bir yopiq konturda tutashmalarning juft qiymatini ta’minlash usuli bo‘yicha amalga oshiriladi. Bunda strelka ulagichdan tok oqishi tekshiriladi ularning butunligini nazorat qilish uchun.
Tarmoqlarda signal toki oqmaydigan izolyasiyalangan uchastkalarni egallanishini qayd qilishning ishonchliligini oshirish uchun RZ ikkitalik stikli ulagich bilan jihozlanadi. Shuningdek ular bilan poyezdlar to‘g‘ridan to‘g‘ri (to‘xtamasdan) o‘tib ketishi nazarda tutilgan strelkali va strelkasiz seksiyalar (RZning barcha tarmoqlarini o‘z ichiga olgan holda), qabul qilish – jo‘natish yo‘llari ham jihozlanadi. Biroq bittalik strelkalarda nazorat qilinmaydigan ulagichlardan foydalanish mumkin emas. Bir ipli rels zanjirlarida tortqi tokini o‘tkazib yuborishni ta’minlashda strelka krestovinasi ustidan po‘lat, ba’zi hollarda mis tortqili strelkali ulagichlar o‘rnatiladi.
Agar qo‘shni yo‘llarning o‘qlari orasidagi masofa 5,9 m dan kichik bo‘lmasa, kesishgan qiyalikni izolyasiyalashda ikki ipli rels zanjirlarini qo‘llash kerak. Kodlash zarur bo‘lganda, rels bo‘ylab shleyf qo‘yib chiqish talab qilinadigan kichik yo‘l oralig‘ida faqatgina bir ipli rels zanjirlari qo‘llaniladi. Barcha hollarda lokomotiv signalizatsiyali yo‘llarda joylashgan strelkalarda tutashmalarni tarmoqda o‘rnatish tavsiya qilinadi. Peregon bilan bir qatordagi stansiya yo‘llari relslarga LAS kodlarini jo‘natuvchi qurilmalar bilan jihozlanadi. Stansiyalarda poyezdlarning to‘xtamasdan o‘tib ketishi nazarda tutilgan qabul-qilish jo‘natish yo‘llari, yo‘lovchi poyezdlarni qabul qilish, uzatish va jo‘natish, AB bilan jihozlangan ikki yo‘lli uchastkaning noto‘g‘ri peregon yo‘liga poyezd jo‘natish, shuningdek asosiy yo‘llarning davomi hisoblangan strelkali va strelkasiz seksiyalar kodlanadi. Kodlarni uzatish harakatlanayotgan poyezdga qarshi amalga oshirilishi kerak.
Yo‘l relelari rels zanjirlarining barcha tarmoqlarida albatta bo‘lishi kerak, agar ushbu tarmoqlangan rels zanjiri poyezdlarni qabul qilish va jo‘natish marshrutiga kirsa. Ikki ipli tarmoqlangan rels zanjirlarida yo‘l relelarining umumiy miqdori uchtadan, bir iplisida esa ikkitadan oshmasligi kerak.
Elektr tortqida qaytuvchi tortqi tokini izolyasiya tutashmasidan o‘tib ketishini ta’minlash kerak. Buning uchun doimiy tokli elektr tortqida DT-0,6-500M tipli, o‘zgaruvchan tokli elektr tortqida DT-1 tipli drossel-transformatorlar ishlatiladi. Bir ipli rels zanjirlarida qaytuvchi tortqi toki tortqi ulagichlari orqali o‘tkazib yuboriladi. Izolyasiyalanmagan elektrlashtirilgan yo‘llar yoki tupiklarning bir ipli rels zanjiri chegarasida tortqisi bo‘lmagan ipda bitta tutashma o‘rnatiladi.
Stansiyalarda asosiy va barcha kodlanadigan yo‘llar, asosiy yo‘llarning davomi hisoblangan strelkali va strelkasiz seksiyalar, bittadan ortiq yo‘l qabul qilgichlariga ega strelkali seksiyalar ikki ipli qilib loyihalashtirilishi kerak. Bunda poyezdlarni bir yoqdan ikkinchi yoqqa 50 km/s dan ortiq tezlik bilan o‘tishi amalga oshiriladigan asosiy va yon yo‘llarda va ularga tutashgan strelkali seksiyalarda joylashgan DTlar taminot uchidagi kabi RZning rele uchida ham, yon yo‘llarda esa agar tortqili tok kanalizatsiyasi sharoitlari bo‘yicha ikkinchi DT o‘rnatish talab etilmasa faqat ta’minot uchida o‘rnatiladi.
Bundan tashqari, stansiyalarda qabul qilish-jo‘natish yo‘llarining soni oltitagacha bo‘lsa, barcha izolyasiyalangan seksiyalar ikki ipliga ajratiladi. Qolgan hollarda bir ipli RZ qo‘llashga ruxsat etiladi.
Ta’minot va rele uchlari apparaturalari ikki ipli RZ ga DT ning signal cho‘lg‘ami orqali yoqiladi. RZ da DT lar soni RZ tipi va tortqi tokini kanalizatsiyalashning maxsus loyihalangan sxemasi orqali aniqlanadi.
Stansiya bo‘g‘izi va qabul qilish-jo‘natish yo‘llari oralig‘ida RZ dan yopiq konturlar vujudga kelishi mumkin. RZ ishlashining nazorat rejimini bajarilish shartlari bo‘yicha signal tokining aylanib o‘tish zanjirlarini mustasno qilish uchun drosselaro va yo‘llararo ulagichlar bo‘ylab va boshqa RZ dan bunday yopiq kontur fazasezgirli yo‘l qabul qilgichli RZ uchun va 50Gs chastotali 6 RZ dan kam, 25 Gs chastotali 10 RZ dan kam RZ ni o‘z ichiga olishi mumkin emas.