O’zbekistonning eng yangi tarixi 2-mavzu. Mustaqillikka erishish arafasida. O’zbekistondagi ijtimoiy-siyosiy jarayonlar

1991 yil avgust voqealari:  

---

    1991  yil  19-21  avgust  kunlari  sobiq  ittifoqni  saqlab  qolishga  tish-tirnog`i bilan 

harakat  qilgan  qora  kuchlar  Moskvada  harbiy  to'ntarish  qilib,  hokimiyatni  qo'lga 

olish  maqsadida  GKCHP  -  favqulodda  holat  davlat  qo'mitasini  tuzib,  amalda 

o'zlarining  demokratiya,  oshkoralik,  jamiyatni  yangilash,  islohotlarga,  umuman 

halqqa qarshi ekanliklarini ko'rsatdi.   Moskva va boshqa bir necha yirik shaharlariga 

qo'shinlar, shu jumladan tanklar kiritildi 

Ular  ittifoqda  yashovchi  barcha  halqlarga  mustaqillik  bermaslikka,  mamlakatdagi 

parokandalikdan  foydalanib  qolishga  urinishdi.  1991  yil  avgust  voqealari  amalda 

SSSRning  chuqur  tanazzuli  edi.  Mamlakatdagi  demokratik  kuchlar  GKCHP 

faoliyatiga chek qo'yib, hukmron partiya - KPSS faoliyati to'htatildi. 

     O'zbekiston  rahbariyati  mavjud  ijtimoiy-siyosiy  vaziyatni  saqlash,  respublika 

hududida  favqulodda  holat  joriy  etilishiga,  Konstituciyaga  qarshi  davlat 

to'ntarilishini  qo'llab-quvvatlash  yo'lidagi  ig`vokorona  harakatlarga  uchmaslik 

uchun  o'zlarining  butun  imkoniyatlaridan  foydalandilar.  O'zbekiston  o'z  nuqtai 

nazarini ma'lum qildi. Respublika rahbariyati markazdan beriladigan qonunga xilof 

bo'lgan har qanday ko'rsatmalarni bajarishni man etdi. 

    O'sha  paytda  O'zbekiston  rahbari  davlat  viziti  bilan  Hindiston  safarida  edi.  U 

safardan  qaytgach,  19  avgust  kuni  kechqurun  Toshkent  shahri  faollari  bilan 

uchrashib,  qat'iy  tarzda  O'zbekiston  nuqtai  nazarini  ma'lum  qildi.  20  avgustda 

O'zbekiston  Prezidenti  huzuridagi  Vazirlar  Mahkamasining  Qoraqalpog`iston 

Respublikasi,  viloyatlar  va  Toshkent  shahri  rahbarlari  ishtirokida  qo'shma  majlisi 

bo'ldi.  Unda  O'zbekistonning  mustaqillikka  erishish  yo'li  o'zgarmasligi  haqida 

Bayonot  qabul  qilindi.  O'zbekistonning  o'z  mustaqilligiga  erishish  yo'li  qat'iy 

ekanligi ta'kidlandi. O'zbekiston Prezidenti Farmoni bilan Favqulodda holat davlat 

qo'mitasining  g`ayrikonstituciyaviy,  huquqqa  qarshi  qarorlari  va  boshqa 

ko'rsatmalari  noqonuniy,  deb  e'lon  qilindi.  Shunday  murakkab  sharoitda,  ya'ni 

markaz  va  respublikalar  o'rtasidagi  munosabatlar  tobora  taranglashib,  Markaz 

boshqaruv qobiliyatini yo'qotgan, har bir respublika o'z holiga tashlab qo'yilgan bir 

sharoitda tarihiy vaziyatni to'g`ri baholagan I.A.Karimov  Oliy Kengash sessiyasini 

chaqirish va unda O'zbekiston Mustaqilligi haqida qonun qabul qilishni talab qildi.  

---

       21  avgustda  fitnachilar  mag'lubiyatga  uchradi,  22  avgustda  esa  Favqulodda 

xolat davlat qo'mitasi (GKCHP) a'zolari qamoqqa olindi.  Mazkur holat KPSSning 

1991 yil yozidagi umri tugaganidan dalolat beruvchi ramziy xolat edi.