O’zbekistonda masofaviy ta’limni tashkil etish va rivojlantirishni pedagogik sharoitlari

Davlat Departamentining Ta’lim va Ma’daniyat masalalari bo’yicha byurosi
(ECA) va Xalqaro Ilmiy Tadqiqotlar va Olimlarni Ayirboshlash Kengashi
(IREX) tomonidan tashkil qilingan "Internetdan foydalanish va o’qitish
programmasi" (http://www.iatp.uz) va "Uzbekiston maktablarida Internet"
(http://www.connect.uz) programmalarini xam aytish lozim. Shu
programmalarning asosiy vazifasi - bizning Respublikamizda Internet va uning
xizmatlarini rivojlantirish va axoli ichida keng tadbiq qilish. Ushbu programmalar
natijasi deb hozirgi kunda Respublikamizning 16-ta shahrida axoliga beminnat
xizmat ko’rsatgan "Internetdan bepul foydalanish" markazlari hamda
Respublikamizning 6-ta viloyatining 60 maktablarida tashkil qilingan Internet
markazlarini aytish mumkin.
Auditoriyalarda olib boriladigan an‘anaviy o‘quv jarayonidagi o‘qituvchi va
student orasidagi muloqot kerakli darajada kompyuterli aloqa
videokonferentsiyaning yaratilishi bilan bog‘liq. Audio va video raqamli signallarni uzatish sohasidagi zamonaviy yutuqlar komp‘yuterli videokonferensiya
aloqa tizimlaridan keng foydalanish imkonini beradi. Kompyuterli videokonferensiya aloqa sifati ko‘p jihatdan komp‘yuterli lokal tarmog‘ida ham internet tarmog‘ida ham foydalanuvchilarga o‘zaro aloqa ya‘ni, ma‘lumotlarni almashish turiga bog‘liqdir.
Bu tezlik o‘z navbatida kanalning o‘tkazish darajasi hamda bu kanaldagi
foydalanuvchilar soniga bog‘liqdir. Afsuski xozirgi paytda talab qilinadigan sifat
darajasi ma‘lum bir lokal tarmoq ichidagi taminlamoqda. INTERNET tarmog‘ida bu qoniqarsiz. Sifat darajasi ISDN bilan nomlanadi.
Zamonaviy komp‘yuterli videokonferentsiya aloqa tizimlarining asosiy
vazifalari quyidagilaridan iborat :
 Audio ma‘lumotlarni almashtirish;
 Video ma‘lumotlarni almashtirish;
 Vertual auditoriya doskasini yaratish;
 Klaviatura orqali matnli ma‘lumotlarni kiritib muxokamani tashkil etish;
 Fayllarni jo‘natish;
 Amaliy dasturlardan birgalikda foydalanish;
 Ko‘p tomonlama konfrentsiyalardan foydalanish;
Masofaviy ta‘lim uchun o‘quv uslubiy materiallar. Masofaviy ta‘lim tinglovchisi fan dasturlari chop etilgan yoki Elektronik ko‘rinishdagi darsliklar va o‘quv qo’llanmalar (darslik,mashqlar to‘plami ) laboratoriya ishlarini bajarish uchun qo’llanmalar va boshqalar . Shuningdek mashg‘ulotlar bo‘yicha ishlash tashkil qilish uchun uslubiy qullanmalarni o‘z ichiga olgan o‘quv uslubiy narsalarga ega bo‘lish kerak.
Masofaviy ta‘limda o‘quv kursining eng to‘la varianti quyidagilardan iborat
bo‘ladi.
 Nazorat materiallar;
 Nazariy bilimlarni to‘g‘rilash uchun topshiriqlarni bajarish misollari va eng ko‘p uchraydigan xatoliklarni taxlili kursatqilgan material;
 Virtual laboratoriya ishlari;
 Ma‘lumotnomalar va glossoriylar. Glossoiylar - (fanning yil bo‘yicha
tarixan rivojlanishi);
 Bilimlarni rivojlantirish va test o‘tkazish tizimlari.
O‘quv kursining har bir tashkil qiluvchisi o‘rganilayotgan soxasi va ushbu kurs
o‘rganilayotgan ta‘lim yunalishiga bog‘liq xolda turli tarzda amalga oshiradi.
Masalan: texnikaviy ta‘lim yo‘nalishlari uchun praktikum mashqlar to‘plami
iqtisodiyot topish yo‘nalishlari uchun interaktiv o‘yinlar ko‘rinishida bo‘lishi
mumkin.