O‘zbekistonda muqobil energetikaning rivojlanishi

O‘zbekistonda muqobil energetikaning rivojlanishi

Bajardi: Yusupov Ravshan

O’ZBEKISTON RIVOJLANGAN ENERGETIKA TIZIMI

O’zbekiston rivojlangan elektroenergetika tizimiga ega. Respublikada umumiy quvvati 11200 mVt.ga teng 37 elektrostantsiya ishlaydi. SHundan 9800 mVt. issiqlik stantsiyalariga to’g’ri keladi. Barcha elektrostantsiyalar quvvati bir yilda 56-57 mlrd. kVt.s.ga teng elektroenergiya ishlab chiqarish imkoniyatiga ega.

Issiqlik elektrostantsiyalari ichida Sirdaryo, YAngi-Angren, Toshkent va Navoiy GRESlari har birining quvvati 1000 mVt.dan oshadi. O’rta Osiyodagi eng yirik Tallimarjon GRESining qurilishi davom etmoqda.

Mamlakatda energetikaning rivojlanish istiqbollari

Turkiston energetika xo’jaligining quvvati 1914–yilga kelib 20 ming o.k. dan ozgina oshgan bo’lib, 51 elektr stantsiyalardagi elektr motorlarning umumiy soni 500 tadan oshmas edi.

1917 yilgacha hozirgi O’zbekiston hududidagi elektr stantsiyalarini quvvati 3 ming kVt ni tashkil qilib, bir yilda 3.3 mln kVt*soat elektr energiyasi ishlab chiqarilgan edi.

Istiqlol davri

2008 yilda ishga tushirilgan va xozirgi kurilayotgan yirik ishlab chiqarish inshoatlari katorida Fargona vodiysini yelektr energiyasi bilan muntazam ta’minlash imkonini beradigan, uzunligi 165 kilometrlik YAngi Angren elektr stantsiyasi-«Uzbekiston» yukori kuchlanishli yelektr uzatish liniyasi barpo etilganini aloxida takidlash joiz.

Sirdaryo issiqlik elektr stantsiyasini «Sog`diyana» kuchlantirish stantsiyasi bilan bog`laydigan, Guzor-Surxon yuqori kuchlanishli elektr uzatish liniyalari va Toshkent shaxri elektr ta’minoti ob’ektlari loyixalarini amalga oshirish ishlari davom ettirilmoqda. SHuningdek, Tupalang GES ishga tushirilishi elektro energiyaning bir me’yorda ishlash uchun katta xizmat qiladi.

Sirdaryo issiqlik elektr stantsiyasini «Sog`diyana» kuchlantirish stantsiyasi bilan bog`laydigan, Guzor-Surxon yuqori kuchlanishli elektr uzatish liniyalari va Toshkent shaxri elektr ta’minoti ob’ektlari loyixalarini amalga oshirish ishlari davom ettirilmoqda. SHuningdek, Tupalang GES ishga tushirilishi elektro energiyaning bir me’yorda ishlash uchun katta xizmat qiladi.

O’zbekiston respublikasida energetika resurslaridan foydalanish, saqlash va ishlab chiqarish imkoniyatlaridan samarali foydalanishni ta’minlash maqsadida bir qator qonun hujjatlari ishlab chiqilgan va hayotga tatbiq etib kelinmoqda.

• O’zbekiston respublikasida energetika resurslaridan foydalanish, saqlash va ishlab chiqarish imkoniyatlaridan samarali foydalanishni ta’minlash maqsadida bir qator qonun hujjatlari ishlab chiqilgan va hayotga tatbiq etib kelinmoqda.
• O’zbekiston Respublikasining energiyadan oqilona foydalanish to’g’risidagi Qonuni ushbu tizimda alohida ahamiyatga ega.

• Ushbu Qonunning maqsadi milliy energetika resurslari saqlanishini, energiyadan va ishlab chiqarish imkoniyatlaridan samarali foydalanishni ta’minlaydigan umumiy huquqiy asoslarni shakllantirishdan iboratdir.

Energiyadan oqilona foydalanish sohasida huquqiy tartibga solish:

• energiya hosil qilish va uni sarflash chog’ida energiyadan samarali va ekologik jihatdan xavfsiz foydalanilishini ta’minlashga;
• energiya jihatidan samarali texnologiyalarni ishlab chiqish va joriy etishni, arzonroq neft mahsulotlari, tabiiy gaz, ko’mir va boshqa turdagi tabiiy yoqilg’ilarni (matnda bundan buyon yoqilg’i deb yuritiladi) qazib olish va hosil qilishni rag’batlantirishga;

Energiya hosil qilish va uni sarflash miqdori hamda sifatini o’lchash va hisobga olishning aniq, to’g’ri, bir xil bo’lishini ta’minlashga;

• Energiya hosil qilish va uni sarflash miqdori hamda sifatini o’lchash va hisobga olishning aniq, to’g’ri, bir xil bo’lishini ta’minlashga;
• Energiyaning samarali hosil qilinishi va sarflanishi hamda uning sifati ustidan, energetika asbob-uskunalarining, energiya bilan ta’minlash va energiyani sarflash tizimlarining texnikaviy holati ustidan davlat tekshiruvi hamda nazoratini amalga oshirishga qaratilgandir.

• Energiya jihatidan samaradorlik hamda energiya sifatining normativ hujjatlarda belgilangan ko’rsatkichlariga rioya etilishi ustidan davlat tekshiruvi va nazorati O’zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi (bundan buyon matnda «O’zstandart» agentligi deb yuritiladi) hamda boshqa organlar zimmasiga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda yuklanadi.