O’zbeksiton Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

 
 
5. Sanoat korxonalarining yopiq suv xo‘jalik sistemalari
Oqova suvlarning hosil bolnishi, tashlanishi va ular bilan suv 
havzalarini 
ifloslanishini 
kamaytirishning 
asosiy 
yo‘nalishlaridan biri — yopiq suv xo‘jaligi sistemalarini 
tashkil etishdir. 
Yopiq suv sistemalarida suv bir necha marta tozalanmasdan 
ishlatiladi va ushbu suv ochiq suv havzalariga tashlanmaydi. 
Yopiq suv sistemalari yangi toza suv bilan faqat sistemada suv 
kamayganda yoki ishlatilayotgan suv yaroqsiz holga kelganda 
qo‘shiladi. 
Yopiq suv sistemalari barcha texnologik jarayonlarda 
suvning samarali ishlatilish xii, oqova suv komponentlarini 
maksimal rekuperatsiya qilishni, kapital va ekspluatatsion 
xarajatlami kamaytirishni, xizmat qiluvchi personallarning 
normal 
sanitar- 
gigiyenik 
sharoitlarini, 
atrof-muhit 
ifloslanishini istisno qilishni ta’minlashi lozim. 
Tozalangan suv texnologik suv sifatiga mos kelishi lozim. 
Yopiq suv xo‘jalik sistemalarini yangi qurilayotgan va faoliyat 
ko‘rsatayotgan korxonalarga kiritish lozim. 
Suv xo‘jalik sistemalarining quyidagi ko'rsatkichlarini 
taqqoslash orqali ular: suvning solishtirma sarfi, shu jumladan 
birlik mahsulot miqdoriga nisbatan yangi suvning, oqova suvni 
tozalash uchun sarf boMadigan reagentlarning, elektr 
energiyasining va issiqlikning solishtirma sarfi, oqova suvni 
tozalash mobaynida tovar mahsulotning absolut miqdori, 
iqtisodiy ko'rsatkichlar, shu jumladan: rentabellik, keltirilgan 
sarflar bo‘yicha yillik iqtisodiy samara, jamg‘arma sigMmlari 

---

orqali baholanadi. 
Oqova suvlarni tozalash usullari. Yopiq suv sistemalarini 
yuzaga keltirish uchun ishlab chiqarishda hosil bolgan oqova 
suvlar doimo mexanik, kimyoviy, fizik-kimyoviy, biologik va 
termik, rekuperatsion va destruktiv usullari yordamida 
tozalanib sistemaga qaytarilib turiladi. Rekuperatsion usulda 
oqova suvdan ajratilgan moddalar qayta ishlanadi. Destruktiv 
usulda esa oqova suv tarkibidagi moddalar oksidlash yoki 
qaytarish jarayonlari asosida parchalanadi va suvdan gaz yoki 
cho‘kma holida ajratib olinadi. Tozalash usulini tanlash va uni 
texnologik jihatdan amalga oshirish quyidagi faktorlarga 
bogMiq: 
1) 
tozalanadigan suvga sanitar va texnologik talabga qarab; 
2) 
oqova suv miqdoriga; 
3) 
korxonadatozalashjarayoniuchunbug
4
,oqilg‘i, 
elektrenergiya, 
sorbentlami, 
reagentlamibor-yo‘qligiga, 
hamdatozalashinshootiqurishuchunkeraklimaydonbor-
yo‘qligiga; 
4) 
tozalash jarayonining samaradorligiga bogMiq boMadi. 
Kimyo korxonalarining oqova suvlarini tozalash usullarini 
sinflanishi quyidagi -rasmda keltirilgan. 

---