O’zbekistonda milliy tiklanishning mafkuraviy asoslari

2000 yil 13–15 sentyabrda Toshkentda o’tgan dinlararo muloqot YUNESKO Kongressi Markaziy Osiyodagi madaniy, diniy va etnik xilma-xillikni muhokama qildi. Unda 40 ga yaqin davlatdan 80 dan ortiq turli din va konfessiyalarga mansub vakillar, yirik mutaxassislar ishtirok etdi. Kongressdan so’ng 18 sentyabrda Buxoro shahrida «Tasavvuf va dinlararo muloqot» mavzusida xalqaro simpozium bo’lib o’tdi. Unda «tasavvuf»ga bag’rikenglikni targ’ib etuvchi, tinchlikka chaqiruvchi islom dinining noyob, o’ziga xos ko’rinishi, degan ta’rif berildi. Shuningdek, 2001 yil sentyabrda Toshkentda o’tgan Osiyo – Tinch okeani mintaqasi YUNESKO «Bag’rikenglik tarmog’i»ning ikkinchi yig’ilishida bag’rikenglik tamoyillari o’zbek xalqining urf odatlari bilan chambarchas bog’liqligi ta’kidlandi.

2000 yil 13–15 sentyabrda Toshkentda o’tgan dinlararo muloqot YUNESKO Kongressi Markaziy Osiyodagi madaniy, diniy va etnik xilma-xillikni muhokama qildi. Unda 40 ga yaqin davlatdan 80 dan ortiq turli din va konfessiyalarga mansub vakillar, yirik mutaxassislar ishtirok etdi. Kongressdan so’ng 18 sentyabrda Buxoro shahrida «Tasavvuf va dinlararo muloqot» mavzusida xalqaro simpozium bo’lib o’tdi. Unda «tasavvuf»ga bag’rikenglikni targ’ib etuvchi, tinchlikka chaqiruvchi islom dinining noyob, o’ziga xos ko’rinishi, degan ta’rif berildi. Shuningdek, 2001 yil sentyabrda Toshkentda o’tgan Osiyo – Tinch okeani mintaqasi YUNESKO «Bag’rikenglik tarmog’i»ning ikkinchi yig’ilishida bag’rikenglik tamoyillari o’zbek xalqining urf odatlari bilan chambarchas bog’liqligi ta’kidlandi.

Hozirgi davrda davlat va din munosabatlari. Davlat va din munosabatlarining ildizlari juda qadim davrlarga borib taqaladi. Ayni paytda, ushbu munosabatlar turli tarixiy davrlarda turlicha mazmun kasb etgan.Ular orasidagi munosabat sinkretik xarakterga ega bo’lgan, O’rta asrlardagi kabi din jamiyatning barcha sohalarida, shu jumladan, davlat hayotida to’la hukmronlik qilgan davrlar ham bo’lgan. Muayyan davlatlarda dinni butunlay inkor etilgan, ya’ni ateizm ustunlik kasb etgan.

• Hozirgi davrda davlat va din munosabatlari. Davlat va din munosabatlarining ildizlari juda qadim davrlarga borib taqaladi. Ayni paytda, ushbu munosabatlar turli tarixiy davrlarda turlicha mazmun kasb etgan.Ular orasidagi munosabat sinkretik xarakterga ega bo’lgan, O’rta asrlardagi kabi din jamiyatning barcha sohalarida, shu jumladan, davlat hayotida to’la hukmronlik qilgan davrlar ham bo’lgan. Muayyan davlatlarda dinni butunlay inkor etilgan, ya’ni ateizm ustunlik kasb etgan.
• Har bir davlat o’zining dinga bo’lgan munosabatini muayyan me’yoriy-huquqiy hujjatlar va qonunlar orqali tartibga solib kelgan. Shunday bo’lsa-da, shaxsning boshqalar bilan birgalikda o’zi hohlagan dinga e’tiqod qilishi erkinligi aslo unga davlat tomonidan taqdim etilgan sovg’a emasligini ta’kidlash zarur. Din va e’tiqod erkinligi, boshqacha aytganda, insonning diniy huquqlari shaxsning asosiy va tabiiy huquqlaridan biridir.

• 2017 yil 15-iyun kuni Toshkent shahrida "Ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, muqaddas dinimizning sofligini asrash – davr talabi" mavzusida anjuman bo‘lib o‘tdi. Tadbirda O‘zbekiston musulmonlari idorasi rahbarlari, din arboblari, "Nuroniy" va "Mahalla" jamg‘armalari, Xotin-qizlar qo‘mitasi, "Kamolot" yoshlar ijtimoiy harakati faollari, hokimliklar, huquq-tartibot idoralari vakillari, ilm-fan va madaniyat namoyandalari, islomiy ta’lim muassasalari mutasaddilari va talabalari, jamoatchilik vakillari ishtirok etdi.
• Xalqimizning ana shunday boy tarixiy, ilmiy, ma’naviy merosini har tomonlama o‘rganish, jahon afkor ommasiga keng tanishtirish, eng muhimi, islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini chuqur ochib berish maqsadida biz azim poytaxtimiz Toshkent shahrida O‘zbekistondagi Islom madaniyati markazini barpo etishga qaror qildik.