O‘zbekistonda elektrotexnikaning rivojlanishiga doir tarixiy ma’lumotlar

Gidroenergetika. O‘zbekiston energetika sistemasida jami 27 ta GESlarda 
o‘rnatilgan quvvatlar 1420 MVtni tashkil yetadi. 2002 yili ularda 6331, 2 mlrd. 
kVt"s elektr energiyasi ishlab chiqarildi. 
Respublikadagi eng yirik GESlar bo‘yicha ma’lumotlar 1-jadvalda keltirilgan. 
1-jadval 
Nomi 
O‘rnatilganq
uvvatlar, 
MVt 
Turbina-
larsoni 
Qurilganyillari 
Suvmanba
i 
ChorvoqGES 
620,5 
4 
1970-1972 
Chirchiq 
Xo‘jakentGES 
165 
3 
1976 
Chirchiq 
G‘azalkentGES 
120 
3 
1980-1981 
Chirchiq 
Farhod 
126 
4 
1948-1949 
Sirdaryo 

---

Issiqlik energetikasi. 60-yillarda respublikada elektr energiyasi hosil qilishni 
ko‘paytirish asosan gazda ishlaydigan yirik IES larni ishga tushirish yo‘nalishida 
olib borildi. Yirik GES va IES lar qurilishi natijasida O‘zbekiston energetika 
sistemasining jami quvvati 2002 yilda 11,3 mingMVt ga etdi. Respublikadagi eng 
yirik IES lar to‘g‘risidagi ma’lumotlar 2-jadvalda keltirilgan. O‘zbekiston elektr 
energetika sistemasi yiliga 47-48 mlrd. kVsoat elektr energiya ishlab chiqarmoqda, 
shundan 90 foizi IES larning hisobiga bo‘lmoqda. Bu aholi jon boshiga deyarli 2000 
kVtsoat to‘g‘ri keladi, demakdir. Taqqoslash uchun aytib o‘tish joizki Norvegiyada 
bu raqam 25000 kVtsoat, AQSh da esa 14000 kVtsoat. 
2-jadval 
 
Jahon elektr energetikasining asosiy ko‘rsatkichlari. 
Hozirgi paytda jahon elektr energitikasi o‘zining rivojlanish bosqichida 4-
bosqichga-muqobil energetikaga o‘tmoqda, ya’ni mavjud an’anaviy elektr 
energetikasidan (AES, IES va GES) muqobil energetikasi sohasi ajralib chiqmoqda. 
Uning miqdori bugungi kunda nisbatan kam bo‘lsa ham (umumiy energiyaning 1 % 
qismi atrofida) yil sayin intensiv ortib bormoqda. Muqobil energetikaga o‘tishning 
asosiy sababi Yerning mavjud tabiiy yonilg‘i zahiralari cheklanganligidir.Bugungi 
kunda jahondagi barcha elektr stansiyalarining (issiqlik elektr stansiyalari, 
gidroelektr stansiyalar va atom elektr stansiyalar birgalikda) umumiy quvvati 3000