O`zbekistonda hozirgi davrda soliqqa tortish tamoyillari va ularning amal qilishi

Mavzuning dolzarbligi: Insoniyat tarixi davomida soliq tizimi rivojlandi. Agar dastlab soliqlar turli xil turdagi soliqlar ko`rinishida olinib, ishg`ol qilingan soliqlarga qo`shimcha ravishda yoki yengilgan xalqlarning soliqlari ko`rinishida to`langan bo`lsa, unda tovar- pul munosabatlari rivojlanishi bilan soliqlar pul shakliga ega bo`ldi. Soliqlar odamlarga qadimgi zamonlardan beri ma’lum bo`lib, ular soliq shaklida hisoblangan.soliqning paydo bo`lishi davlatni saqlash zarurati bilan bog`liq.ularning muqarrarligi shunchalikravshanki, 1789 yilda AQSH Mustaqillik Deklaratsiyasi mualiflaridan biri Benjamin Franklin shunday deb yozgan edi: “ Bu dunyoda siz o`lim va soliqlardan boshqa narsaga qat’iy ishonishinigiz mumkin emas. ”

Bozor munosabatlari sharoitida va ayniqsa bozorga o`tish davrida soliq tizimi eng muhim iqtisodiy tartibga soluvchilardan biri hisoblanadi.

Bozor iqtisodiyoti sharoitida soliqlar davlatning iqtisodiy jarayonlarga ta’sir ko`rsatadigan muhim vositalaridan biri bo`lib, ular davlatning hayotiy ta’minotini amalga oshirish uchun turli darajadagi byudjetlarni moliyaviy to`ldirish vazifasini o`taydi. Soliq to`lovchilar tomonidan soliqlarni to`lashning ob’yektiv zarurligini anglash, ularni olishning muvaffaqiyatini ko`p jihatdan jamiyatning soliq madaniyati darajasi bilan belgilanadi, uni yosh avlod uchun tegishli o`quv jarayonisiz shakllantirish mumkin emas. Ta’lim tizimi, ommaviy axborot vositalari va ko`rgazmali tashviqot orqali resurslar orasida soliq nafaqat mol-mulkni majburiy ravishda tortib olish, balki har bir fuqoro tomonidan iste’mol qilinadigan jamoat tovari uchun belgilangan to`lov, davlat mahsulotini boydan kambag`alga qayta taqsimlash usuli haqida tushuncha hosil qilish mumkin va zarur. Soliq to`lashdan bo`yin toblash eng katta jinoyatlardan biridir.

Soliq davlat yoki mahalliy boshqaruv faoliyatini ta’minlash uchun davlat organlari tomonidan tashkilot va jismoniy shaxslardan yig`ib olinadigan to`lovga aytiladi. Davlat budjeti daromadlari qismining asosiy manbai hisoblanadi. Shuningdek, soliq iqtisodiy turkum sifatida, sof daromadning bir qismini budjetga jalb qilish shakli bo`lib, moliyaviy munosabatlarning tarkibiy qismini tashkil qiladi.